Ukoronowaniem procesu kształtowania polskiej państwowości było uchwalenie przez Sejm Ustawodawczy w dniu 17 marca 1921 r. Konstytucji. Określała ona państwo polskie jako republikę, w której władza zwierzchnia należy do narodu. Władza ustawodawcza należała do Sejmu i Senatu, władze wykonawczą sprawował rząd oraz prezydent, który wybierany był przez Zgromadzenie Narodowe na 7 - letnią kadencję.

Pierwszym prezydentem Polski został Gabriel Narutowicz. Narutowicz dzięki głosom lewicy oraz mniejszości narodowych pokonał kandydata prawicowego Maurycego Zamoyskiego. Stało się to przyczyna ostrej kampanii skierowanej przeciwko nowemu prezydentowi. Doprowadziło to do jego zamordowania. Stało się to 16 grudnia 1922 r. w gmachu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych podczas zwiedzania przez prezydenta tamtejszej wystawy. Śmiertelne strzały oddał Eligiusz Niewiadomski, sympatyk ruchu narodowego. Po śmierci Narutowicza prezydentem został wybrany kandydat PSL "Piast" Stanisław Wojciechowski, a tekę premiera objął gen. Władysław Sikorski.

W 1923 r. PSL "Piast" podjęło próbę objęcia rządów w porozumieniu z prawicą, do której wstępem było podpisanie porozumienia z Zjednoczeniem Ludowo Narodowym i Polskim Stronnictwem Chrześcijańsko Demokratycznym. Swoje poparcie zapewnili konserwatyści z Narodowo - Chrześcijańskiego Stronnictwa Ludowego. Negocjacje między partiami toczyły się w Lanckoronie. Dlatego osiągnięte porozumienie, które podpisano w Warszawie 17 maja 1923 r. nazwano paktem lanckorońskim. W wyniku sformowania w ten sposób nowej sejmowej większości rządzący dotychczas gabinet Władysława Sikorskiego podał się do dymisji, a 28 maja 1923 r. powstał nowy rząd, na czele którego stanął Wincenty Witos. W wyniku tego wydarzenia Józef Piłsudski niechętny Witosowi, zrezygnował ze wszystkich sprawowanych przez siebie funkcji państwowych i wycofał się z życia politycznego. Rząd Witosa upadł jednak pod koniec 1923 r. w wyniku utraty stabilnej większości sejmowej oraz w wyniku narastających problemów ekonomicznych.

W zaistniałej sytuacji kryzysu gospodarczego najważniejszym zadaniem państwa stało się doprowadzenie do stabilizacji gospodarczo - walutowej. Zadania tego podjął się Władysław Grabski, który w grudniu 1923 r. stanął na czele pozaparlamentarnego rządu ekspertów. Przeprowadzenie reform gospodarczych wymagało podejmowania wielu szybkich decyzji także w dziedzinach zastrzeżonych przez konstytucję wyłącznie dla sejmu. W związku z tym, w styczniu 1924 r. sejm uchwalił specjalne pełnomocnictwa dla rządu, które pozwalałyby mu na podejmowanie wiążących decyzji w drodze dekretów prezydenckich. Grabski wprowadził drastyczne oszczędności budżetowe, opanował inflację i przeprowadził reformę walutową wprowadzając na rynek nowy pieniądz - złoty polski

Jednakże spadły dochody państwa polskiego związane z eksportem węgla i innych towarów do Niemiec. Było to związane z rozpoczęta w 1925 r. wojną celną z Niemcami, które rozpoczynając ją liczyły na spotęgowanie gospodarczych i wewnętrznych trudności Polski. W wyniku narastających trudności Władysław Grabski pod koniec 1925 r. podał się do dymisji.

Misji sformowania nowego rządu podjął się Aleksander Skrzyński. Jednakże PSL "Piast" rozpoczął na początku 1926 r. starania o odnowienie współpracy z partiami prawicowymi. Zaowocowało to upadkiem gabinetu Skrzyńskiego i powołaniem 10 maja 1926 r. kolejnego rządu pod przewodnictwem Witosa. Sytuacja ta zakończyła się majowym zamachem stanu dokonanym przez Józefa Piłsudskiego.

W dniach 12 - 15 maj 1926 r. przeprowadzono zamach stanu, na którego czele stanął Józef Piłsudski wraz z grupą swoich zwolenników. W obawie przed niepotrzebnym rozlewem krwi rząd Witosa podał się do dymisji. Uczynił to również prezydent Wojciechowski, przekazując swe uprawnienia marszałkowi sejmu Maciejowi Ratajowi. Ten w porozumieniu z Piłsudskim powołał rząd Kazimierza Bartla, w którym marszałek objął tekę ministra spraw wojskowych. 1 czerwca 1926 r. Zgromadzenie Narodowe wybrało prezydentem Ignacego Mościckiego. Wcześniej Piłsudski odrzucił to stanowisko, ponieważ uznał, że kompetencje prezydenta są zbyt małe. 2 sierpnia 1926 r. sejm uchwalił tzw. nowelę sierpniową. Zmieniała ona konstytucje marcową z 1921 r. zwiększając uprawnienia prezydenta. Pozwalała mu na rozwiązanie obu izb parlamentu, wydawanie rozporządzeń z mocą ustawy. 6 sierpnia 1926 r. dekretem prezydenckim został utworzony Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych (GISZ), na którego czele stanął Józef Piłsudski, który od momentu zamachu majowego miał największy wpływ na władzę w Polsce.

