Sosnowiec położony jest na Wyżynie Śląskiej, nad rzekami: Czarna Przemsza i jej dopływem Brynicą. Miasto należy do jednych z większych miast województwa śląskiego, liczy około 242,2 mieszkańców (1999). Powstało z połączenia osiedli i osad górniczych (Pogoń, Milowice, Modrzejów, Radocha, Dębowa Górka, Sielec, Sosnowiec) w latach 1863-1880. W 1902 roku nadano miastu prawa miejskie. Na przełomie XIX i XX wieku nastąpił dynamiczny rozkwit przemysłu, co spowodowało wzrost liczby ludności. Sosnowiec stał się jednym z ośrodków ruchu robotniczego, w 1905 roku w okresie trwającej rewolucji, proklamowano założenie Czerwonej Republiki Zagłębiowskiej. Od 1918 roku działalność Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. Na terenie miast w latach 1943-1945 istniał oddział męski, obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Powstały również dwa obozy pracy oraz getto. Sosnowiec od 01.01.1999 funkcjonuje jako powiat grodzki.
Rzeki - Jedną z rzek płynących przez Sosnowiec jest Czarna Przemsza, przepływa ona również przez inne miasta województwa śląskiego: Siewierz, Dąbrowę Górniczą, Sosnowiec, Mysłowice i Będzin. Długość Czarnej Przemszy to około 64 km a wielkość dorzecza wynosi 1046 km2. Źródło Przemszy znajduje się na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej w okolicach Ogrodzieńca, ma postać krasowego wywierzyska. Począwszy po Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej płynie przez Próg Woźnicki, Garb Tarnogórski i Wyżynę Śląską. Rzeka na terenie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP), w miejscowości Przeczyce została spiętrzona wybudowaną zaporą, tworząc zbiornik, którego głównym celem jest dostarczanie wody dla działającej elektrowni Łagisza. Rzeka na odcinku płynącym przez GOP jest silnie zanieczyszczona. Na terenie Mysłowic, Przemsza łączy się z Biała Przemszą przechodząc w Przemszę, do głównych dopływów należą Mitręga, Pogoria i Brynica.
Brynica - Należy do jednych z największych dopływów Czarnej Przemszy. Przepływa przez obszar województwa śląskiego i małopolskiego. Źródła Brynicy znajdują się w okolicach wsi Mysłów, rzeka łączy się
z Czarna Przemsza na terenie województwa śląskiego w okolicach Szopienic pomiędzy Sosnowcem
a Mysłowicami. Rzeka liczy 54,9 km długości a wielkości dorzecza - 482,7 km2. Brynica przepływa m.in. przez: Kozłową Górę, Piekary Śląskie, Wojkowice, Czeladź, Sosnowiec. Na odcinku rzeki płynącej przez Kozłową Górę znajduje się zbiornik wodny.
Główne Zabytki Sosnowca
Zamek Sielecki - uznawany jest za najstarszy zabytek miasta, do dziś jego lasy nie zostały do końca poznane,
z tablic fundacyjnych znajdujących się na zamku, wynika, że pochodzi on z XVII wieku. Zamek został przebudowany w 1814 roku z inicjatywy Ludwika Anhalt Koethena z Pszczyny. W 1824 roku zamek został zniszczony przez pożar, w tym samy roku został odbudowany. Przeprowadzone w okresie XIX wieku, przebudowy zamku pozbawiły go w znacznej mierze stylu.
(Zamek znajduje się na ulicy zamkowej 5)
Pałac Schoena- pałac znajduje się w centrum miasta w pobliży płynącej Czarnej Przemszy. Pochodzi
z przełomu XIX i XX wieku. Pałac zachwyca różnorodnością form i stylów. Dzięki neogotyckiej wieży
z hełmem przybiera charakter romantycznego zamku. Elewacje cechują formy charakterystyczne dla stylu neoromantycznego, neorenesansowego, neobarokowego oraz neoklasycystycznego. Od 1923 roku w pałacu swoja siedzibę ma sąd. W tym celu pałac został częściowo przebudowany i dostosowany do pełnienia takiej funkcji. Do dziś na uwagę zasługują wnętrza, bogato zdobione, z wyraźnymi wpływami secesji, szczególnie jest to widoczne w Sali balowej, hallu oraz w bibliotece.
