Polska w nowym podziale administracyjnym ma 16 województw. Największym i obejmującym stolicę jest województwo mazowieckie. Jego powierzchnia to 35 598 kilometrów kwadratowych, jest to 11,4% powierzchni Polski. Województwo mazowieckie graniczy z sześcioma innymi województwami: z warmińsko-mazurskim, z podlaskim, z lubelskim, ze świętokrzyskim, z łódzkim i kujawsko-pomorskim.
Oprócz tego, że jest to największe województwo w Polsce to zamieszkiwane jest przez największą liczbę osób przekraczającą 5 milionów osób. Stanowi to 13,1% ludności kraju. Województwo mazowieckie jest zarazem województwem stołecznym. Stolica Polski - Warszawa jest też największym miastem w kraju. Liczy ponad 1,6 miliona osób ale znaczna część prowadzących życie w mieście mieszka już poza jego granicami. Z mniejszymi miejscowościami wokół stolicy Warszawa liczy 2,5 miliona osób i stawia ją to w czołówce miast Europy Środkowej. Sprawia to, że w mieście stołecznym żyje prawie połowa ludności województwa. W całym województwie mazowieckim w miastach żyje 64% ludności.
Tak duża aglomeracja sprawia, że w regionie warszawskim rozwinęły się zakłady przemysłowe z bardzo wielu gałęzi przemysłu. Nie ma chyba tylko zakładów górniczych surowców energetycznych i koksowniczego. Warszawa z satelitarnymi miejscowościami tworzy okręg przemysłowy. Okręg ten przeszedł w latach 90. bardzo wyraźne przemiany a nowe prawa rynku wymusiły jeszcze większą koncentrację niektórych form produkcji.
Bardzo często dochodziło do upadku wielkich przedsiębiorstw państwowych a w zamian za to na ich miejscu powstawały mniejsze firmy o bardziej zróżnicowanym profilu i większej specjalizacji. Nowe firmy przenosiły się także z drogich dzielnic miejskich do miejscowości podmiejskich. W ten sposób dysproporcje w rozmieszczeniu przemysłu w okręgu warszawskim uległy zmniejszeniu.
W tym okręgu przemysłowym najlepiej rozwinęły się takie branże jak przemysł motoryzacyjny, elektrotechniczny, elektroniczny, chemiczny (farmaceutyki, kosmetyki, tworzywa sztuczne), energetyczny, hutniczy, spożywczy, metalowy, odzieżowy, poligraficzny. Jeszcze większe zmiany zaszły w przemyśle byłego województwa radomskiego stanowiącego obecnie południową część województwa mazowieckiego. Tam zlokalizowanych było wiele dużych przedsiębiorstw państwowych.
Największy zakład czyli zakłady "Łucznik" zatrudniający 10 tysięcy pracowników przekształcił się w między innymi zakład produkcji maszyn do szycia czy fabryka broni. W Radomiu rozwinięte były również branże tytoniowa i elektromaszynowa. Wszystkie one przetrwały okres transformacji i dzisiaj działają na nowych warunkach.
Podobnie jak radomskie zakłady trudności pokonały inne znane przedsiębiorstwa w regionie: Wierzbicka fabryka nakryć stołowych, browar w Warce, zakłady przetwórstwa owocowego w Przysusze. Bardzo dobrze prosperuje również elektrownia w Kozienicach a w byłym województwie radomskim pojawiły się obok starych nowe branże takie jak: motoryzacyjna, logistyka, elektroniczna i transportowa.
Województwo mazowieckie to także największa w Polsce rafineria naftowa. W Płocku znajduje się rafineria Polskiego Koncernu Naftowego Orlen SA. Płock i okolice to subregion przemysłowy. W nim funkcjonują między innymi fabryka kombajnów zbożowych w Płocku. Przemysł spożywczy w subregionie płockim reprezentowany jest przez: mleczarnie i browar w Sierpcu, zakłady przetwórstwa mięsnego w Umieninie, zakłady drobiarskie w Płocku. Tak zwany przemysł lekki to fabryka odzieży firmy Levi Strauss znajdująca się w Płocku. Z subregionu płockiego pochodzi także 20% wyprodukowanej w kraju celulozy, papieru i kartonów które są wytwarzane w fabryce w Ostrołęce. Województwo mazowieckie to także:
- 10% krajowej produkcji serów,
- 5% mleka w proszku,
- 4% wyrobów mięsnych,
- 1% cukru.
