1. Wstępne wiadomości dotyczące rośliny i jej uprawy.

Maniok jest jedną z najważniejszych roślin, rosnących w strefie tropikalnej. Plasuje się na siódmym miejscu pod względem jego znaczenia gospodarczego - jest wyprzedzona jedynie przez zboża i ziemniaki.

Nazwy manioku w innych językach świata:

  • w rosyjskim: Mahuok
  • w angielskim: Manioc; Zassana
  • we francuskim: Manioc; Cassare
  • w hiszpańskim: Cassabe; Yuca
  • w niemieckim: Maniok; Manioc; Manihot; Mandioca
  • we włoskim: Manioca ; Mandicoa

Maniok Manihot Tourn pochodzi z rodziny wilczomleczowatych Euphoriaceae i reprezentowany jest przez ponad 150 gatunków, wśród których jedynie niewielka liczba uprawiana jest dla celów wytworzenia dla dalszego przetworzenia zawierajęcych skrobię bulw korzeni. Uprawia się również tę roślinę by otrzymać nasiona, które w dalszym procesie przetworzenia dają olej jadalny.

Najczęściej uprawia się gatunki: manioku jadalnego (Manihot Esculenta Cr.), manioku słodkiego (Manihot dulcis Pax) i manioku kauczukodajnego (Manihot glazzioni Mill).

Maniok - ta nazwa używana jest przede wszystkim na terenie Europy i Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej w celu określenia korzeni tejże rośliny, produktem uzyskanym z niej zaś jest. Źródłosłów słowa tapioka ma swe pochodzenie od Indian Tupi (Tipioka) którzy posilali się właśnie soku tej rośliny zwanym tapioką. Badacze dowiedli, że maniok uprawiano już od czasów historycznych w strefie tropikalnej Ameryki Północnej i Południowej. Najbardziej wartościowa część manioku to korzeń gdyż zawiera znaczna ilość skrobi i pozostałych składników odżywczych. Korzenie stanowią dla ludności wielu regionów tropikalnych najważniejsze źródło węglowodanów. Uprawą zajmują się miliony ludzi w różnych regionach strefy równikowej i można ją podzielić dwojako na:

- uprawę Manihot palmata (gorzkiego manioku)

- uprawę Manihot aipi (słodkiego manioku)

Podstawa tego podziału jest różna zawartość dwóch składników: cyjanohydryn oraz soli cyjankowych. Słodkie, czyli nietoksyczne korzenie posiadają mniej niż 50 mg cyjanowodoru w kilogramie świeżych korzeni, natomiast gorzkie posiadają nawet ponad 250 mg cyjanowodoru w kilogramie świeżych korzeni. Uprawa słodkich korzeni powszechna jest w celu uzyskania produktów spożywczych, zaś uprawa gorzkich do przetworzenia przemysłowego. Maniok nie stosuje się jako uprawę pojedynczą, gdyż należy ją uprawiać w sąsiedztwie innych roślin: kukurydzy czy innych warzyw. Jedna z popularniejszych upraw jest uprawa manioku z gatunku gorzkiej Cassavy, gdyż zawiera znaczne ilości skrobi a w czasie przemian technologicznych ilość cyjanków ulega redukcji w bezpieczną ilość dla organizmu człowieka (dawka ADI ustalona przez FAO/WHO) . Cassavę uprawia się w regionach ziemi zbyt ubogiej do uprawy roślin zbożowych. Cassava nie może być uprawiana na podmokłych, wilgotnych i błotnistych glebach, mimo to posiada znaczne zapotrzebowanie na substancje odżywcze.

  1. Uprawa Manioku

Plantacje manioku zakłada się między 30 stopniem szerokości geograficznej N, a 30 stopniem szerokości geograficznej S, a więc w obrębie strefy, w której średnia temperatura dobowa nie jest mniejsza od 0 stopni Celsjusza (gdyż jest uprawą wrażliwą na mróz i przymrozki), a wartość średniej temperatury rocznej oscyluje wokół 20 stopni Celsjusza. Plony są najlepsze na obszarach strefy niżu tropikalnego, jak również na obszarze wyżyn, leżących na wysokości od 1500 do 1800 m.n.p.m..

