Województwo łódzkie jest położone na terenie Niziny Południowowielkopolskiej, Niziny Środkowomazowieckiej i Wzniesień Południowomazowieckich. Fragment południowej części województwa znajduje się w obrębie Wyżyny Małopolskiej i Wyżyny Śląsko-Krakowskiej. Najwyżej położony punkt województwa leży w Bełchatowskim Zagłębiu Węgla Brunatnego i wynosi 400 m n.p.m., a najwyższa naturalna kulminacja znajduje się na terenie Pasma Przedborsko-Małogoskiego i wynosi 347 m n.p.m. Najniższy punkt jest położony w dolinie Neru na wysokości 100 m n.p.m. Rzeźba regionu została ukształtowana podczas zlodowacenia środkowopolskiego. Osadami polodowcowymi są piaski, żwiry, gliny zwałowe i iły. Wycofujący się lodowiec pozostawił głazy narzutowe pochodzenia skandynawskiego, które występują dość licznie.
W wyniku połączenia wpływów klimatu kontynentalnego i morskiego, obserwuje się dużą zmienność stanów pogodowych, zwłaszcza w porze wiosennej. Średnia roczna temperatura wynosi około 7°C, a roczna suma opadów od 500 w obniżeniach mm do 650 mm na terenach wyniesionych. Przeważający wpływ mają zachodnie masy powietrza Występujące lokalnie różnice klimatyczne wynikają z ukształtowania powierzchni i rodzaju podłoża. Długość okresu wegetacyjnego wynosi około 200 dni.
Przez środkową cześć województwa przebiega wododział między dorzeczami Wisły i Odry. Znajdują się tu obszary źródłowe Bzury (dorzecze Wisły) oraz Neru (dorzecze Odry). Największymi rzekami województwa są, poza Bzurą, Warta i Pilica. W okolicy Łodzi występuje niewiele wód powierzchniowych. Na południu regionu spotyka się małe jeziora. Są one płytkie i obecnie zarastają. Jeziora wypełniają bezodpływowe zagłębienia, które są pozostałością po zlodowaceniach. Z powodu niedoborów wody utworzono zbiorniki retencyjne - Jezioro Sulejowskie i Jeziorsko.
W województwie łódzkim dominują gleby płowe i rdzawe, a także gleby bielicowe, które są średnio lub mało urodzajne. W dolinach rzek spotyka się mady. W składzie lasów przeważają sosny i dęby, rzadziej spotyka się buki, jodły i świerki. Lasy są skupione w południowo-wschodniej części województwa, gdzie rozciąga się Puszcza Pilicka. Na wschodzie i południu województwa dobrze rozwinięte jest rolnictwo. Użytki rolne zajmują niecałe 70% powierzchni. Dominuje uprawa żyta, pszenicy i ziemniaków, a także sadownictwo. W hodowli przeważa bydło mleczne. Środowisko naturalne regionu łódzkiego jest znacznie przekształcone. W okolicach Zagłębia Bełchatowskiego następuje duża emisja gazów. W wyniku działalności górniczej powstał tam rozległy lej depresji, który zaburza naturalne stosunki wodne. Na terenie województwa znajdują się złoża węgla brunatnego, które są eksploatowane metodą odkrywkową w Zagłębiu Bełchatowskim i w okolicy Uniejowa (Zagłębie Konińskie). Sól kamienną wydobywa się w rejonie Kłodawy. W województwie łódzkim odkryto również złoża rud żelaza (okolice Łęczycy), fosforytów (koło Burzenina), i soli potasowej (w Bełchatowie). Eksploatowane są również surowce skalne - wapienie, margle, piaski. W przemyśle, poza wydobyciem węgla brunatnego, duże znaczenie ma energetyka. Elektrownia Bełchatów jest największą w Europie elektrownią, w której wykorzystuje się węgiel brunatny. Dobrze rozwinięty jest przemysł włókienniczy, odzieżowy, maszynowy i metalowy. Sieć komunikacyjna jest dobrze rozwinięta. Region nie sprzyja rozwojowi turystyki, mało jest terenów rekreacyjnych oraz obiektów zabytkowych.
Źródło: Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, Złota encyklopedia PWN
