AZJA ( OGÓLNIE )

 

 

Skrajne punkty Azji :

  • Północ : Przylądek Czeluskin
  • Południe : Przylądek Piai
  • Zachód : Przylądek Baba
  • Wschód : Przylądek Dzierżniewa 

Powierchnia Azji : 44mln km²

 Najwyższy Szczyt : Mount Everest                                                                                                                                                                                                  Najgłębsza depresja : Morze Martwe

Najgłębsze jezoro : Bajkał                                                                                                                                                                                                                      Największe jezioro : Morze Kaspijskie ( kiedyś było morzem )                                                                                                                                        Najludniejszy kraj : Chiny                                                                                                                                                                                                                    Największa gęstość zaludnienia : Singapur                                                                                                                                                                                Wyżyna : Wyżyna Tybetańska                                                                                                                                                                                                          Najdłuższa budowla : Mur Chiński

 Wyspy : Filipiny, Cejlon, Malediwy                                                                                                                                                                                                  Półwyspy : Koreański, Indyjski, Arabski                                                                                                                                                                                        Morza : Morze Żółte, Arabskie, Japońskie                                                                                                                                                                                  Rowy Oceaniczne : Rów Mariański, Tonga, Filipiński                                                                                                                                                          Pasma górskie: Himalaje, Góry Pontyjskie, Góry Taurus, Góry Hindukusz                                                                                                             Niziny : Nizina Zachodnioiberyjska, Turańska, Chińska                                                                                                                                                      Młode góry faudowe : Kaukaz, Himalaje                                                                                                                                                                                      

Obszary bezdopływowe - nienależące do zlewiska oceanicznego, są tam jeziora słone (m.in. Jezioro Aralskie na Nizinie Turańskiej )

W Azji kształtują teren również częste trzęsienia ziemi, wybuchy wulkaniczne, ruchy płyt tektonicznych

Łuki archipelagów wysp - grupy wysp położonych blisko siebie o wspólnej genezie i podobnej budowie geologicznej

Klimat Azji :

  • różne oświetlenie ziemi 
  • Azja obejmuje wszystkie strey klimatyczne świata
  • dużo słońca, wysoka temperatura, mało opadów
  • monsuny( wiatry )
  • duże amplitudy powietrza
  • prądy morskie

Monusn - wiatr lokalny, dzieli się na letni ( duże opady ) i zimowy ( okres suszy )

Im wyżej tym niższa temperatura i więcej opadów

  

 

 

 

JAPONIA

  • Nazywana Krajem Kwitnącej Wiśni
  • 4 główne wyspy ( ważne aby zapamiętać ) : Kiusiu, Honsiu, Sikoku, Hokkaido
  • bogaty, nowoczesny kraj
  • Stolicą jest TOKIO

Rodzaje przemysłu w Japonii ( ZE WZGLĘDU NA TAK WYSOKIE UPRZEMYSŁOWIENIE OKREŚLA SIĘ JE JAKO HIGH TECH - WYSOKA TECHNOLOGIA )

  1. precyzyjny
  2. chemiczny
  3. włókienniczy
  4. hutniczy
  5. przetwórczy
  6. elektroniczny
  7. stoczniowy
  8. motoryzacyjny
  9. papierniczy

Znane japońskie firmy : Sharp, Panasonic, Casio

Znane koncerny samochodowe : Mitsubishi, Honda, Toyota, Lexus, Mazda, Nissan, Subaru, Suzuki 

Energia pozyskiwana jest z  ropy naftowej, gazu ziemnego , odnawialnych źródeł energii ( geotermy, słońce, woda )

  • Najwyższa góra - Góra Fiji 

Karoshi - śmierć z przepracowania 

Wady w Japonii :

  1. Brak nowych terenów do zagospodarowania 
  2. Mało surowców mineralnych 
  3. import i eksport drogą morską

Zalety:

  1. Kształtowanie społeczeństwa jednorodnego pod względem religijnym, językowym i etnicznym
  2. Nowoczesne rozwiązania technologiczne
  3. Dobrze rozwinięta flota handlowa
  4. Tworzenie sztucznych wysp

 

 

 

AZJA WCZORAJ I DZIŚ

  • Najstarsza cywilizacja : sumeryjska, powstała nad Tygrysem i Euratem
  • sustem melioracyjny = irrygracyjny
  • pismo klinowe 
  • odkrycia : porcelana, papier, jedwab, pismo, druk, igła magnetyczna, biały makaron

 Judaizm i Chrześcijaństwo - Morze Śródziemne                                                                                                                                                                      Islam - Półwysep Arabski                                                                                                                                                                                                                         Buddyzm - Indie

KONFLIKTY ( ważne, aby zapamiętać )

