Mikołaj Kopernik urodził się w lutym 1473 roku w Toruniu. Jego ojcem był krakowski mieszczanin Mikołaj Kopernik handlujący miedzią, który przeniósł się do Torunia w 1456 roku i ożenił tam z Barbarą z patrycjuszowskiego rodu Watzenrodów. Mikołaj miał brata Andrzeja i dwie siostry Katarzynę i Barbarę. Po śmierci ojca Mikołaj wychowywany był przez wuja Łukasza Watzenrode będącego biskupem warmińskim. Młody Mikołaj odbył studia matematyczno-przyrodnicze w Akademii Krakowskiej w latach 1491-1495, podczas których zapoznał się z wiedzą astronomiczną i instrumentami astronomicznymi. Z inspiracji wuja Watzenrode udał się na studia prawnicze do Bolonii. Studiował też medycynę w Padwie, zaś tytuł doktora sztuk wyzwolonych uzyskał w Ferrarze. W trakcie studiów oprócz rozwijania znajomości języków klasycznych zajmował się astronomią, dokonywał obserwacji, współpracował z astronomem Dominikiem Marią Novara. Już w czasie studiów zgromadził bogaty księgozbiór zachowany głównie w Bibliotece Uniwersytetu w Uppsali. Po powrocie do kraju w 1503 roku Kopernik osiedlił się w ziemi warmińskiej. Początkowo był lekarzem i sekretarzem swego wuja biskupa warmińskiego, a gdy ten zmarł został kanonikiem bez święceń kapłańskich przy katedrze fromborskiej. W związku z tym pełnił obowiązki administratora dóbr kapituły w Olsztynie, komisarza Warmii, a także generalnego administratora diecezji warmińskiej. Pełnione funkcje wymagały od Kopernika sporządzania map, które wykonywał m.in. we współpracy z Bernardem Wapowskim. Obserwując ubożenie Warmii opracował plan reformy monetarnej przedstawiony w dziele Monetae cudendae ratio, w którym postulował zunifikowanie ziem Korony z Prusami oraz zapobieganie dewaluacji pieniądza jednocześnie dowodząc, że zła moneta wypiera z obiegu dobrą. Gdy w 1520 roku zamkowi w Olsztynie zagroził najazd Krzyżaków dzięki zapobiegliwości i działaniom Kopernika niebezpieczeństwo krzyżackie zostało zażegnane. Przez długi okres pełnił też Kopernik funkcję lekarza kolejnych biskupów warmińskich oraz ludności diecezji warmińskiej. Walczył z epidemiami lecząc metodami tradycyjnymi, pozostawał też w kontakcie z wybitnymi lekarzami. W 1537 roku wysunięto także jego kandydaturę na stanowisko biskupa warmińskiego, król mianował jednak na ten urząd Jana Dantyszka.
Już w czasie studiów na Akademii Krakowskiej spotkał się Kopernik z krytycznym stosunkiem względem istniejących teorii kosmogonicznych, zwłaszcza geocentrycznej teorii Klaudiusza Ptolemeusza. Po raz pierwszy zarysy teorii heliocentrycznej przedstawił podczas końcowego etapu pobytu w Lidzbarku Warmińskim bądź na początku swej bytności we Fromborku. Poglądy jego zostały wówczas uwiecznione w tzw. Komentarzyku. Ze względu na popularność, którą sobie zyskał tym dziełem został zaproszony przez kurię rzymską do prac nad reformą kalendarza juliańskiego. W 1516 roku przedstawiono projekt reformy kalendarza autorstwa Kopernika papieżowi Leonowi X. Według Kopernika Ziemia kręci się wokół własnej osi, wokół Słońca oraz dokonuje ruchu wywołanego nachyleniem do płaszczyzny ekliptyki. Ziemię widział, więc Kopernik jako jedno z ciał niebieskich a nie jako centrum kosmosu. Ponadto na podstawie własnych obserwacji ale także Klaudiusza Ptolemeusza ustalił porządek planet oraz proporcje ich orbit. De revolutionibus zawierające wykładnię teorii heliocentrycznej Kopernika powstawało w latach 1515 - 1530 i początkowo było przeznaczone tylko dla grona zaprzyjaźnionych naukowców. Dopiero przybyły do Fromborka w 1539 roku Retyk nakłonił Kopernika do publikacji dzieła. Część De revolutionibus opublikowano w Gdańsku w 1540 roku i w Bazylei w 1541 roku. W całości wraz z listem dedykacyjnym dla papieża Pawła III opublikowano dzieło Kopernika w 1543 roku w Norymberdze. Zawierało 203 strony, dzieliło się na sześć części i wydano je w ilości około tysiąca egzemplarzy. W 1854 roku dzieło ukazało się w Warszawie wraz z tłumaczeniem na język polski. Znana stała się teoria Kopernika na początku XVI wieku, a coraz więcej zwolenników zyskiwała na przełomie XVI i XVII wieku. Początkowo De revolutionibus było ośmieszane i wyśmiewane przez Lutra czy Melanchtona. Neutralny pierwotnie wobec dzieła Kopernika kościół z czasem uznał je za niebezpieczne i umieścił na liście ksiąg zakazanych w XVII wieku. Kopernik zmarł w Fromborku w maju 1543 roku.
