II Wojna Światowa (działania w rejonie Europy).

1. Kampania wrześniowa.

1 września 1939r. nad ranem Niemcy bez wypowiedzenia wojny zaatakowały Polskę z lądu, powietrza i morza. "Fall Weiss", tj. Plan niemieckiej inwazji na Polskę zakładał wojnę błyskawiczną (tzw. Blitzkrieg), w wyniku której nastąpi całkowite zniszczenie sił polskich. Niemiecki pancernik szkolny "Schleswig - Holstein", który kilka dni wcześniej przybył do Gdańska, skierował się ku Westerplatte. O 4.45 nad ranem otworzył ogień na polską placówkę wojskową na Westerplatte. Jej obrona trwała tydzień i stała się symbolem bohaterstwa. W pierwszych dniach września trwał bój graniczny, jednak Niemcom udało się złamać opór na przygranicznych liniach obrony. Polskie oddziały zbrojne zostały zmuszone do defensywy. 3 IX Wielka Brytania i Francja wypowiedziały Niemcom wojnę, było to skutkiem odrzucenia przez Trzecią Rzeszę żądań tych państw wstrzymania ofensywy niemieckiej w Polsce. Jednak w ślad za deklaracjami wojennymi Francji i Wielkiej Brytanii nie nastąpiły żadne działania. 8 IX pierwsze niemieckie podeszły pod Warszawę, z której już w dniach z 4 na 5 IX rozpoczęto ewakuację władz i instytucji państwowych. W nocy z 9 na 10 IX nad Bzurą rozpoczęła się największa bitwa kampanii wrześniowej. Armia "Poznań" rozpoczęła natarcie na skrzydło 8 Armii niemieckiej. Uderzenie to całkowicie zaskoczyło Niemców i zahamował "wojnę błyskawiczną" Hitlera. W połowie września sytuacja Polski nie przedstawiała się najlepiej - większość kraju znajdowała się w ręku wroga, który bezlitośnie rozprawiał się z pokonanymi (tzw. "bydgoska krwawa niedziela"). Sytuacja uległa pogorszeniu gdy 17 IX granicę polską przekroczyła Armia Czerwona. Jako pretekst podano dążenie do ochrony ludności Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi (takim mianem w ZSRR określano wschodnie województwa Polski). 28 września po 20 dniach obrony kapitulowała Warszawa, a 2 X poddali się obrońcy Helu. W dniach 2 - 5 X toczyły się jeszcze walki pod Kockiem - tu działała Samodzielna Grupa Operacyjna "Polesie" pod dowództwem generała Franciszka Kleeberga. W wyniku kampanii wrześniowej zginęło prawie 70 tysięcy wojskowych, ponad 133 tysięcy zostało rannych. Wielu dostało się do niewoli niemieckiej i radzieckiej. Biorąc pod uwagę ogromną dysproporcję w liczebności wojsk polskich i niemieckich oraz militarną przewagę armii Trzeciej Rzeszy klęska wojsk polskich wydaje się nieunikniona. Zwłaszcza, że od 17 IX na terytorium Polski wkroczyli sowieci.

2. Wojna w Europie.

Niemiecka agresja na Danię i Norwegię.

9 IX 1940r. Niemcy zaatakowały Danię i Norwegię. Dania została pokonana w ciągu jednego dnia, natomiast walki w Norwegii przeciągnęły się do połowy czerwca 1940 r. Podbicie Norwegii miało dla Niemców spore znaczenie strategiczne - porty norweskie stanowić miały bazę do ataku na Wielką Brytanię. Norwegia miała być też dla Niemców zapleczem surowcowym. Z tych samych powodów Brytyjczycy wysłali do Wielkiej Brytanii korpusy ekspedycyjne, które brały udział m. in. w walkach o port Narwik. Jednak nie udało się zahamować ekspansji niemieckiej. Król norweski wraz z rządem zostali ewakuowani do Wielkiej Brytanii, natomiast w Norwegii powstał rząd faszystowski współpracujący z Niemcami.

Atak Trzeciej Rzeszy na Belgię, Holandię, Luksemburg oraz wojna z Francją.

