Jedno z państw Afryki Północnej, leżące nad Morzem Śródziemnym. Sąsiaduje z Algierią oraz Libią. Zajmuje powierzchnię 154 530 km2, liczba mieszkańców (2002) 9 816 000, średnia gęstość zaludnienia - 52 osoby/km2, w miastach żyje 54% mieszkańców państwa, przeciętne trwanie życia - mężczyźni 72,5, kobiety 75,8. Główne miasta: Tunis (stolica państwa - 1 395 000), Safakis (232 000), Ariana, Bizerta, Gabes, Susa. Językiem urzędowym jest arabski, w użyciu również francuski. Religia państwowa - islam. Wyznania: muzułmanie sunnici - 99,4%, chrześcijanie - 0,3%, żydzi - 0,1%, inni - 0,2%. Waluta - 1 dinar (D) = 1000 milimów. Gospodarka - PNB na 1 mieszkańca (2001) - 6600 USD, PKB (2001) - 64 500 mln USD.

Struktura etniczna - Arabowie - 98,2%, Berberowie - 1,2%, Francuzi - 0,2%, Włosi - 0,1%, inni - 0,3%. Ustrój - wielopartyjna republika z jednoizbowym parlamentem, w 1957 roku została utworzona republika prezydencka w 1957 roku, uchwalono konstytucję, która została wiele razy modyfikowana, w 1994 roku dokonano ostatnich zmian, dopuszczono m.in. partie opozycyjne, parlament posiada 163 członków, wybory odbywają się, co pięć lat. Prezydent zostaje wybierany, co pięć lat, w wyborach bezpośrednich, przysługuje mu prawo dwukrotnej reelekcji. Od 1956 roku, nieprzerwanie rządzi partia Zgromadzenie Demokratyczno-Konstytucyjna, któremu od 1987 roku przewodniczy Zin al-Abidin Ben Ali. Rząd zostaje powoływany przez prezydenta, państwo podzielone jest na 23 okręgi.

Warunki naturalne - Tunezja w północnej części charakteryzuje się górzystym ukształtowaniem powierzchni, znajduje się tam część pasma Atlasu Tellskiego oraz Saharyjskiego, które są od siebie rozdzielone żyzną doliną rzeki Wadi Madżarda. Najwyższe wzniesienie: Szambi 1544 m n. p. m., najniższy punkt Szott al-Dżarid -23 m p. p. m. W kierunku wschodni oraz na południe obszary górskie znacznie się obniżają, przechodząc w środkowej części w obniżenie Z Wielkim Szotem (do 23 m n. p. m.), obniżenie to kiedyś stanowiło wielkie dno zatoki morskiej, dlatego można tu dziś spotkać liczne solniska, które nazywane są szottami. Południowo-zachodnia cześć Tunezji graniczy wielką pustynią - Saharą, na tereni Tunezji znajduje się również rozległa kotlina, Wielki Erg Wschodni, która przechodzi w pustynną wyżynę Az- Zahr (średnia wysokość do 700 m n. p. m.), a potem w przybrzeżną nizinę Al-Dżifara, na której rosną gatunki roślinności stepowej. Wzdłuż wschodniego wybrzeża nizina Sahelu, linia brzegowa o długość 1200 km, wybrzeża na północy są wysokie i strome natomiast na wschodzie płaskie, typu lagunowego z licznymi zatokami m.in.: Tunetańską, Hammamet, Małą Syrtą. Kilka wysp m.in. na Małej Syrcie, Dżarba oraz Kerkena. Tunezja leży na północy w strefie klimatu podzwrotnikowego o odmianie śródziemnomorskiej. W pozostałej części kraju, strefa klimatu zwrotnikowego suchego. W południowej części klimat pustynny. Średnia temperatura stycznia od 9 do 11ºC, na obszarze Tunezji, odnotowuje się również temperatury ujemne, rekordową zanotowaną temperaturą było -9ºC. Średnia temperatura lipca od 25-29ºC, rekordowa temperatury zanotowane w Tunisie to: 48ºC

