1. RZESZA NIEMIECKA
Okres wielkiego bezkrólewia rozpoczął wraz w śmiercią Fryderyka II Hohenstaufa, która nastąpiła w 1250 i trwała przez kolejne 23 lata ad do roku 1273. Walki pomiędzy rodami Gwelfamow i Gibelinów, zakończyły się wzajemnym wymordowaniem Hohenstaufów i Welfów. Wojna domowa przyczyniała się do osłabienia Rzeszy, dlatego tez walczące strony szukały rozwiązania. Królem zostaje Rudolf Habsburg wybrany przy akceptacji wszystkich rodów w 1273 roku. Najważniejszymi skutkami bezkrólewia było wykreowanie trzech silnych dynastii: Luksemburgów, Habsburgów i Witelsbachów ( ci ostatni rządzili Bawaria aż do zdobycia władzy przez Hitlera). Pośród nich będzie rywalizacja o tron niemiecki, dopiero Karol IV Luksemburski zdecydował się na stworzenie pewnych zasad elekcji. Zwołany sejm rzeszy do Norymbergii, podczas którego uchwalono Złota bule Karola w 1356 roku, określała ona zasady przyszłych elekcji, bowiem:
Wyboru cesarza dokonuje siedmiu elektorów, trzech duchownych ( arcybiskupi z Moguncji, Kolonii i Trewiru), i czterech elektorów świeckich ( król Czech, Pallatyn Reński, margrabia Brandenburski oraz książę saski). Miejscem dokonania wyboru był Frankfurt nad Menem, a wyboru dokonywano przez glosowanie większością głosów, jedynym ograniczaniem był zakaz dokonywania elekcji, gdy żył jeszcze panujący cesarz "Vivente Rege". Był to początek budowani monarchii federacyjnej wszak, wybierani elektorzy otrzymywali szerokie kompetencje polityczne i gospodarcze, były one niepodzielne oraz primogenitura. Zmiana dynastii nastąpiła wraz z wyborem na cesarza w 1454 roku Fryderyka III, który pochodził z Habsburgów.
2. ANGLIA - KSZTAŁTOWANIE SIĘ MONARCHII STANOWEJ I PARLAMENTYZMU
W roku 1154 dobiega końca era panowania dynastii normandzkiej, władzę zdobywa Henryk II, który otwiera nowy rozdział panowania dynastii plantagenetów. Wprowadza reformy w państwie, zwłaszcza w dziedzinie sadownictwa, wprowadzając objazdy dla sędziów królewskich, mianuje szeryfów, którzy są odpowiedzialni za zarządzanie powierzonymi im hrabstwami. W końcu w 1164 roku Henryk II ogłasza konstytucje klarendonskie, według których duchowni mieli być pod jurysdykcja sądów królewskich. To wzmaga niezadowolenie wśród duchowieństwa, którym przewodzi duchowny Tomasz Becket, który zostaje zabity, ale król musi ustąpić i odwołać postanowienia konstytucji, przywracając niezależność duchownym. Następnie wpętany w miłosne kłopoty, kradnie żonę Ludwika VII, Eleonorę opanowując przy tym Akwitanię. To przyczynia się do wybuchu wojny francusko angielskiej. Henryk II w 1189 roku umierając przekazuje władzę królowi Ryszardowi Lwie Serce, który będzie rządził Anglia przez następne 10 lat. Ryszard aktywny uczestnik wypraw krzyżowych, swoje obowiązku w kraju regencje powierza swojemu bratu Janowi bez ziemi, który likwiduje przeciwników króla, następuje wzrost pozycji szeryfów. Gdy Ryszard umiera władzę przejmuje jego brat, który zapisze się na kartach historii jako jeden z najbardziej nieudolnych władców brytyjskich. W polityce wewnętrznej zraza do swojej osoby rycerzy i feudałów, nakładając na nich diakońskie podatki, w polityce zagranicznej przegrywa w 1214 roku wojnę z Francja w bitwie pod Bouvines zostaje pokonany przez francuskiego króla Filipa II Augusta. W efekcie traci wszystkie kontynentalne posiadłości angielskie a ponadto popada w konflikt z Innocentym III stając się jego lennikiem. Wydarzenia te doprowadzają do wybuchu powstania w Anglii, musi ratować sytuacje, decyduje się na wydanie Wielkiej Karty Swobód, co zapoczątkowało okres monarchii stanowej od 1251 roku. Do podstawowych założeń wielkiej karty należą: niemożność nakładania podatków przez króla bez wcześniejszej zgody poddanych, nietykalność osobista dla poddanych. Ponadto miasta otrzymywały swobodę handlu, a duchowieństwo otrzymywało prawo wyboru bez wytracania się czynników świeckich.