Bezpośrednio po zamachu majowym piłsudczycy nie posiadali własnego ugrupowania politycznego. Jednakże zbliżały się wybory, a zwycięstwo w nich miało być ukoronowaniem sukcesu politycznego sanacji. Wymagało to jednak stworzenia własnego ugrupowania politycznego. W 1928 r. powstał Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem (BBWR), na którego czele stanął Walery Sławek. Blok nie miał być zwykłym sojuszem partii politycznych. Mógł przystąpić do niego każdy, bez względu na przynależność organizacyjną, kto uznawał nadrzędność interesu państwa i konieczność pracy dla niego oraz akceptował politykę rządu.

Zwycięstwo w wyborach z 1928 r. stało się udziałem BBWR, który uzyskał 122 miejsca w sejmie. W skali kraju wyniki te były znaczące, ale trudno uznać je za zdecydowane zwycięstwo, ponieważ nie zapewniły Blokowi większości bezwzględnej, co umożliwiłoby mu sprawowanie samodzielnych rządów. Wynik ten nie dawał także możliwości samodzielnej zmiany konstytucji, do czego dążył BBWR. Ponadto jesienią 1929 r. nastąpiła konsolidacja antysanacyjnej opozycji. Na spotkaniu przedstawicieli ugrupowań lewicowych i centrowych: PPS, PSL "Piast", PSL "Wyzwolenie", NPR, PSChD i Stronnictwa Chłopskiego doszło do porozumienia w wyniku którego powstał Centrolew, czyli najważniejsze antysanacyjne porozumienia ugrupowań opozycyjnych po zamachu majowym. Na wniosek Centrolewu w grudniu 1929 r. sejm odwołał sanacyjny rząd Kazimierza Świtalskiego.

Brak możliwości uchwycenia pełnej władzy przez zwolenników Piłsudskiego doprowadził do kryzysu w sejmie, w wyniku którego rozpisano nowe wybory w 1930 r. Dzięki aresztowaniu przywódców partii opozycyjnych, którzy osadzeni zostali w twierdzy brzeskiej BBWR odniósł zdecydowane zwycięstwo zdobywając 247 mandatów. Umożliwiło to obozowi sanacyjnemu przeprowadzenie zmiany konstytucji. W 1935 r. sejm uchwalił Konstytucję kwietniową.

Dążenie sanacji do wzmocnienia władzy wykonawczej kosztem ustawodawczej znalazło swój wyraz w uchwalonej 23 kwietniu 1935 r. nowej Konstytucji. Jej głównym motywem było stworzenie silnej i stabilnej władzy, która nie podlegałaby zmieniającym się układom politycznym i zapewniałaby sprawne funkcjonowanie państwa. Zgodnie z nowa konstytucją prezydent uzyskiwał bardzo rozległe uprawnienia i bezpośredni wpływ na bieg wszystkich ważniejszych spraw państwa. Stał się on nadrzędnym czynnikiem nad wszystkimi innymi organami państwowymi. Był zwierzchnikiem rządu, Sejmu, Senatu, sił zbrojnych, sądów i kontroli państwowej. Rząd był politycznie odpowiedzialny przed prezydentem, parlamentarnie przed Sejmem i Senatem, konstytucyjnie przez Trybunałem Stanu. Konstytucja gwarantowała wolność wyznania i prawa do nauki oraz respektowała prawa mniejszości narodowych.

Sytuację w obozie sanacyjnym skomplikowała śmierć Piłsudskiego, który zmarł 12 maja 1935 r. Ujawniły się wówczas w obrębie obozu stworzonego przez marszałka różne nurty i podziały na różne ugrupowania, które rozpoczęły ze sobą rywalizować. Do wielkiego znaczenia doszła tzw. grupa zamkowa skupiona wokół prezydenta Mościckiego oraz Eugeniusza Kwiatkowskiego. Jednakże wkrótce dominującą rolę w państwie zaczęła odgrywać grupa z gen. Edwardem Rydzem - Śmigłym na czele. Po śmierci Piłsudskiego został on wodzem naczelnym armii i generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych. Rydz - Śmigły miał ogromne ambicje. Liczył, że może odegrać w życiu politycznym Polski rolę porównywalną do Piłsudskiego. W 1936 r. Rydz Śmigły został mianowany marszałkiem Polski. Podjęto także przygotowania do utworzenia nowej, podporządkowanej mu organizacji, w miejsce rozwiązanego pod koniec 1935 r. BBWR. Organizacją tą był utworzony w 1937 r. Obóz Zjednoczenia Narodowego (OZN). Do jego programu wprowadzono sformułowania możliwe do zaakceptowania przez większą część społeczeństwa. Jego głównym zadaniem była konsolidacja społeczeństwa wokół władzy. Pozytywne zmiany nastąpiły tez w gospodarce. W 1935 r. Eugeniusz Kwiatkowski objął funkcję wicepremiera do spraw ekonomicznych oraz równocześnie tekę ministra skarbu. To właśnie Kwiatkowski, dysponując stałym poparciem prezydenta, wywarł decydujący wpływ na gospodarczą działalność państwa polskiego w okresie 4 ostatnich przedwojennych lat. Z jego inicjatywy rozpoczęto budowę Centralnego Okręgu Przemysłowego.