Wymierzone przeciwko Belgii, Holandii i Luksemburgowi działania wojenne rozpoczęły się w dniu 10 V 1940r. 15 maja poddała się Holandia, trochę dłużej broniła się Belgia. Tymczasem Niemcy udało się ominąć Linię Maginota i przełamać najsłabszy odcinek umocnień francuskich w Ardenach. Wkrótce wojska niemieckie dotarły nad wybrzeża Kanału La Manche. W dniach od 26 maja do 4 czerwca w okolicach Dunkierki trwała gorączkowa ewakuacja, otoczonych przez armię niemiecką, wojsk francusko - brytyjskich do Wielkiej Brytanii. 14 VI 1940 r. Niemcy wkroczyli do Paryża, który poddał się bez walki. 22 VI 1940 r. Podpisano niemiecko - francuski traktat o zawieszeniu broni. Francja została podzielona na dwie części: północną, stanowiącą ponad połowę obszaru Francji, która była okupowana przez Niemców, oraz południową, tzw. państwo Vichy.

Bitwa o Anglię.

Kolejnym etapem podbojów niemieckich miała być inwazja na Wielką Brytanię. Pierwszym etapem podboju miała być wojna powietrzna. Rozpoczęła się ona w VIII 1940 r. i trwała 3 miesiące. Atakowano angielskie lotniska, porty i fabryki angielskie. Anglicy wspomagani przez pilotów z innych państw (także przez Polaków) zdołali się jednak obronić przed agresją niemiecką. Także dzięki urządzeniom radiolokacyjnym, które wykrywały samoloty wroga. W listopadzie 1940r. było już jasne, że bitwa o Anglię to klęska wojsk niemieckich. Niemcy ponieśli zbyt duże straty, by kontynuować wojnę w powietrzu. Działania toczyły się na morzach i oceanach - Niemcy starali się pozbawić Brytyjczyków dostępu do kolonii za pomocą blokady morskiej.

3. Wojna radziecko-niemiecka.

22 czerwca 1941 r. Niemcy zaatakowały ZSRR, co miało być realizacją planu "Barbarossa". Zakładał on błyskawiczne zwycięstwo nad stacjonującymi w pasie przygranicznym jednostkami Armii Czerwonej. Pierwsze dni kampanii wojennej to całkowity sukces Niemców. Zniszczono radzieckie lotniska i znajdujące się na nich samoloty. Armie niemieckie zdecydowanie posuwały się w głąb terytorium ZSRR. Zdobyto m. in. Smoleńsk i Kijów. Latem 1941 r. rozpoczęło się też oblężenie Leningradu (trwało do I 1944 r.). W listopadzie 1941 r. wojska niemieckie dotarły na przedpola Moskwy. Jednak w początkach XII 1941 r. Armia Czerwona przeszła do kontrofensywy. Rozwiały się nadzieje Hitlera na błyskawiczne pokonanie ZSRR. Natarcie niemieckie zostało powstrzymane na całym froncie wschodnim. Działania zaczepne zostały wznowione dopiero wiosną 1942 r., kiedy to wojskom niemieckim udało się dotrzeć aż do Kaukazu. Latem 1942 r. ofensywa niemiecka dotarła pod Stalingrad. Pod koniec września opanowano większą część miasta. W listopadzie znajdujące się w mieście wojska niemieckie zostały otoczone przez Armię Czerwoną. Hitler nie zgodził się na odwrót 6 Armii dowodzonej przez gen. Paulusa, tym samym wojska niemieckie zostały uwięzione w "kotle stalingradzkim". Ostatecznie niedobitki 6 Armii niemieckiej kapitulowały. Zatrzymanie ofensywy niemieckiej na Kaukazie i na d Wołgą uważa się za zwrotny moment w dziejach II wojny światowej. Latem 1943 r. rozpoczęła się wielka ofensywa niemiecka na luku kurskim. Tzw. operacja "Cytadela" była ostatnią próbą utrzymania inicjatywy niemieckiej na wschodzie. Po kilku dniach ofensywa niemiecka została przełamana, a wojska radzieckie przeszły do kontruderzenia. W rejonie Kurska doszło do największej bitwy pancernej drugiej wojny światowej, zakończonej klęską wojsk niemieckich.

4. Wojna w Afryce i we Włoszech.

Pakt Trzech.

27 IX 1940 r. w Berlinie podpisano tzw. pakt trzech (Trzecia Rzesza, Włochy i Japonia), który wyznaczał strefy wpływów sygnatariuszy układu i formalnie był wymierzony przeciwko USA. W ten sposób powstała oś Berlin - Rzym - Tokio. 28 X 1940 r. Włochy bez porozumienia z Niemcami zaatakowały Grecję. Próba podboju Grecji przez Włochów zakończyła się kompletnym fiaskiem i konieczne stała się pomoc niemieckiego sojusznika - w kwietniu 1941 r. Niemcy wypowiedziały wojnę Grecji i Jugosławii. Oba państwa kapitulowały. 20 V 1940 r. niemiecki desant wylądował na Krecie.