Zakłady przemysłu spożywczego znajdują się między innymi w takich miastach jak: Ostrów Mazowiecki, Łyse, Baranów, Maków Mazowiecki. W Płocku produkowane są również materiały budowlane i rozwinięty jest przemysł energetyczny.
Prawdziwym zagłębiem przemysłu rolno spożywczego są okolice Siedlec. Mówi się nawet o subregionie siedleckim. Znajdują się tutaj między innymi tak duże i znane zakłady jak ten mięsny w Sokołowie czy Siedlcach. Przemysł mleczarski to Węgrów. Przetwórstwo zbóż i ziemniaków odbywa się w Siedlcach gdzie produkowane są pasze. W byłym województwie ciechanowskim również dominuje produkcja żywności. Rozwinął się on na bazie surowcowej z tamtego regionu. Znajdują się tam cukrownie, jedna w Glinojecku a druga w samym Ciechanowie. Kolejne zakłady spożywcze to mleczarnie w Winnicy. Przetwórstwo drobiu Mławie i Ciechanowie a także produkcja garmażeryjna w Zygmuntowie.
Przemysł elektromaszynowy jest reprezentowany przez zakłady w Mławie, w Ciechanowie, w Baboszewie i Pułtusku. Zakłady te znajdują się na różnym poziomie nowoczesności produkcji i oferowanych wyrobów. Najlepsze technologicznie są nowe zakłady powstałe jako inwestycje zagraniczne i są to między innymi zakłady poligraficzne w Ciechanowie i Płońsku, przemysł elektroniczny w Mławie oraz materiałów budowlanych w Płońsku.
Dzisiaj Warszawa uzyskała także duże znaczenie jako ważny węzeł komunikacyjny. Wpłynęło na to znaczenie miasta jako stolicy oraz centralne położenie samego województwa jak i samego miasta. Dzisiaj ma znaczenie nie tylko jako węzeł drogowy ale także najważniejszy port lotniczy w kraju oraz duży węzeł kolejowy. Historia ta zapoczątkowana została jeszcze w czasach Królestwa Polskiego kiedy to powstała Kolej Warszawsko-Wiedeńska. Linie kolejowe w województwie są aż w 83% zelektryfikowane. Jest to dużo więcej niż średnia krajowa wynosząca 55%. Wynika to z faktu znaczenia tras kolejowych oraz ich niewielkiej długości. Na 100 kilometrów kwadratowych przypada tylko 4,8 kilometra torowiska podczas gdy w Polsce jest to średnio 6,4 kilometra. Warszawa ma natomiast najlepsze połączenie z innymi dużymi miastami w Polsce a poprzez pociągi EuroCity także z wielkimi stolicami europejskimi. Połączenia kolejowe zapewniają możliwość podróżowania do Berlina, Wiednia, Moskwa, Praga, Wilna i Budapesztu.
Szlaki kołowe w województwie to między innymi dwie drogi krajowe oraz drogi międzynarodowe. Zbiegają się one do miasta co skutkuje także problemami komunikacyjnymi. Warszawa jest połączona z miastami województwa drogami a odległości te wynoszą: Ciechanów - 100 km, Ostrołęka - 115 km, Płock - 111 km, Radom - 102 km i do Siedlce - 89 km.
Najważniejszymi szlakami komunikacji drogowej są: trasa z Berlina przez Poznań, Sochaczew, Warszawę, Siedlce do granicy w Terespolu i dalej do Mińska znana jako krajowa dwójka. W przyszłości ma być zastąpiona przez budowana obecnie autostradę A2. innymi ważnymi szlakami jest droga krajowa numer 7 z Gdańska przez Mławę, Płońsk, Warszawę, Grójec, Radom do Krakowa oraz droga krajowa numer 8 prowadząca z Warszawy do Wrocławia. Obie te drogi mają być w dłuższej perspektywie zmodernizowane do dróg ekspresowych.
Transport lotniczy jest reprezentowany głównie przez ruch z lotniska imienia Fryderyka Chopina w Warszawie-Okęciu. Jest to największy port lotniczy w Polsce gdzie rocznie obsługuje się około 100 tysięcy lotów oraz ponad 3 miliony pasażerów. Dolecieć stąd można zarówno do kilkunastu miast w kraju jak i Europy, Azji i innych kontynentów.