Utworzona także rade 25 baronów, której zadaniem było czuwanie nad przestrzeganiem postanowień Karty Swobód. Następca Jana zostaje w 1216 roku Henryk III, który złamie reguły karty nakładając na rycerstwo i feudałów nowe podatki. Reakcja na taka decyzje jest ogłoszenie prowizji, Oxfordzkich w 1258 roku, na mocy, których władza miała zostać przekazana 15 osobowej radzie baronów. Dochodzi do jawnego konfliktu na linii król i poddani, którymi dowodzi Szymon de Montfort. Powstańcy w 1264 roku opanowują Londyn, w efekcie powiększona zostaje rada baronów o przedstawicieli duchowieństwa a także po dwóch rycerzy z każdego hrabstwa oraz po dwóch przedstawicieli z miast. Pokonany Henryk III rok później akceptuje istnienie powiększonej rady, co daje początek angielskiemu parlamentaryzmowi. Choć pierwszy parlament zwołano w 1295 roku składał się on z izby lordów ( gdzie elekcja była dziedziczna ) i izby gmin wyłanianej z przedstawicieli niższego duchowieństwa, rycerstwa i miast. Dynastia Lantagenow panowała Anglia do 1399 roku, kiedy to ostatni z rodu Ryszard III zostaje zdetronizowany. Władze przejmują Lancasterowie, którzy żądzą do 1461, następnie władza spoczywa w rękach Yorków do 1485 roku, na których panowanie przypada wojna domowa zwana wojna Dwóch Roz, pomiędzy dwoma wyżej wymienionymi rodami. W efekcie władzę w Anglii przejmuje Henryk VII z dynastii Tudorów, potomek obu zwaśnionych rodu, daje początek panowania nowej dynastii.
3. FRANCJA
Do roku 987 Francja rządziła dynastia Karolingów, ale ich słabe rządy wiązały się z brakiem poszanowania wśród feudałów. Po nich władza przechodzi do rak jednego z feudałów popieranych przez duchowieństwo, w tym szczególnie przez arcybiskupa Reims, nowym królem zostaje Hugo Capet z dynastii Kapetyngów. Choć i oni nie byle na tyle silni by rządzić cala Francja, dopiero osoba Ludwika VI Grubego w pierwszej Polowie XII wieku wprowadza silne rządy. Zmusza wasali do posłuszeństwa uzyskując także tereny Akwitanii dla Francji poprzez ślub Ludwika VII z Eleonorą Akwitańską. Jego prawdziwa sławę Francji w europie przynoszą dopiero rządy Filipa II Augusta, który rozpoczyna panowanie w 1180 roku. Prowadzi zwycięskie wojny z angielskim królem Henrykiem II i jego potomkami a po zwycięstwie pod Bouvines przyłącza wszystkie posiadłości brytyjskie na kontynencie do Francji. Wspierając także wyprawy krzyżowe przeciwko Albigensom zdobywa i zajmuje hrabstwo Tuluzy, umożliwiając Francji dostęp do morza śródziemnomorskiego. Jego następca Ludwik IX Święty planował dokonać zjednoczenia kraju poprzez wprowadzenie jednolitej administracji, monety, popierając rozwój handlu. Ponadto wprowadza zakaz wojen prywatnych, dopuszcza do współrządzenia wielkich feudałów tworząc rade królewska, która skalda się z najważniejszych wasali i legistów tzw. znawców prawa. Okres jego panowania to początek powstawania monarchii stanowej we Francji.
Kolejny król Filip IV Piękny prowadząc liczne wojny zwiększa obszar monarchii poprzez przyłączenie Nawary, Szampanii i Okręg Lyońskiego.
Król potrzebując funduszy na dalsze wojny zawładnął majątki żydowskie dla królestwa a także rozwiązał zakon templariuszy przejmując ich majątek Zabronił przekazywania duchowieństwu pieniędzy na rzecz Rzymu. To początek zamierzonego planu walki z papieżem, by zjednać sobie poparcie wśród społeczeństwa w 1302 roku powstają Stany Generalne, oznacza to początek francuskiego parlamentaryzmu. Stany Generalne były zwoływane tylko w razie potrzeby i zajmowały się wyłącznie sprawami finansowymi i podatkowymi. Dynastia Kapetyngów rządziła Francja do roku 1328, po nich władzę objęła dynastia Walezjuszy.