Front w Afryce. Obrona Tobruku. Bitwa pod El - Alamejn.

Po przystąpieniu do wojny w czerwcu 1940 r. Włoch posiadłości kolonialne Wielkiej Brytanii w Afryce Pn. były zagrożone. Utrzymanie ich oraz Kanału Sueskiego miały kluczowe znaczenie dla osamotnionej w II wojnie światowej Wielkiej Brytanii. 13 IX 1940 r. wojska włoskie rozpoczęły wielką ofensywę, atakując posiadłości brytyjskie na kontynencie afrykańskim. W ciągu sześciu miesięcy Brytyjczycy pokonali armie włoskie (najpierw w Libii, potem w Etiopii). W lutym 1941 r. został przerzucony do Afryki (jako pomoc dla Włochów) "Afrika Korps" pod dowództwem gen. Rommla. Początkowo niemieckie oddziały odnosiły sukcesy, jednak Anglicy utrzymali Tobruk, który mimo ośmiomiesięcznego oblężenia pozostał w ich rękach. W X 1942 r. armia brytyjska pod dowództwem gen. Montgomery'ego przystąpiła do wielkiej ofensywy przeciwko niemiecko - włoskim siłom pod El - Alamein. Akcja zakończyła się pełnym sukcesem Brytyjczyków. W listopadzie 1942 r. alianci lądowali w Casablance, oranie i Algierze. Wojska państw osi znalazły się w potrzasku i w maju 1943 r. skapitulowały.

Inwazja we Włoszech.

Wykorzystując swą przewagę alianci postanowili wyeliminować wojny najpierw słabszego przeciwnika tj. Włochy. 10 VII 1943 r. wojska brytyjskie i amerykańskie wylądowały na Sycylii. Zdobycie przez nie wyspy przyspieszyło załamanie się rządów faszystowskich we Włoszech. W lipcu 1943 r. Mussolini został zmuszony do ustąpienia ze stanowiska premiera, a następnie aresztowany. We IX 1943 r. została podpisana kapitulacja Włoch. Jednak uwolniony przez niemieckich spadochroniarzy Mussolini utworzył Włoską Republikę Społeczna w Salo. Linia frontu ustaliła się na tzw. linii Gustawa. Jej kluczowym punktem stał się klasztor na Monte Cassino.

Bitwa pod Monte Cassino.

Dwa pierwsze uderzenia na Monte Cassino nie przyniosły rozstrzygnięcia. Dopiero w wyniku trzeciego uderzenia (z udziałem II Korpusu Polskiego), rozpoczętego 11 V 1944 r., zdobyto klasztor Monte Cassino i przełamano linię Gustawa. 4 VI 1944 r. wojska aliantów zdobyły Rzym.

5. Wojna w Europie Zachodniej 1944-45r.

Lądowanie aliantów w Normandii.

6 VI 1944r. rozpoczęła się operacja "Overlord" - lądowanie wojsk alianckich we Francji. Miała ona na celu utworzenie drugiego frontu w Europie, a także wyzwolenie Francji spod okupacji niemieckiej. Siłami alianckimi dowodził gen. Dwight Eisenhower. Stopniowo wojska sprzymierzonych posuwały się w głąb Francji. 14 VIII 1944 r. w Paryżu wybuchło antyniemieckie powstanie, po 24 VIII stolica Francji została wyzwolona. We wrześniu alianci przystąpili do wyzwalania Belgii i Holandii. Niemieckie miasta były bombardowane. Przewaga aliantów stawała się coraz wyraźniejsza. Latem 1944 r. doszło do zamachu na Hitlera, jednakże nie powiódł się on. Od wschodu zbliżała się ofensywa radziecka.

Zdobycie Berlina.

W kwietniu 1945 r. wojska radzieckie zamknęły pierścień oblężenia wokół Berlina. Rozpoczęto ostrzał artyleryjski miasta. 30 IV 1945 r. Hitler popełnił samobójstwo. 2 V Berlin skapitulował.

Kapitulacja III Rzeszy.

7 V 1945 r. w kwaterze głównej gen. Eisenhowera, głównodowodzącego alianckich wojsk zachodnich, gen. - płk. Alfred Jodl podpisał akt całkowitej kapitulacji Niemiec. Akt ten wchodził w życie z dniem 9 V o godzinie 00.01. Tego samego dnia o godzinie 00.16 nastąpiło podpisanie kapitulacji przed gen. Żukowem, dowódcą radzieckich sił w Niemczech.