Kraje w strefie tropikalnej posiadają idealne warunki, aby uprawiać maniok. Występują tam z wielką częstotliwością gleby posiadające znaczną miąższość, raczej są glebami lekkimi, lekko kwaśnymi i odpowiednio odwadnianymi. Maniok najlepiej udaje się więc na obszarach równin w pobliżu wybrzeży morskich (zwłaszcza na obszarze sawanny). Potrzeba mu jedynie opadów określanych dla tej strefy klimatycznej jak średnie albo średnio obfite ( w przedziale wartości sum opadów w roku od 500 do 5000 mm). Jest odporny na silne wiatry i promieniowanie słoneczne. Pomimo tych cech występuje również w warunkach zbliżonych do środowisk lasów deszczowych, np. na obszarze Aszanti w Ghanie zasypuje uprawy kolokazji jadalnej Colocasia antiquarum Schott, w Nigerii w okolicach Jbo zastępuje uprawę pochrzyna skrzydlatego, gdyż maniok charakteryzuje się łatwością uprawy, oraz zmechanizowanym zbiorem plonów.

Maniok daje słabe plony na glebie ciężkiej i bagnistej, gdzie korzenie mogą ulec gniciu. Z kolei obfite opady deszczu mogą spowodować zachwianie równowagi pomiędzy aparatem asymilacyjnym a systemem korzeniowym i bulwami korzeniowymi z korzyścią dla rozwoju ulistnienia (co ma miejsce w lesie deszczowym). Na terenie tego ostatniego regionu, na początku pory siewu, zwykle siew manioku poprzedza się sadzeniem do jeszcze ciepłego po wypaleniu pola popiołu kłączy bananowca. Po upływie kilku dni, po wzroście rośliny sadzi się orzeszki ziemne oraz kukurydzę. Tak przygotowany grunt jest dobrym po uprawę manioku. Sadzonki ( będące fragmentami łodyg 15-20 cm długości) wkłada się w glebę na ukos, ale pączek śpiący powinien się znajdować powyżej powierzchni ziemi, a długość około 1/3 lub 1/2 sadzonki powinna się znajdować w glebie, gdyż maniok rozmnaża się w sposób wegetatywny. Maniok odznacza się znaczną piennością i zdolnością wykształcania pędów z pączków śpiących nawet po przechowywaniu odciętych łodyg bez wody przez okres nawet kilku miesięcy.

Najszybszym dojrzewaniem charakteryzuje się kukurydza ( po 3-4 miesiącach), następnie dojrzewają orzeszki ziemne ( po 4-5 miesiącach). Po upływie 5 miesięcy pomiędzy gąszczem łodyg i liśćmi manioku pną się ogromne liście bananowców (maniok ma wtedy około 2,5 m wysokości, a bananowiec około 6 m ). rozpoczynają się zbiory liści manioku. Spożywa się je powszechnie na wielu obszarach Afryki Wschodniej pod postacią dodatku (przyprawy) do dań przyrządzonych z bulw korzeni. Posiadają one bowiem w sobie znaczną ilość substancji białkowych - 7,2 kg na 100kg masy świeżych liści. Białko to jest w około 70-80 % przyswajane przez organizm ludzki (o wartości biologicznej około 44-57%). Jednak zbiór liści powyżej określonej dopuszczalnej granicy posiada ujemny wpływ na plon bulw korzeniowych. Pomimo tego ustalono, iż zbiór liści z powierzchni hektara nie może przekroczyć 20 ton w roku, co równa się 1400 kg masy białka. Znaczenie liści jako pożywienia dla ludzi jest ciągle bagatelizowana za wyjątkiem Zairu, w którym problem ten jest jednym z ważniejszych w narodowym programie doświadczalnym, zwanym "Programme National Manioc -PRONAM " . Jest on sponsorowany przez: władze Zairu i Międzynarodowy Instytut Rolnictwa Tropikalnego (JTTA) z siedzibą w Nigerii.

