Platona, greckiego filozofa antycznego żyjącego między 429 a 347 rokiem p.n.e., znają właściwie wszyscy średnio wykształceni ludzie na całym świecie. Znacznie bardziej popularny i znany jest jego nauczyciel, Sokrates, ale Platonowi również niewiele brakuje do pełni sławy. Zależność między tymi dwoma filozofami jest zasadnicza, taka, jak zwykle pomiędzy mistrzem a uczniem, gdzie uczeń również jest wyśmienitym naukowcem. Gdy Sokrates został skazany na śmierć w 399 roku p.n.e., Platon wybrał się wielką podróż. Gdy wrócił do rodzinnych Aten, postanowił założyć własną szkołę. Na miejsce wybrał Gaj Akademosa, w związku z czym szkołą zaczęła nosić nazwę Akademii. To miejsce stało się jego domem. Właściwie 40 lat, które wypełnił praca naukową i pedagogiczną, są najważniejszym okresem w historii naszej kultury. To wówczas stworzył całość swojego dorobku życiowego, w tym "Dialogi" (przełożone na język polski), które stanowią początek myślenia filozoficznego z prawdziwego zdarzenia. Zachowały się do dziś, a to niezwykłe osiągnięcie w historii literatury i historii słowa pisanego - znaczy również tyle, że były poddane specjalnej atencji, specjalnej uwadze, że były czytane i komentowane, dzięki czemu dbano o to, żeby nie zaginęły gdzieś w archiwach. Sam to, że mamy je wszystkie dziś, niejako pod ręką, dostępne, nie musimy domyślać się, co w tych tekstach się wydarzyło, tak dalece nam pomaga, że nie sposób tego nawet wyrazić. Nic nie wiemy o legendarnej "Komedii" Arystotelesa, choć przekazy ustne dotyczące tego dzieła, są niezwykle interesujące. Filozofem, na którego dzieła Platona wpłynęły najmocniej, był Plotyn. "Obrona Sokratesa", chyba najbardziej popularne dzieło Platona i takie, które najmocniej wpłynęło na myślenie o świecie. To w nim pokazał, jak Sokrates został wciągnięty w grę polityczna, która nie miała nic wspólnego z uczciwym procesem, ponieważ przede wszystkim zarzuty zostały spreparowane, a opinia publiczna podburzona przez nieżyczliwych Sokratesowi populistów. Platon odtworzył sposób, w jaki bronił się Sokrates między innymi po to, żeby poznać metody, którymi posługiwał się nauczając (czyli metodę elenktyczną i majeutyczną połączoną z ironią sokratyczną) oraz - co najbardziej oczywiste - odtworzyć sposób, w jaki został zmanipulowany cały proces (co, jak można łatwo zauważyć, było wyczynem okrutnie przemyślanym, Sokrates był jak zwierzę złapane w pułapkę bez wyjścia. Rok, w którym dokonano tego zabójstwa w świetle prawa, był rokiem 399 przed naszą erę. Warto pamiętać ten rok jako datę potwierdzającą, że prorocy musza zginąć w niesławie, żeby potem, przez następne pokolenia, mogli tej sławy uszczknąć, a nawet rozkwitnąć w jej pełni. Wczesne "Dialogi" Platona odbijają te z problemów ówczesnej filozofii, które można uznać za najważniejsze spośród problemów tamtego czasu. Metoda sokratyczna, która Platon uwielbiał się posługiwać i posługiwał z lubością, była to słynna metoda argumentacji, którą wypracował Sokrates właśnie (inna nazwa tej metody to metoda elenktyczna), za pomocą której można było udowodnić, że rozmówca całkowicie się myli (seria pytań tak dobranych, by rozmówca sam sobie zaprzeczył i tym samym dał świadectwo własnego błędu). Nie było w tej metodzie nic, co można by uznać za złośliwość i czy wręcz nieczystość zagrania. Przeciwnie, ta metoda wykazywała się niezwykłą jasnością, ponieważ opierała się na logice. Jeśli przeciwnik nie był dobrym logikiem (z zwykle nie był) to nie było niczym, trudnym rozbić go w puch i proch. Na naukach i metodach pracy Sokratesa opierały się prace z najwcześniejszego okresu twórczości Platona. Późniejsze "Dialogi" wyrażały wyłącznie samodzielne myśli Platona, ale nie tak łatwo pozbył się swojego mistrza z horyzontu - wszystko, co Platon osobiście miał do powiedzenia, wypowiadał w "Dialogach" Sokrates (posługiwał się więc sławnym mistrzem do przekazywania nauk własnych, co było świadectwem głębokiej więzi, głębokiej zależności pomiędzy nimi). Inny , szalenie ważny dialog, "Państwo", poruszało zagadnienie ustroju idealnego przy czym dowodziło, że jedność idealną może dać jedynie ustrój oparty na absolutnej monarchii, Platon wyraźnie wskazywał na zagrożenia płynące z demokracji. "Prawa" wyrażają sprzeciw wobec zbyt daleko posuniętym prawom demokracji w Atenach dowodząc przy tym, że wszelkie skrajności (również w dziedzinie zarządzania państwem) prowadzą do wynaturzeń i wykolejeń i nie można ich stosować bez szkody dla państwa..