(Pałac znajduje się przy ulicy 1 Maja)
Zespół pałacowo-parkowy - jest to zespół dwóch pałaców wybudowanych w stylu neobarokowym, przez braci Schoenów. Jeden z pałaców, większy, jest od końca XIX wieku siedzibą Muzeum Miejskiego. Oba pałace otoczone są parkiem, w którym znajdują się liczne pozostałości altanek i budowli parkowych, niezwykle cenne są również rosnące tu drzewa i krzewy.
(Ulica Chemiczna 12)
Pałac Dietla - pałac ten jest uznawany za jeden z najcenniejszych ze względu na bardzo dobrze zachowane wnętrza. Pałac pochodzi z przełomu XIX i XX wieku, stanowi doskonale zachowany przykład architektury pałacowej tego okresu. Bryła pałacu jest utrzymana w stylu neobarokowym. Bardzo dobrze zachowały się wnętrza pałacowe, ich historyczny wystrój zasługuje na szczególną uwagę. Warto zobaczyć sale balową, jadalnię w stylu neobarokowym, pokój fajkowy, łazienkowy oraz budynek bramny. Zachował się również park przypałacowy z cennymi drzewostanami i pozostałościami parkowych budowli.
(ulica Żeromskiego 2)
Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny- zbudowana pod koniec XIX wieku, pełniła funkcje głównej świątyni katolickiej w mieści. Powstała według projektu architekta Karola Kozłowskiego. Trójnawowa katedra posiada transept utrzymany w stylu neoromańskim z detalami neogotyckimi. Wnętrze katedry zdobi wykonana przez krakowskich artystów: W. Tetmajera, H. Uziembłę, polichromia, powstała w latach 1904-1906. Na uwagę zasługuj również witraże wykonane według projektu Jana Bukowskiego.
(ulica Kościelna)
Cerkiew Prawosławna pod wezwaniem, Wiery, Nadieżdy i Lubowi - pochodząca z lat 1888-1889 budowla utrzymana jest w stylu neobizantyjskim cechującym się malowniczością. Na uwagę zasługuje znajdujący się we wnętrzu drewniany ikonostas wykonany przez Lebiediewa z Moskwy. Cerkiew powstała z inicjatywy niemieckich fabrykantów m.in.: braci Schoenów, H. Dietela, Meyerholda, spadkobiercy hrabiego Renarda
z Sosnowca, Scheiblera z Łodzi.
(ulica Kilińskiego 37)
Dom ludowy - budynek wzniesiony w 1905 roku, według projektu architektów K. Jankowskiego i F. Lilpopa, utrzymany w stylu zakopiańskim. Budynek wzniesiony na potrzeby Warszawskiego Towarzystwa Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych. Dziś jest to stanowi własność prywatną.
(znajduje się w Ostrowach Górniczych ulica Klubowa 2)
Dworzec Główny - budynek dworca głównego powstał w 1859 roku, jest zachowany w stylu neoklasycznym
i należy do jednych z czołowych obiektów na trasie kolei warszawsko-wiedeńskiej. Budynek dworca od swojego powstania stanowił jedno z głównych miejsc miasta.
(ulica 3 Maja)
Dworzec kolejowy Sosnowiec Maczki - został zbudowany w latach 1850-1857, według projektu architekta
H. Marconiego, powstał jako dworzec stacji granicznej.
(ulica Krakowska)
Centralny Węzeł Komunikacyjny "Patelnia" -
Ulice - do najsłynniejszych ulic w Sosnowcu należy ulica Modrzejowska. Na tej ulicy od początku II połowy XIX wieku koncentrowało się życie w mieście. Ulica ta znajdował się na trasie biegnącej z Dworca Warszawsko-Wiedeńskiego. Tutaj rozkwita handel, usługi i znajdują się najpiękniejsze kamienice. Ulicę nazwano Modrzejowską prawie sto lat temu, nawet w okresie okupacji nazwa ta nie została zmieniona.
Budynki - na uwagą zasługuje budynek Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, jest to najwyższy budynek Sosnowca, znajduje się przy ulicy ul. Będzińskiej. Wzniesiony w latach 70 - tych, budynek liczy 20 pięter, wysokość całego budynku to 90 metrów. Przez mieszkańców budynek nazywany jest "żyletą". Na uwagę zasługuje również to, że budynek posiada 2003 drzwi, każde są zamykane na klucz. W budynku może przebywać łączne około trzech tysięcy osób. Na dachu budynku znajduje się przeszklone obserwatorium,
z którego można podziwiać Beskidy.