Największe powierzchnie plantacje manioku spotykane są na wyspie: Jawa i Madera (o powierzchniach nawet 954000 ha), gdzie jednocześnie obróbka surowców jak i eksport półproduktów leży w rękach kapitalistów z Holandii. Dodatkowo znaczne powierzchniowo plantacje manioku są na terenie Brazylii (skąd roślina się wywodzi), Madagaskaru, Indii, Indonezji, Ameryki Północnej, Zachodniej Afryki Równikowej ( udział 57 % w światowym areale upraw i 44 % w zbiorach), Sudanu, Wietnamu, wysp Filipińskich i Peru.

Światowy areał upraw posiada od kilku lat trend zwyżkowy z około 10 mln. ton średnio w okresie 1961-1965 do 17,5 mln ton w 1994 r. Plony wzrosły w przeciągu tego czasu z 78 q/ha do 104 q/ha. Konsekwencją jest wzrost ogólnych zbiorów z 78 mln ton do 154 mln ton a więc o nie bagatela 95 %.

  1. Charakterystyka głównych gatunków manioku
    • Maniok jadalny, maniok gorzki, podpłomycz najużyteczniejszy.

Uprawia się go na terenie Ameryki tropikalnej i Indii Zachodnich - tam nazywany jest Mandioca lub Kassawa, uprawy w Andach noszą nazwę Yuca, a w Afryce Wschodniej zwie się go Muhago.

Jest krzewem o wysokości z przedziału od 1,5 do 3 m, a jego bulwiaste korzenie długie na około 30-60 cm i ciężkie na około 4-10 kg, są podobnymi do korzeni dali. Charakter pienia jest gładki, o znacznej łamliwości, pokrywa go zielonkawo czerwona kora, o przełamie białym lub żółto białawym. Korzeń w górnej części ma kształt prosty, podzielony na ogromną ilość bocznych korzeni, charakteryzuje się zgrubieniem na niektórych odcinkach. Posiada długoogonkowe liście z blaszką liściową sercowato dłoniastą, 3-7 klapową, posiadają z wierzchu ciemno zielonkawą barwę, a od spodniej strony sino zielonkawą o pomarańczowym unerwieniu.

Kwiaty mają kształt drobnych, brudnożółtych kwiatków, zebranych w grona kwiatostanów. W kępie znajduje się około 200 kwiatów męskich i 20 kwiatów żeńskich. Kwiaty męskie posiadają 10 pręcików, żeńskie zaś jedynie pojedynczy słupek. Owoc w postaci wąsko oskrzydlonej torebki, okrągławej, trzykomorowej, w każdej komorze znajduje się jedynie 1 nasionko. Nasiona mają kształt drobnych, spłaszczonych, błyszczących elips, biało - szarych, z ciemnym nakrapianiem.

Maniok jadalny wytwarza bulwy stanowiące pokarm jak również wykorzystywane są one jako surowiec dla przetwórstwa spożywczego i alkoholowego. Zbiory bulw manioku jadalnego z powierzchni 1 hektara są wielkości do 150-160 q. Bulwy korzeniowe maja w sobie około 20-40 % skrobi, około 5 % węglowodanów, poniżej 2 % substancji białkowych, poniżej 0,3 % związków tłuszczowych, pewną ilość witamin (zwłaszcza z grupy B: B1,B2,B3,C i PP) oraz pewną ilość związków wapnia. Maniok posiada ponadto około 6 % dekstryn i poniżej 2,7 % celulozy. Surowe bulwy manioku są trujące, gdyż posiadają glikozyd manihotoksynę, który ulega rozpadowi w kontakcie z kwasem pruskim. Zatraca swe właściwości trujące po ugotowaniu, upieczeniu lub wysuszeniu. Z masy korzeni manioku otrzymujemy: suszony maniok, mączkę maniokową oraz tapiokę.

Suszony maniok jest pod postacią korzeni manioku, pokrojonych w kawałeczki i ususzonych na słońcu. Posiadają około 80-90 % węglowodanów. Stosuje się je do produkcji mąki, z której robi się placki i chleb - kassawę, robi się z nich również wódkę - yarak (importowaną również na kontynent europejski).