a w Kafsie 53ºC. Na północnym wybrzeżu średni opad roczny wynosi od 400-600 mm, w górach Atlasu Tellskiego średnie opady wynoszą od 1000-1500 mm, w środkowej oraz południowej części kraju średnie opady wynoszą około 100 mm. Na terenie Wielkiego obszarze Wielkiego ergu wschodniego charakterystyczny wiatr lokalny zwany sirocco. Na obszarze Tunezji występują w większości rzeki okresowe, bardzo silne wahania stanów wody. Najdłuższa stała rzeką jest, Madżarda, która biegnie na odcinku 460 km. W północnej część kraju występują gatunki roślinności śródziemnomorskiej. Na obszarach nizinnych kiedyś występowały wiecznie zielone lasy twardolistna dziś są to obszary z gatunkami roślinności krzewiastej np. makia. W środkowej części kraju trawiaste lub piołunowe półpustynie. W części południowo-zachodniej przeważa roślinność pustynna. Na obszarze solnisk występują halofity. Lasy stanowią 4% powierzchni kraju. Na obszarze gór Madżarda istnieje zachowany las z dębem korkowym, natomiast w Górach Tunezyjskich z dębem ostrolistnym oraz z sosną alpejską. W Tunezji istnieje kilka parków narodowych oraz rezerwatów przyrody, największe z nich to Aszkal

i Dżabal Bu Hedma.

Gospodarka - Tunezja zalicza się do państw rozwijających. Kraj ten jest krajem przemysłowo-rolniczym. W ostatnim czasie tunezyjska gospodarka przechodzi proces restrukturyzacji oraz modernizacji, Przeprowadzanej według zaleceń MFW oraz Banku Światowego. Trwa proces prywatyzacji przedsiębiorstw, powstaje strefa wolnego handlu, intensywnie rozwija się turystyka. Tunezja spośród krajów Maghrebu, osiąga najwyższy poziom gospodarczego wzrostu, inflacja utrzymuje się na poziomie 4% (1993), tempo wzrostu gospodarczego - 8%. Tunezja posiada liczne bogactwa naturalne: ropę naftową, której wydobycie sięga w ciągu roku 5 mln ton, gaz ziemny, rocznie wydobywa się 366 mln m3, fosforyty (pod względem ich wydobycia Tunezja znajduje się na % miejscu na świecie), poza tym wydobywa się: rudy żelaza, cynku, ołowiu, fluoryt, baryt, sól z wody morskiej. Rozwój hutnictwa żelaza, ołowiu oraz przemysłu odzieżowego, skórzanego, chemicznego, farmaceutycznego, spożywczego (4 miejsce pod względem produkcji oliwy), cementowego, materiałów budowlanych, elektromaszynowy, maszynowy. W Tunezji rozwija się przemysłu samochodowy montowane są tu m.in. samochody osobowe marki opel, ciężarówki marki scania, autobusy marki volvo. Rozwinięte rzemiosło, wyrób tkanin, dywanów, biżuterii, ceramiki. W Tunezji uprawia się głównie pszenicę, jęczmień, oraz owoce cytrusowe, oliwki, winorośl, daktyle, warzywa, rośliny strączkowe, tytoń, bawełnę, buraki cukrowe. Hoduje się przed wszystkim owce, bydło, drób, mułu, konie, wielbłądy, osły. Dobrze rozwinięte rybołówstwo, połowy głównie tuńczyka, makreli, sardynek oraz skorupiaków. Intensywny rozwój turystyki, której wpływy w 1992 roku wynosiły do budżetu państwa przeszło 1 mld USD, Tunezje odwiedziło ponad 3,5 mln turystów. Główna sieć komunikacyjna zlokalizowana jest w północnej i środkowej części kraju. Tunezja posiada sieć kolejową o długości 2200 km, posiada bezpośrednie połączenia z Algierią oraz Marokiem. Posiada również 29,2 tys. km dróg kołowych. Największy zespół portowy: Tunis-Halk al-Wadi, Bizerta, Gabes, Safakis, Susa. Międzynarodowy port lotniczy - Tunis-Kartagina, oprócz tego pięć portów lotniczych, nastawionych głównie na obsługę turystów: Safakis, Dżarba, Al-Munastir, Tabarka, Tauzar. Tunezja posiada dwa uniwersytety w Tunisie oraz Safakisie, ponadto kilka innych uczelni wyższych. Znany jest również działający w Tunezji Instytut Archeologii i Sztuki.