Teatry - najsłynniejszy a zarazem najstarszym teatrem nie tylko w Sosnowcu, ale i w obszarze województwa jest Teatr Zagłębie. Powstał w 1897 roku, działa zanim powstał Sosnowiec. W Teatrze Zagłębie obecnie pracuje 30 aktorów. Adam Kopciuszewski, jest dyrektorem naczelnym i opiekunem artystycznym. Teatr Zagłębie wystawiał m.in.: "Przygody Tomka Sawyera" Marka Twaina, "Szewców" Witkacego, "Trzy siostry"; Antoniego Czechowa i "Fantazego" Juliusza Słowackiego.
(ulica Teatralnej 4)
Mieszkańcy - Do najbardziej znanych mieszkańców Sosnowca zalicza się w pierwszej kolejności Jan Kiepurę. Urodził się 16 maja 1902 roku, wychował się w Sosnowcu, rozpoczął studia prawnicze oraz naukę śpiewu w Warszawie, potem w Mediolanie. Przez mieszkańców Sosnowca jest nazywany "chłopakiem
z Sosnowca". Debiutował we Lwowie w 1924 roku, stał się jednym z najbardziej znanych śpiewaków operowych i operetkowych w okresie XX - lecia międzywojennego. Artysta występował na całym świecie m.in.: w Berlinie, Londynie, Buenos Aires, Chicago, Mediolanie (La Scala). Wystąpił również w wielu filmach. Kiepura zmarł w sierpniu 1966 roku na atak serca. W setną rocznicę jego urodzin został odsłonięty na palcu głównym w Sosnowcu jego pomnik.
Drugą postacią ważna dla Sosnowca jest aktorka Pola, Negri, która mieszaka w Sosnowcu przez dwa lata (1919-1920) w kamienicy przy ulicy Kołłątaja. Naprawdę nazywała się Apolonia Chałupiec, urodziła się
w 1896 roku, uczęszczała do szkoły baletowej w Warszawie. W 1914 roku debiutowała grając rolę
w "Niewolnica zmysłów". Aktorka największy sukces odniosła grając w filmach niemych. Pola Negri w 1917 roku wyjechała do Niemiec. W Sosnowcu aktorka poznała również swojego męża. Pola Negri zmarła 1987 roku, w ostatnich latach swojego życia prześladowana z powodu żydowskiego pochodzenia.
Ważne daty w historii Sosnowca
- 1228 r. - Zagórze - pierwsze wzmianki w kronikach na temat tego obszaru
- 1790 r. - Ziemie Księstwa Siewierskiego, czyli dzisiejszego Sosnowca zostają wcielone do Korony Polskiej
- 1807 r. - Ziemie Księstwa Siewierskiego włączone do Księstwa Warszawskiego
- 1815 r. - Kongres Wiedeński, ustalono, ze Sosnowiec zostanie włączony do Królestwa Polskiego, miasto znajduje się pod zwierzchnictwem Rosji.
- 1859 r. - rozpoczyna się budowa dworca kolejowego (linia Warszawa - Wiedeń) 1864 r. - Sosnowiec zostaje oficjalnie uznany za wieś
- 1888 - 1889 r. - rozpoczyna się budowa cerkwi prawosławnej (ulica Kilińskiego)
- 1891 r. - z inicjatywy Henryka Dietla powstaje tzw. Szkoły Aleksandryjskiej, jedna z pierwszych szkół prywatnych
- 1897 r. - powstanie Teatru Zagłębia
- 10 czerwca 1902 r. - nadanie miastu praw miejskich
- 24 stycznia 1903 r. - otwarcie magistratu
- 1918 r. - powstanie Towarzystwa Sportowego "Victoria"
- 15 marca 1919 r. - pierwsze wybory samorządowe w Sosnowcu
- 1934 r. - miastu zastaje nadany status powiatu grodzkiego
- 4 września 1939 r. - Niemcy wkraczają na teren miasta (200 mieszkańców zostaje zamordowanych)
- 1953 r. - granice miast zostają poszerzone o Niwkę, Dańdówkę, Bór, Bobrek i Jęzor
- 1975 r. - granice zostają poszerzona o Zagórze, Kazimierz Górniczy, Klimontowa i Maczek
- 1996 r. - powstanie w mieście Specjalnej Strefy Ekonomicznej
- 15 maja 2002 r. - powstaje pomnik Jan Kiepury