Mączkę maniokową otrzymuje się ze zmielonych umytych i obranych z pokrywających je cieniutkiej skórki wysuszonych korzeni. Znamy następującą metodę otrzymywania mączki maniokowej: początkowo namacza się i obiera korzenie, uciera się je na konsystencję pasty, którą odsącza się z soku i wody. Następnie po wyciśnięciu pasty, aby usunąć resztki substancji trującej glikozydy zagotowuje się ją na ogniu, aby doprowadzić do sproszkowania. Tak otrzymana mączka nazywa się Gari Sikoro - tapioka ampas. Po ponownym jej zagotowaniu i zgranulowaniu nosi nazwę Couac, może być podawana jako placuszki Cassara jak również sucharków Cippie. W skład maczki maniokowej wchodzi: w 10-14 % z wody, w 1-2 % z substancji azotowych, w 80-85 % ze skrobi, w 0,2-0,4 % z tłuszczów, w 1,5-3 % i więcej z celulozy, w 1 % z popiołu.

W procesie produkcji mączki z soku produktem ubocznym jest skrobia maniokowa, w postaci osadu na dnie znacznej ilości niewielkich ziarenek skrobi o rozmiarach jedynie 2-36 mikronów, średnio 7-24 mikronów. Po odsączeniu osadu z tych ziarenek, umyciu i wysuszeniu powstaje tzw. skrobia maniokową ( zwana krochmalem, Moussache, Mauchache, Polrilrto, w Europie często Arror roat brazylijskim). Krochmal maniokowy wykorzystywany jest na skalę przemysłową tak jak to się robi w przypadku krochmalu ziemniaczanego. Składa się ona: w 13 % z wody, w 1 % z substancji azotowych, w 85 % ze skrobi, w 0,2 % z tłuszczów, w 0,4 % z celulozy, w 0,4 % z popiołu. Wszystkie te produkty posiadają skrobię w postaci zdekstrynowanej podczas przebiegu procesu suszenia w ogniu.

Z mąki i skrobi maniokowej jak również innych produktów wytwarzanych z manioku muszą wyżyć dziennie ogromne masy ludzi. Mąkę stosuje się jako przyprawę do zup dla zagęszczenia lub do sporządzania potraw, jak np. Feijooda - ludowej potrawy w Brazylii (mieszanki czarnej fasoli z mąką maniokową). Z manioku produkuje się również spirytus oraz różnego rodzaju alkohole jak np. Vicon (kwaśnego likieru), Cachiri (napoju alkoholowego o smaku przypominającym gruszki) lub Paya (o smaku podobnym do białego wina gronowego).

  • Maniok słodki, Podpłomycz domowy, Manihot dulcis (Cjimel) Pax.

Maniok słodki w odróżnieniu od manioku jadalnego posiada oskrzydlone owoce o mniejszych bulwach ( o rozmiarach 10-30 cm długości). Potentatami w uprawie manioku słodkiego są: Brazylia, Argentyna oraz Paragwaj. W bulwach korzeniowych znajduje się niewiele manihotoksyny, i dlatego można je spożywać na surowo. Używa się ich tak samo jak w przypadku manioku gorzkiego ale ich uprawa daje znacznie mniejsze plony. Oto dwie jej odmiany:

1. rar. aipi (Pohl) Pax, synonim Manihot graham Hook - pochodzi z południowego obszaru Brazylii gdzie jak i w Meksyku uprawia się go powszechnie i na większa skalę.

2. rar. aipi (Pohl) Pax, synonim Manihot aipi Pohl, Manihot palmata var. Aipi Mull - pochodzi z Brazylii i ten kraj jest potentatem w jego uprawie i zbiorach.

  • Maniok Kauczukodajny, Manihot glaziorii Mull.

Rośnie w postaci krzewu lub niewielkiego drzewa, wewnątrz łodygi posiada sok mleczny. Liście wyrastają z długich ogonków, posiadają blaszkę tarczową głęboko palczastodzielną. Kwiaty są rozdzielnopłciowymi w postaci gron. Owoc w postaci torebki. Jej obszarem rodzinnym jest północno - wschodnia część Brazylii, potentatami w uprawie są: Indie, Jawa i Cejlon jak również kraje afrykańskie. Roślina ta charakteryzuje się znaczną zawartością mlecznego soku, z którego produkuje się kauczuk "ceara" o wielkim znaczenie na arenie międzynarodowej. Jest surowcem do produkcji wyrobów gumowych. Maniok kauczukodajny to drugi po kauczukowcu brazylijskim Herea brasiliensis (H.B.K.) Mull najbardziej poszukiwany produkt kauczukodajny.