Podstawowe dane statystyczne o województwie mazowieckim:
- Administracja
- powierzchnia - 35 579,09 km2;
- Powiaty - 37;
- Miasta na prawach powiatu - 5;
- Gminy - 314;
- Gminy miejskie - 35;
- Gminy wiejskie - 230;
- gminy miejsko-wiejskie - 49;
- Miejscowości ogółem - 9 220;
- Miasta - 85;
- Sołectwa - 7 309;
- Infrastruktura techniczna
- długość czynnej sieci wodociągowej - 26 386,3 km;
- długość czynnej sieci kanalizacyjnej - 5 474,6 km;
- długość eksploatowanych linii kolejowych normalnotorowych - 1 782 km;
- długość dróg publicznych o utwardzonej nawierzchni - 28 292 km;
- drogi gminne o nawierzchni twardej 28 385km
- drogi gminne o nawierzchni ulepszonej 24 542km
- drogi gminne remontowane w kilometrach 650km
- mieszkania - 1 701 378;
- liczba izb ogółem - 5 610 320;
- powierzchnia użytkowa mieszkań - 99 528 390 m2;
- mieszkania oddane do użytku - 27 456;
- liczba izb w mieszkaniach oddanych do użytku - 99 298;
- powierzchnia użytkowa mieszkań oddanych do użytku - 2 279 704 m2;
- ludność mieszkająca w mieszkaniach - 4 986 682;
- Sprawy ochrony środowiska przyrodniczego
- obszary prawnie chronione (w % powierzchni ogólnej) - 29,6;
- nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska (w % nakładów ogółem) - 4,7;
- nakłady inwestycyjne na gospodarkę wodną (w % nakładów ogółem) - 0,8;
- ścieki przemysłowe i komunalne oczyszczane (w % wymagających oczyszczenia) - 65,1;
- ludność obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków w % ogółu ludności - 40,2;
- Edukacja i kultura, infrastruktura społeczna
- biblioteki - 1 060;
- księgozbiór w bibliotekach publicznych - 16 437 669;
- szkoły podstawowe - 1 903;
- gimnazja - 875;
- licea ogólnokształcące - 311;
- szkoły wyższe - 75;
- uczniowie w szkolnictwie (w tys.) - 925,7;
- podstawowym - 489,3;
- gimnazjalnym - 76,6;
- średnim - 323,3;
- ogólnokształcącym - 128,1;
- technicznym i zawodowym - 172,6;
- w tym zasadniczym zawodowym - 63,1
- policealnym - 22,6;
- uczniowie szkół dla dorosłych (w tys.) - 36,5;
- Studenci szkół wyższych (w tys.) - 283,9;
- Służba zdrowia
- lekarze ogółem - 14 007;
- stomatolodzy - 1 825;
- pielęgniarki - 25 446;
- łóżka szpitalne - 24 310;
- leczeni w szpitalach ogólnych (na 10tyś. ludności) - 1 411;
- szpitale - 85;
- przychodnie - 899;
- ośrodki zdrowia - 285;
- apteki - 909;
- Obiekty kultury
- miejsca w teatrach i instytucjach muzycznych (na 1000 osób) - 3,1;
- widzowie i słuchacze w teatrach i instytucjach muzycznych (na 1000 osób) - 516;
- muzea łącznie z oddziałami - 95;
- zwiedzający muzea i wystawy (na 1000 osób) - 544;
- kina stałe - 72;
- miejsca w kinach stałych (na 1000 osób) - 7,83;
- Budżet województwa
- Wydatki na rolnictwo ogółem 144 694 582
- Wydatki na transport ogółem 2 810 753 127
- Wydatki na transport utrzymanie dróg publicznych gminnych 422 073 293
- Wydatki na gospodarkę komunalną ogółem 693 232 730
- Wydatki na gospodarkę komunalną: ulice, place, mosty i wiadukty 9 902 189
- Wydatki na gospodarkę komunalną: oświetlenie ulic 139 395 372
- Wydatki na gospodarkę mieszkaniową oraz niematerialne usługi komunalne 450 232 124
- Wydatki na oświatę i wychowanie ogółem 2 848 906 614
- Wydatki na kulturę i sztukę ogółem 263 608 639
- Wydatki na ochronę zdrowia ogółem 99 623 039
- Wydatki na opiekę społeczną ogółem 751 288 389
- Wydatki na kulturę fizyczną i sport ogółem 177 311 976
- Wydatki na administrację samorządową ogółem 1 075 181 132
