I wojna światowa 1914-1918 na terenie miasta Krakowa
Początek I wojny światowej i związane z tym wydarzeniem wymarsz w dniu 6 sierpnia 1914 roku I Kompanii Kadrowej z ulicy Oleandry, a następnie uformowanie Legionów Polskich zadecydowały o tym, iż Kraków urósł do roli głównego ośrodka politycznego na ziemiach polskich. Polityczne przedstawicielstwo stanowił Naczelny Komitet Narodowy. W dniu 31 października 1918 roku, miasto Kraków jako pierwsze spośród innych miast ogłosiło zniesienie obcego zwierzchnictwa oraz wyraziło pragnienie odbudowy niepodległej Polski. Niezwykle istotne wydarzenie dla rozwoju Krakowa stanowiło zawarcie porozumienia z samodzielnym do tej pory Podgórzem, które zostało przyłączone do miasta w 1915 roku jako dwunasta dzielnica. Powierzchnia Krakowa wzrosła w ten sposób do 46,9 kilometrów kwadratowych i miasto liczyło wówczas blisko 180 tysięcy mieszkańców.
II wojna światowa 1939-1945 na terenie miasta Krakowa
W dniu 6 września 1939 roku na teren miasta Krakowa wkroczyły oddziały wojsk niemieckich. Kraków na mocy dekretu z 12 października 1939 roku stał się stolicą tak zwanej Generalnej Guberni ( na czele której stał Hans Frank). Wszystkie uczelnie wyższe oraz szkoły średnie, a także palcówki artystyczne i kulturowe takie jak : teatry i muzea zostały zamknięte. W dniu 6 listopada 1939 roku kadra profesorska Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Akademii Górniczej została aresztowana, a potem umieszczona w obozie koncentracyjnym. Okupanci niemieccy nie oszczędzili dzieł sztuki, które zostały skradzione ( w tym ołtarz mariacki). Hitlerowcy zorganizowali na terenie Płaszowa obóz koncentracyjny. Prześladowania oraz mordy objęły tamtejszą ludność żydowską, dokonywano także pacyfikacji położonych na peryferiach dzielnic, Niemcy mordowali ludzie zamieszkujących Wolę Justowską, Przegorzały, Dąbie. W 1941 roku powstały tak zwane "dzielnice katastralne" , co zostało zatwierdzone w 1945 roku. Wówczas istniały 52 takie dzielnice. Dnia 18 stycznia 1945 roku do Krakowa dotarły wojska Armii Czerwonej. W 1948 roku dokonano nowego podziału Krakowa na pięć dzielnic, zaś po przyłączeniu w 1951 roku Nowej Huty - podział wyglądał następująco : Stare Miasto, Zwierzyniec, Kleparz, Grzegórzki, Podgórze, Nowa Huta. Następnego podziału dokonano w 1973 roku, w ten sposób zachowano cztery dzielnice administracyjne, a były to : Śródmieście, Podgórze, Krowodrza, Nowa Huta. Wraz z włączeniem kolejnych obszarów podmiejskich terytorium Krakowa uległo powiększeniu. Od 1990 roku, kiedy zniesiony został podział na dzielnice administracyjne, wyróżnić można osiemnaście dzielnic samorządowych.