  • Maniok Kartagiński, Manihot cartaginesis Mull,

Obszarami upraw są głównie: Kolumbia, Wenezuela, jak również inne kraje w Ameryce Środkowej. Bulwy manioku kartagińskiego są włókniste, posiadają niewielką wartość pokarmową i służą jedynie jako pasza dla zwierząt.

Ewenementem na skali światowej jest fakt, maniok może być uprawiany w doniczkach. W ten sposób uprawia się szczególnie piękny gatunek -Variegata. Charakterystycznym dla tego gatunku jest powolny i niewielki wzrost - jedynie do 20-50cm wysokości. Żółte pędy oraz 3-7 klapowe liście zdobi efektowny rysunek.

Variegatę rozsadza się jedynie poprzez sadzonki pędowe ucinane w okresie od zakończenia zimy do polowy wiosny. Wymagają ciepłego podłoża o wartości temperatury około 25-30 stopni Celsjusza, muszą być przykryte szybami lub folią. Takie warunki zapewniają równomierne ukorzenienie się sadzonek.

4. Znaczenie manioku w świecie, zagrożenia i perspektywy upraw.

Mieszkańcy różnych krajów strefy tropikalnej jadają bulwy manioku kilkakrotnie razy dziennie. Jednakże codzienne spożycie tych bulw wiąże się z wieloma chorobami a to za sprawą ich toksyczności w przypadku różnych odmian i gatunków. Obecność związków cyjanowych, wraz z jednoczesnym niedoborem spożycia podstawowych produktów białkowych, może powodować silne zatrucia pokarmowe prowadząc tym samym do tzw. neuropatii tropikalnej.

Prof. Kenneth Gregory, naukowiec z Uniwersytetu w Guelph (Kanada) stwierdził, że w liściach i bulwach wszystkich 150 odmian manioku znaleziono pewną ilość glukozydów cyjanopochodnych. Tak samo ma się w przypadku nasion wiśni czy moreli jak również innych, które zawierają amygdalinę. Proces hydrolizy doprowadza do uwolnienia się z nich cyjanowodoru (HCN)- kwasu pruskiego. W ludzkim żołądku dochodzi do reakcji pomiędzy HCN i cysteiną, aminokwasem posiadającym w swym składzie chemicznym, tzw. grupę sulfhydrolową (tiolową)- SH- która obok cysteiny może przenosić wodór w procesie metabolizmu. W przebiegu powyższej reakcji oddziaływanie grupy cyjanowej CN- oraz wolnego tlenu z powietrza prowadzi do utleniania się grupy SH-. W tym wypadku dochodzi do zablokowania enzymatycznych aktywatorów (np. glutationu), co wywołuje zakłócenie przebiegu procesu oddychania komórkowego i zwiększenie się poziomu związków cyjanowych w organizmie. HCN działając ja enzymatyczny inhibitor reaguje z metalami grup prostetycznych proteidów (np. miedź, żelazo, rtęć) z grupami SH-. Tworzące się w wyniku tejże reakcji cyjanki blokują absorpcję jodu z krwi, jodu wykorzystywanego w produkcji tyreoglobuliny. Może to w końcowym etapie doprowadzić do nasilonego wytwarzania przez przysadkę mózgową hormonu tyreoprotowego oraz tyroksyny i trójjodotyroniny, a w konsekwencji wywołać chorobę nadczynności tarczycy.

Na szczęście w praktyce pracuje się nad neutralizowaniem trucizn organicznych zawartych w manioku. Po pierwsze należy ugotować świeże bulwy, nim w wyniku reakcji enzymatycznych dojdzie do uwolnienia HCN z glukozydów, albo przeprowadza się zwykłą fermentację. Często poddaje się procesowi fermentacji półprodukty manioku tartego, znanego w Afryce Zachodniej jako gari. Przeprowadzone testy na tym terenie wykazały obecność w 11 na 12 próbkach tego produktu związków cyjanowych. Metody neutralizujące związki szkodliwe występujące w manioku jeszcze współcześnie pozostawiają wiele do życzenia. Również okazuje się że w wyniku fermentacji nie udaje się usunąć wszystkich szkodliwych substancji a ilość białek redukowana jest do około 30 %.

