Definicja szczęścia od zawsze sprawiał ludziom wiele trudności. Nie wiadomo właściwie, co trzeba zrobić, żeby je osiągnąć. Każdy człowiek widzi je inaczej i próbuje szukać inną drogą. Człowiek już od początku swojego istnienia pragnął żyć szczęśliwie i beztrosko. W starożytnej Grecji wyobrażano sobie, że gdzieś musi istnieć kraina szczęśliwości - tam nie ma cierpienia, bólu, znoju, problemów, wszystko doskonale się układa. W starożytności istniał dodatkowo mit "złotego wieku", który opowiadał o wspaniałych czasach, w których ludzie mieszkali właśnie w tej cudownej krainie, blisko natury.
Szczęście wyznacza niejako sens naszego życia. Jak jednak go odnaleźć? Jest to zagadnienie, które fascynuje ludzi od tysięcy lat. Odpowiedź, jeśli w ogóle istnieje, jest z pewnością zależna od danej kultury, obyczajowych i uwarunkowań, czy światopoglądu.
Doznanie szczęścia wiążemy często z radością, miłością, przyjemnością, z czasem, kiedy nam się wiedzie i wszystko zdaje się układać po naszej myśli. Szczęście i cel życia interesowało filozofów, którzy starali się zrozumieć, na czym polega tajemnica naszego życia. Stąd też tak wiele różnych koncepcji szczęścia.
Ja również chciałabym znaleźć niepowtarzalną odpowiedź, na to, czym jest szczęście, do czego dążą ludzie, dlaczego liczą się dla nich takie, a nie inne wartości. Takie rozmyślania są bardzo pouczające i twórcze.
Starożytna filozofia stawiała na pierwszym miejscu wszystko, co dotyczy świata, jego natury; interesowano się również człowiekiem, jako istotą, która ten świat zamieszkuje. Zajmowano się więc nie tylko przyrodą, historią, ale również etyką, religią i szeroko pojętą kulturą. Dzięki temu mamy teraz bardzo dużo informacji, które ubogacają nasz dorobek, mający przecież korzenie w cywilizacji antycznej.
Największym filozofem, którego osiągnięcia są doceniane także dzisiaj, jest Sokrates. Sensem jego życia stało się poszukiwanie mądrości i cnoty. Uznawał cnotę za najwyższe dobro. Według Sokratesa można ją było zdobyć dzięki ciągłym poszukiwaniu prawdy i wiedzy. Sposobem na to była rozmowa, dialog, dzięki któremu wymienia się swoje uwagi, dostrzega swoje osiągnięcia i ograniczenia. Sokrates twierdził, że nie jest możliwe, by być szczęśliwym, wtedy, gdy jest się głupcem. Jeśli człowiek jest mądry i cnotliwy, to znaczy, że posiadł największe dobro i szczęście. Sokrates jest autorem sławnego powiedzenia, które dowodzi jego wielkości i świadomości poznania człowieka: "Wiem, że nic nie wiem". To zdanie powinno stać się wyznacznikiem wszelkich ludzkich dociekań - chroni ono przed pychą, a daje cały czas motywację do tego, by szukać dalej i starać uczyć się, próbować wiedzieć więcej.
Inny wielki myśliciel starożytności powiedział: "Myśleć to, co prawdziwe, czuć to, co piękne, kochać, co dobre". Są to słowa Platona, które wyznaczają sens życia, które on uznaje za szczęśliwe. Naczelne znaczenie nadaje Platon dobru, pięknie i prawdzie. Są to wartości, które każdy człowiek powinien mieć na względzie, ponieważ one sprawiają, że nasze życie jest bogate i sensowne. Platon twierdził, że poszukiwania człowieka są zawsze zatrzymywane w pewnym punkcie i tak naprawdę możemy poznać tylko namiastkę prawdziwej wiedzy. Człowiek jest daleko od całkowitego poznania i żyje w krainie pozorów i cieni, które nie oddają prawdziwej natury rzeczy, a tylko jej odbicie.
Z pojęciem szczęścia spośród filozofów starożytnych najbliżej związany jest Epikur. W jego poglądach szczęście stanowiło pojęcie podstawowe. Twierdził on bowiem, że jest ono najwyższym dobrem, jakie może spotkać człowieka w życiu. Namawiał on do poszukiwania i doznawania przyjemności, która może płynąć z każdej małej rzeczy, którą robimy, czy posiadamy. Ja zgadzam się z poglądami Epikura i sądzę, że mogłabym się wiele nauczyć idąc za jego śladem. Ja również uważam, że życie człowieka może być piękne, dzięki temu, że szukamy w nim pozytywnych chwil, miejsc i ludzi. Tylko ludzie szczęśliwi mogą żyć pełną. Musimy starać się osiągać szczęście za pomocą takich narzędzi, które aktualnie mamy. Jest to przecież wypełnienie dewizy, którą kierował się Epikur. Brzmi ona "carpe diem", czyli korzystaj z dnia. Jest to hasło napisane przez Horacego, który w swojej poezji też stara się odnaleźć środek, który pomógłby ludziom zrozumieć, czym właściwie jest szczęście.
Z pojęciem cnoty, sprawiedliwości, dobra wiązał szczęście Arystoteles. Dla tego filozofa ważna była ta strona życia człowieka, która świadczy o jego prawości i wyznawanych wartościach. Sądzę, że jego poglądy wniosłyby bardzo wiele do mojej definicji szczęścia, ponieważ pozwalają na uszczęśliwianie także innych osób.
Definicji szczęścia poszukiwał także Zenon z Kation. Najważniejszym dla niego w tej kwestii pojęciem był spokój i cnota. Te dwie wartości pozwalały wybrać to rozwiązanie, które zgodne jest z zasadami zdrowego rozsądku i nie nadwyręża zbytnio emocji. Dzięki temu człowiek jest szczęśliwy, ponieważ nie przeżywa bardzo skrajnie wydarzeń, które się dzieją. Dla mnie spokój również jest bardzo ważny, ale nie sądzę, że stoicyzm jest dobrą filozofią szczęścia dla wszystkich ludzi. Niektórzy z nas potrzebują wzruszeń i płaczu, aby wiedzieć, że to, co odczuwają jest naprawdę silne. Spokój na pewno pozwala podejmować mądre i dobre decyzje, które pozwalają osiągnąć szczęście.
Wymieniłam krótko poglądy niektórych filozofów starożytnych, które uważam za wyjątkowo uniwersalne. Zgadzam się z nimi wszystkimi, ponieważ sądzę, że wszystkie razem pozwalają dokładniej opisać szczęście. Przekonałam się, że nie jest możliwe zbudowanie jednej definicji szczęścia dla wszystkich ludzi, ponieważ zbyt od siebie się różnimy i cenimy odmienne wartości. Możemy jednak wskazać kilka wyznaczników i cech, które na pewno wiążą się ze szczęściem - należą do nich miłość i szacunek osób, które żyją w pobliżu nas, nadzieja na spełnienie marzeń i ciągła chęć poszukiwania tego, co jest dla nas ważne. Każdy człowiek musi szukać szczęścia na własną rękę, ponieważ tylko wtedy będziemy mieli satysfakcję z tego, że je odnaleźliśmy. Myślę też, że na każdego człowieka czeka szczęście, tylko musi przyjść odpowiednia chwila na to, by mogło się ono spełnić. Poza tym w oczekiwaniu na nie możemy skoncentrować się na małych rzeczach, które również mogą uczynić nas szczęśliwymi.