Platońska teoria naukowa, która byłą oparta na paraleli abstrakcyjnych idei i świata fizycznego została przedstawiona w dialogu "Fedon". Ona naprowadziła Platona na trop prowadzący do wniosku, z którego wynika nieśmiertelność duszy. Filozofia Platona najbardziej wypłynęła na Rzymian, zwłaszcza na Cycerona; działała także na chrześcijańską teologię oraz zachodnią filozofię. Do XV wieku Platon pozostawał znany wyłącznie wybranym, czyli tej grupie, która znała starogrecki. Wraz z rozwojem humanizmu, który głosił powrót do źródeł (czyli do antyku) i odrodzenie najlepszych tradycji humanistycznych, renesans przeżył także sam Platon, przełożony na język łaciński (przekład na języki narodowe miał miejsce znacznie później). Pisma Platona były zrębem wszystkiego, co najważniejsze w epoce renesansu; można nawet się ośmielić powiedzieć, że to, co zostało wyczytane w pismach Platona stworzyło całą kulturę nowożytną. Nie da się poznać współczesności ani żadnego innego wycinka przeszłości naszej kultury bez znajomości, choćby częściowej, filozofii ucznia Sokratesa).

Ateńska Akademia Platońska, którą w latach osiemdziesiątych czwartego wieku przed naszą erą założył Platon, początkowo przygotowywała kadrę polityczną do służby dla państwa. Szybko jednak dokonała przeformowania i stała się renomowanym centralnym ośrodkiem studiów filozoficznych. To Akademii zawdzięczamy wykształcenie Arystotelesa, Epikura i Zenona z Kition. Akademia funkcjonowała z 529 roku naszej ery, ale gdy na tronie Cesarstwa Rzymskiego zasiadł Justynian I Wielki, właściwie nic nie wiemy na temat jej funkcjonowania.

Innym ważnym (i właściwie bezpośrednio związanym z Platonem) filozofem był Plotyn (lata jego życia szacuje się na 205 do około 269 naszej ery - związki pomiędzy oboma filozofami są zawiązkami intelektualnymi, z przyczyn oczywistych fizycznie i dosłownie nic wspólnego mieć ze sobą nie mogli). Plotyn również był filozofem greckim i to jego uznaje się zdecydowanie za twórcę neoplatonizmu. Urodził się w Egipcie. Był człowiekiem swoich czasów, czyli nie miał jednoznacznie określonej tożsamości i przynależności narodowej i kulturowej. "Plotyn" jest imieniem rzymskim, ale język, w którym Plotyn myślał i z którym się identyfikował, był język grecki (Plotyn identyfikował się z narodowością grecką). Miastem, w którym zdobywał wykształcenie byłą Aleksandria (kolejny element do tej niezwykłej układanki), ale nie był tylko intelektualistą zatopionym w książkach. Plotyn miał w swoim życiu znaczący epizod wojskowy (walczył z Persami). Jednak nie poszedł na wojnę tylko w nadziei na to, że bezkarnie pozabija niewinnych ludzi - Plotyn chciał wykorzystać wojnę w sposób, który wykorzystują wszystko, co dzieje się w ich życiu wszyscy myślący i inteligentni ludzie. Otóż Plotyn zafascynowany był kulturą Wschodu i dlatego bardzo chciał się dowiedzieć czegoś o tej starej cywilizacji. Nie jestem pewien, czy wojna jest najlepszym momentem do badań kulturoznawczych, ale Plotyn był zdanie, że chyba to całkiem dobry pomysł. Etap rzymski w życiorysie Plotyna zaczął się w roku 245. Przyjechał i właściwie z miejsca stał się cenionym nauczycielem. Pisarzem został w zaawansowanym wieku (50 lat). "Enneady" są dziełem życia Plotyna. Nie zdążył zobaczyć publikacji tych pism. Pojawiły się dla świata dopiero w okolicach 300-305 roku. Dzięki nim został okrzyknięty największym filozofem od czasu Arystotelesa. Po wydaniu "Ennad" uzyskał też miano ojca neoplatonizmu.

Kierunek filozoficzny zwany neoplatonizmem, został stworzony przez Plotyna, filozofa żyjącego w latach 205- 269. Plotyn sam uznawał się za spadkobiercę myśli Platona i całego jego dorobku. Poza tym, że sam tworzył zgodnie z wytycznymi pozostawionymi przez wielkiego mistrza, sam stworzył własną szkołę, w której poszukiwano ,,odpowiedniej intelektualnie podstawy do zbudowania na niej racjonalnej myśli religijnej". Bóg, którego opisywali jako ,,Jednię" albo ,,Absolut" stanowił czynnik jednoczący, nadający sens obu platońskim światom: idei i materii. Aby człowiek mógł zbliżyć się do "Jedni" musi poddać się przeżyciu mistycznemu, czyli ekstazie. Ekstaza to jest wyjście poza własne jestestwo, poza własne "ja". Neoplatonizm był bardzo wpływowym kierunkiem myślenia bardzo interesującym sposobem na życie. O tym może świadczyć choćby porzucenie przez Juliana Apostatę chrześcijaństwa, a przez Augustyna - manicheizmu właśnie na rzecz neoplatonizmu.

Demokracja ateńska jest taką formą ustroju, w którym władzę sprawował lud. Została wprowadzona przez Klejstenesa w ostatnim dziesięcioleciu szóstego wieku p.n.e. Na początku najbardziej wpływowym elementem tej formy ustroju był areopag (okres wojen miedzy Grecją a Persją). W okolicach roku 462 p.n.e. Efialtes odsunął areopag od władzy i demokracja przybrała kształt, który znamy właściwie i dziś. Po śmierci Efialtesa wódz ateński, Perykles, dokonał dalszych reform w dziele demokratyzacji państwa. To jego zasługą jest stanowisko sędziów zwanych przysięgłymi.