Naukowcy w Belgii prowadzili badania ludności Zairu, wśród której maniok stanowi najważniejsze i podstawowe źródło pożywienia. Wynik wskazał, że w czasie trawienia potraw z manioku tworzą się tiocyjoniny, będące związkami blokującymi wykorzystywanie jodu przez gruczoł tarczycy. Zbyt mały poziom jodu w tarczycy wywołuje powstawanie wola, choroby kretynizmu i opóźnienia rozwoju umysłu. Przeważająca część ludność Zairu cierpi z powodu niedoboru jodu, u około 70 % badanych wole było nad wyraz rozwinięte, a u prawie 10 % doszukano się oznak kretynizmu. Ponad 300 tys. osobom zaaplikowano do mięśni zawiesinę jodu w oleju, co miało za zadanie zabezpieczenie chorych przed brakiem tej substancji na czas około 3-7 lat.

Drugi etap polegał na wykonaniu tego leczenia u kolejnych 700 tysięcy ludzi. Te same badania prowadzono w szerokim zakresie na terenie innych krajów w strefie tropikalnej Ameryki, Azji oraz Afryki. Tam również zaobserwowano wysoki udział ludności o objawach choroby endemicznego wola (ponad 200 mln. ludzi).

Jednakże nie jest to jedyna przyczyna tego rodzaju schorzeń. Ludność wybrzeży Morza Śródziemnego również często choruje na tego rodzaju choroby, ale ich zachorowalność wywołana jest nadmiernym spożyciem znacznych ilości kapusty, która powoduje trudności w wiązaniu jodu przez tarczycę.

Badania prowadzone są w dalszym ciągu nadal i maja one doprowadzić do wynalezienia takich sposobów przerabiania manioku, by był on jak najmniej szkodliwy dla organizmu ludzkiego.

Coraz większym znaczeniem charakteryzuje się maniok w postaci paszy dla zwierząt. Statystyki FAO donoszą, że z ilości 130 mln ton plonów w 1984 roku około 40 % przeznaczono na paszę i mimo że nie wypracowano jeszcze do tej pory idealnej metody produkowania paszy w oparciu o główny składnik - maniok, która mogłaby stanowić poważną konkurencję z produktami na bazie soji, pożywki paszowe są eksportowane zwłaszcza z krajów Azji Południowo -Wschodniej do krajów zachodnioeuropejskich.

Głównymi eksporterami manioku i produktów z manioku są:

Głównymi importerami manioku i produktów z manioku jest grupa krajów Europy, gdzie wykorzystuje się mączkę manioku i tapioki do produkcji lekkostrawnych pokarmów dla dzieci i osób poddanych rekonwalescencji.

Maniok transportuje się przy pomocy worków jutowych i magazynuje w taki sposób, jak pozostałe mąki. Dane dotyczące produkcji i eksportu manioku roztaczają przed nim świetlaną przyszłość.

Największym producentem manioku jest Brazylia z roczną produkcją wynoszącą 22 mln ton. Stanowi ona 17,89 % światowej produkcji tej rośliny. Na kolejnych miejscach w klasyfikacji światowej stoją: Tajlandia, Zair, Indonezja, Nigeria, Tanzania, Indie, Wietnam Południowy, Filipiny i Chiny. Powyższe państwa produkują łącznie około 96 mln ton manioku na rok, co daje udział równy 78,05 w światowej produkcji tej rośliny.

