DATY:
753 r. p.n.e. - powstanie Rzymu; jego założyciele to Romulus i Remus
509 r. p.n.e. - obalenie królestwa i wprowadzenie republiki
264 r. p.n.e. - koniec podboju Italii i początek wojny między Rzymem i Kartaginą o Sycylię (I wojna
punicka)
241 r. p.n.e. - koniec I wojny punickiej (porażka Kartaginy; Kartagina oddaje Rzymowi Sycylię,
większość floty, płaci kontrybucję; klęska ta wzbudza w Kartaginie nienawiść do Rzymu)
218 r. p.n.e. - początek II wojny punickiej (Hannibal maszeruje przez Hiszpanię i Galię na Rzym,
otrzymuje wsparcie od Galów i rozbija zaskoczone wojska rzymskie)
201 r. p.n.e. - koniec II wojny punickiej (Kartagina traci swoje posiadłości poza Afryką oraz flotę, płaci
kontrybucję i wolno jej toczyć wojny tylko za zgodą Rzymu, jej opiekunem zostaje król
Numidii; Marek Porcjusz Kato (Starszy) wzywa by zniszczyć Kartaginę
149 r. p.n.e. - początek III wojny punickiej.
146 r. p.n.e. - koniec III wojny punickiej (zburzenie Kartaginy i sprzedanie Kartagińczyków w niewolę)
60 r. p.n.e. - I triumwirat (Gajusz Juliusz Cezar, Gnejusz Pompejusz i Marek Krassus)
43 r. p.n.e. - II triumwirat (Marek Antoniusz; Oktawian, którego popiera Cyceron oraz Marek Lepidus)
380 r. - Teodozjusz Wielki ogłasza chrześcijaństwo religią panującą
392 r. - Teodozjusz Wielki zakazuje uczestniczenia w obrzędach wyznawcom innych wierzeń
395 r. - Teodozjusz Wielki dzieli cesarstwo między swoich dwóch synów (część wschodnia i
zachodnia)
476 r. - upadek Cesarstwa Zachodnio-Rzymskiego
POJĘCIA:
IMPERATOR - zwycięski wódz, któremu przyznany został triumf
PRINCEPS SENATUS - pierwszy spośród senatorów
PRYNCYPAT - ustrój i forma rządów stworzona przez Oktawiana Augusta
UZURPATOR - ten, kto nielegalnie zdobywa władzę, czyli nie dysponuje do niej żadnym prawem
KOLONAT - system organizacji i pracy w wielkiej własności ziemskiej (latyfundiach); polegał on oddawaniu działek ziemi wydzielonych z wielkiej własności w użytkowanie kolonom, którzy w zamian uiszczali właścicielowi ziemi rozmaite świadczenia; system ten narodził się w II w. n.e. w związku ze zmniejszeniem się ilości niewolników
Elementy ustroju republikańskiego:
ZGROMADZENIE LUDOWE: wybiera urzędników, podejmuje najważniejsze decyzje dotyczące państwa, posiada kompetencje ustawodawcze, stanowi ostatnią instancję odwoławcza
SENAT (z łac. senex- starzec) - faktyczna władza w państwie, odgrywa rolę rady starszych, składa się z byłych urzędników zasiadających dożywotnio w senacie, instancja opiniodawcza, przyjmuje i wysyła delegacje i posłów, zapewnia ciągłość państwa
URZĘDNICY - przedstawiają projekty na zgromadzeniu, sprawują funkcję bezpłatnie i kolegialnie (przynajmniej dwie osoby na urzędzie)
KONSULOWIE - zawsze w liczbie dwóch, mają zwierzchność nad wszystkimi urzędnikami, posiadają imperium maius, dowództwo nad wojskiem, sprawują funkcje kapłańskie (decydują o treści wróżb), mają 12 liktorów (czyli pomocników), których symbolem jest pęk rózg; konsul po zakończeniu swej służby zostawał prokonsulem i powierzano mu w zarząd prowincję
DYKTATOR - urzędnik powoływany na sześć miesięcy w sytuacjach zagrożenia państwa; posiada imperium summum (władzę największą), samodzielnie podejmuje decyzje, od jego decyzji nie obowiązuje weto
PRETORZY - urzędnicy odpowiedzialni za porządek i sądownictwo, posiadają imperium minus (mniejsza), otacza ich sześciu liktorów
CENZOR - urzędnik, który zajmuje się przeprowadzaniem spisu obywateli oraz ich podziałem na klasy majątkowe, sporządza listę senatorów (kolejność wypowiadania się), kontroluje finanse państwa
EDYLOWIE - urzędnicy odpowiedzialni za porządek w kraju, zaopatrzenie w żywność (darmowe rozdawnictwo zboża), nie mają władzy imperium, zajmują się organizacją igrzysk
KWESTORZY - urzędnicy odpowiedzialni za finanse państwa.