  • Korea Północna i Południowa - chęć podzielenia kraju na 2 części
  • Indie i Pakistan - spór o Kaszmir 
  • Taliowie i Aganistan - spór o władzę 
  • Państwo islamskie, Irak, Syria i Turcja - o stworzenie państwa rządzącego się prawem koranicznym

 

 

 

CHINY

  1. najbardziej zaludniony kraj
  2. stolicą jest Pekin. 
  3. religie : konfucjonizm i taoizm
  4. Szanghaj - najbardziej zaludnione miasto Chin
  5. Hong - Kong - kolejne duże miasto, z Szanghajem tworzy największy port na świecie
  • najszybciej rozwijająca się gospodarka 
  • stały członek Rady Bezpieczeństwa ONZ
  • największy eksporter i drugi najlepszy importer na świecie
  • 1/3 ludności utrzymuje się z upraw na roli 
  • najczęściej uprawiane są:   ryż, przenica, kukurydza, bawełna, herbata, tytoń
  • niezbyt wyskoki postęp technologiczny
  • sztuczne nawdnianie ( system irrygracyjny ) 
  • największe znaczenie ma hodowla trzody chlewnej
  • Shang Hai - największy port

 Marikultura - sztuczna hodowla ryb i zwierząt morskich

Najsłynniejsze chińskie marki :

  • Lenovo
  • Huawei
  • Alibaba
  • Elex Tech
  • Xiaomi
  • Air China
  • Haier
  • Anker
  • Cheetah Mobile
  • Hisense

Chiny zajmują 1 miejsce w:

  • przemyśle wysokiej technologii, w tym elektronicznym
  • transporcie
  • eksploatacji węgla kamiennego, żelaza i cynku
  • przemyśle elektromaszynowym, chemicznym, włókienniczym

Tajwan - niezależne państwo na wyspie, nieuznawane, ma ardzo wysoko rozwiniętą gospodarkę

Tygrysy azjatyckie - nazwa 4 wschodnioazjatyckich państw o największym wzroście PKB ( Produktu Krajowego Brutto ). Są nimi : Singapur, Hongkong, Tajwan, Korea Południowa 

WAŻNIEJSZE KRAINY :

Niziny : Chińska, Mandżurska

Wyżyny : Tybetańska 

Góry : Himalaje, Góry Południowochińskie

Pustynie : Gobi, Takla Makan, Ałaszan

Rzeki: Huang He, Jangcy, Mekong

Morza graniczące : Morze Żółte, Wschodniochińskie, Południowochińskie

Wyspy : Tajwan, Hainan

Porty : Szanghaj, Hong-Kong

 

W przeszłości z powodu przeludnienia w Chinach utworzono politykę zmniejszenia liczby dzieci do 1 w mieście i 1 na wsi

 

 

 

 

AZJA POŁUDNIOWO WSCHODNIA 

  • obejmuje półwyspy : Indochiński, archipelagi wysp między Azją a Australią
  • strefy klimatyczne : równikowa i zwrotnikowa

Tajfuny - cyklony tropikalne, wyrządzają ogromne szkody niszcząc wszystko  na swojej  drodze. Są częste późnym latem i jesienią. Im dalej od oka cyklonu tym silniejsza burza 

Ryż: dzieli się na 2 odmiany, suchy i mokry. Suchy jest uprawiany w Azji i zachodniej Afryce, ma mniejsze wymagania gleowe od mokrego. Ryż mokry wymaga intensywnego nawodnienia ( tarasów ), jest uprawiany tylko przy rozległych deltach rzek

Kamodża i Birma -  wojna, niechęć władz do konfliktów ze światem, brutalny totalitaryzm to przyczyny niskiego poziomu życia w najbiedniejszych regionach Azji. 

 

 

 

 

MIĘDZY INDUSEM A GANGESEM 

  • Indie leżą w Azji Południowej, mieszka tam 17% ludności 
  • Wyżyna Dekan, słabo zaludniona

Eksplozja demograficzna - utrzymujący się wysoki współczynnik urodzeń. Opisywana jest w promilach ( ‰ )

  • W Indiach jest najwięcej Hindusów, wyznają hinduizm. Posługują się głównie językiem angielskim, gdyż Indie to tereny dawnych kolonii angielskich. Jest też język Hindii.
  • Ludność dzieli się na kasty 
  • Wyznawcy hinduizmu uznają krowy za święte stworzenia, wierzą w reinkarnację, nie wolno im spożywać wołowiny, wierzą w karmę. 
  • Występuje tam duży analfabetyzm,krótka średnia długość życia (68 lat), duże znaczenie rolnictwa w PKB
  • Indie słyną z produkcji żywności, znacznie mniej z jego eksportu
  • głowne uprawy : ryż, przenica, proso, kukurydza, herbata, orzechy, przyprawy