Główni producenci manioku:

Miejsce

Nazwa kraju

Produkcja (mln. ton)

Udział w produkcji światowej

1

Brazylia

22

17,89

2

Tajlandia

17

13,82

3

Zair

15

12,2

4

Indonezja

14

11,38

5

Nigeria

10

8,13

6

Tanzania

7

5,69

7

Indie

5

4,06

8

Wietnam południowy

3

2,44

9

Filipiny

2

1,63

10

Chiny

1

0,81

Razem

96

78,05

5. Popularność manioku w Polsce.

Polska chce również mieć swój udział w bezdewizowym importem suszu manioku w celach produkcyjnych m. in. produktów alkoholowych dla celów oszczędności na ziemniakach jako podstawy w rozwoju trzody chlewnej. Program Instytutu Rolnictwa i Leśnictwa Krajów Tropikalnych i Subtropikalnych Akademii Rolniczej w Krakowie przewiduje wykorzystanie tego suszu do produkcji mieszanek pasz marki polskiej. Maniok jest również rośliną, będącą w przyszłości obiektem współpracy w produkcji w rolnictwie z państwami strefy tropikalnej. Projektowana jest m. in. monokultura manioku na terenie Ghany i Nigerii na zasadzie pięciopolówki:

1 rok- maniok (zbiory na lokalne potrzeby po upływie 6-8 miesięcy)

2 rok- maniok (zbiory na susz po upływie 14-18 miesięcy)

3 rok- motylkowe (zbiory na susz, dwa pokosy w roku)

4 rok- kukurydza- (dwa zbiory w roku)

5 rok- motylkowe (zbiory na susz, dwa pokosy w roku)

Jeśli chodzi o przyszły produktu spożywany w oparciu o gari, musi on być, na podstawie opracowań ONZ ds. rozwoju przemysłowego wolny od związków cyjanowych. Koordynatorem tego projektu jest indyjski naukowiec Yelerarthy Nayudamma - który marzy o opracowaniu dającego wymierne efekty systemu produkcji surowca oraz podniesienia jego jakości jak również ze względu na jego słaba wytrzymałość czasową okresu przydatności do spożycia. Po analizie produkcji prażynek w państwach - producentach wysunięto wnioski, że poprawienie składu o dodatkowe szczepy bakterii - pomoże przyspieszyć w czasie suszenia rozkład mikroflory naturalnej.

Kolejnym etapem jest przeprowadzenie kolejnych badań nad materią pierwotną, aby ustalić optymalny wiek uprawy, najkorzystniejsze wymiaru bulw gotowych i odpowiednich do zbiorów, odpowiedniej zawartości mikroorganizmów. Niby niewielkie szczegóły dotyczące: głębokości obierania, wielkości kawałków, czas i temperatury fermentacji, typów pojemników i stosowania metod prażenia czy docelowej zawartości wody muszą być poddane analizie. Tym samym wywnioskowano, że należy jednoznacznie określić, które bakterie służą przyśpieszeniu fermentacji. Większa ich liczba została do dziś dnia już zidentyfikowana, trzeba jeszcze zbadać, jakie warunki wpływają na nie najefektywniej, a które z nich mogą odpowiadać za likwidowanie szkodliwych substancji. Po jednoznacznym określeniu powyższych wartości będzie można zastosować genetykę, aby wymusić genetycznie przyspieszenie tempa ich rozwoju i prowadzić ustawiczną kontrolę nad ich działaniem w określonym kierunku. Wzrost zawartości białek, zawartych w manioku tartym, może zostać osiągnięta poprzez pleśń i drożdże rozwijające się w bulwach, wzmocnione przez lekką stymulację ich procesów życiowych w wyniku sztucznego doprowadzenia do nich nieorganicznego azotu.

Magdalena 6

Bibliografia

1) Józef Barbog "Geografia gospodarki świata"

2) "Geografia ekonomiczna świata"

3) "Słownik Towaroznawstwa" Polskie Wydawnictwo Gospodarcze 1952

4) F.A. Nowak "Wielki atlas roślin"

5) "Poznaj Świat " nr 5

6) "Poznaj Świat" nr 6

7) "Poznaj Świat" nr 7

8) "Rocznik Statystyki Międzynarodowej 1996"

9) "Rośliny Użytkowe"

10) M. Dobroczyński E. Gorzelek "Rolnictwo Afrykańskie - Produkcja i specjalizacja międzynarodowa" Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne 1968

11) "Słownik Botaniczny" Wiedza Powszechna 1961