Historia państwa - pierwsze ślady człowieka na tym obszarze pochodzą z paleolitu. Na obszar Tunezji na początki II tysiąclecia p.n.e. przybyły plemiona berberyjski, prowadzące koczowniczy tryb życia. Od XII w. p.n.e. na obszarach tych rozwijały się osady fenickie, z których największe znaczenie odniosła Kartagina. Fenicjanie założyli m.in., miasto Tyr, które było punktem etapowym dla płynącej z Hiszpanii floty. Podczas wojen unickich, obszar Tunezji stał się częścią rzymskiej prowincji Africa Proconsularis, obszar ten stał się "spichlerzem" rzymskiego imperium. W latach 193-235 n.e. za czasów panowania dynastii Sewerów, obszar ten przechodziła okres rozkwitu oraz stopniowej chrystianizacji. W 429 r. na obszar opanowali Wandalowie, Kartagina stała się stolicą ich państwa, dzięki temu mieli oni pod kontrolą cały obszar znajdujący się w basenie Morza Śródziemnego. W 533 roku Wandalowie zostali pokonani prze wojska cesarza Justynian I, który po zdobyciu tych ziem włączył je do Cesarstwa Wschodniorzymskiego. W czasie panowania Wandalów, ludność tubylcza z plemienia berberysów, została dechrystianizowana, procesu tego nie powstrzymało włączenie do Cesarstwa. W 647 r. na obszar Tunezji najechali Arabowie, którzy w latach 667-705 zajęli cały obszar Tunezji. Nazywając go Ifrikijja. Kartagina w tym okresie straciła swoje znaczenie. Siedzibą głównych władz: gubernatora

umajjadzkiego a potem abasydzkiego stał się Kairuan. W wielu miastach starożytnych utworzone zostały ufortyfikowane klasztory muzułmańskie zwane - rabaty (Susie, Monastirze, Safakisie). Cały obszar uległ islamizacji, kultura obowiązującą stała się kultura arabska. W kolejnych okresach w Tunezji panowały dynastie:

Aghlabidów (IX w.), Fatymidów (X w.), Zirydów (XI w.), Almohadów z Maroka, wszystkie one sprawowały władzę, poprzez swoich namiestników, którzy mieni swoja siedzibę w Tunisie. W XII wieku w Tunezji panowała dynastia, Hafsydów, której władza sięgała aż od Trypolisu po Tanger, Ceutę oraz część Półwyspu Iberyjskiego. W 1574 roku obszar Tunezji stał się częścią Imperium Osmańskiego, rządy sprawowane były przez bejów, którzy byli niezależni od Stambułu. Był to okres rozwoju piractwa i kryzysu tego obszaru. W latach 1705-1857, rządy sprawowali bejowie z dynastii Husajnidów. Do końca XVIII wieku obszar ten stał się trenem spornym wielu europejskich mocarstw. W XIX wieki rozpoczął się proces intensywnych zmian w państwie, jedna z najważniejszych przemian, było zniesienie niewolnictwa, nadanie nowej konstytucji oraz powołanie stałej armii. Wszystkie ten próby został jednak zakończone niepowodzeniem. W 1868 roku tunezyjska rząd, ogłosił niewypłacalność, konsekwencja tego była kontrola międzynarodowa nad budżetem Tunezji. W 1878 roku Konferencja Berlińska, uznała obszar Tunezji za wyłączną strefą wpływów Francji. W latach 1881-1883, został utworzony formalny nadzór francuski na obszarach Tunezji. Podpisano porozumienie w Bardo oraz konwencję z La Marsa. Francuzi rozpoczęli intensywny proces modernizacji państwa, zreformowali sektor administracyjny oraz gospodarczy. Powstała nowoczesna kolej, zaczęto eksploatację fosforytów, uprawę oliwek na wielkich plantacjach. W okresie I wojny światowej Tunezja była sprzymierzeńcem Francji. W kraju od czasu podpisania porozumienia z Francją, prowadzona były działania niepodległościowe. W 1920 roku została utworzona partia Destur, głosząca idee niepodległościowe, z jej kręgów w 1933 roku wyłonił się Neo-Destur, głoszący idee nacjonalistyczne, na czele tej partii stanął Habiba Burgiby, który zapoczątkował poważny konflikt z rządem francuskim L. Bluza. W 1937 roku doszło do poważnych strać. W okresie II wojny światowej Tunezja, znajdowała się w początkowym okresie pod kontrolą francuskiego rządy w Vichy. W listopadzie 1942 roku została opanowana przez niemiecko-włoskie wojska. W maju 1943, wojska te zostały pokonane przez wojska aliantów, w tak zwanej kampanii tunezyjskiej. Po zakończenie II wojny światowej nastąpiło znaczne nasilenie działalności niepodległościowej. Partia Neo-Destur rozpoczęła otwartą walkę, odbywały się liczne demonstracje oraz aktywnie działała partyzantka. W 1954 roki Tunezja uzyskała wewnętrzną autonomie a w 1956 roku niepodległość. Pod panowaniem Francji pozostała Bizerta, która do 1963 była portem wojennym. Pierwszym premierem został H.Burgiba. W 1957 zniesiono w Tunezji ustrój monarchii, wprowadzono republikę, pierwszy prezydentem został Burgiba. W 1958 roku Tunezja stała się członkiem Ligi Państw Arabskich. Rozpoczął się również proces wdrażania sytemu socjalistycznego, nastąpiła nacjonalizacja przemysłu, utworzenie spółdzielni produkcyjnych, wdrażanie systemu centralnego planowania. W 1969 roku rozpoczęła się nawrót w kierunku liberalizmu ekonomicznego oraz poprawy stosunków z Francją. Od 1979 roku Tunis, stał się główną siedzibą Ligi Państw Arabskich. W 1983 roku podpisano z Algieria porozumienie, rozwiązujące spór o przebieg niektórych granic. Na przełomie lat 70-tych i 80-tych Tunezja przechodziła trudności gospodarcze, prowadzone były liczne demonstracji, głównie studentów, którzy dążyli do demokratyzacji kraju. W 1983 roku rozpoczęły działalność pierwsze opozycyjne partie polityczne m.in. fundamentalistów islamskich. W 1987 roku dokonano zamachu stanu na ówczesnego prezydenta, Burgiba, który został zdjęty ze stanowiska. Nowym premierem został

gen. Zin al-Abidin Ben Ali. W przeprowadzonych w 1994 roku wyborach parlamentarnych zdobyła partia RCD (Zgromadzenie Demokratyczno-Konstytucyjne), prezydentem został Ben Ali. Partie opozycyjne, chcą, aby dokonała się zmiana ordynacji wyborczej. Tunezyjska gospodarka, obecnie przeżywa kryzys spowodowany, wyczerpywaniem się złóż ropy naftowej, wymaga to przeprowadzenie restrukturyzacji w gospodarce. Głównym problemem politycznym Tunezji są rosnące represje rządowe oraz wzrost poparcia dla radykalnych fundamentalistów muzułmańskich.