"Okno na świat"
1. Port morski - miejsce przystosowane do przeładunku towarów, zaopatrywania statków w słodką wodę, żywność i paliwo, dokonywania napraw statków i udzielania im schronienia.
2. Port dysponuje:
- zapleczem (obszar lądowy z którego docierają do niego ładunki)
- przedpolem (obszar morski który łączy port z żeglugą)
3. Gdzie powstają porty?
- tam gdzie dochodzą lądowe szlaki komunikacyjne
- w zatokach morskich
- w ujściach rzek
4. Rodzaje portów:
a) naturalne- powstałe w ujściach rzek i w zatokach morskich
b) sztuczne- budowane na otwartych wodach przybrzeżnych
5. Budowa portu:
a) wodna część:
- reda (miejsce postoju statków oczekujących na wejście do portu)
- awanport ( przedporcie)
- kanały portowe (wewnętrzne drogi wodne w porcie)
- baseny portowe (miejsce postoju statków w czasie dokonywania przeładunku towarów)
- dok portowy (utrzymuje stały poziom wody w basenie)
- suchy dok (miejsce wykonywania napraw podwodnych części statków)
b) lądowa część:
- nabrzeża portowe (umocnione brzegi rozdzielające baseny portowe)
- pirsy (krótkie pomosty daleko wychodzące w morze)
- place składowe i magazyny
6. Grupy gałęzi przemysłu w porcie:
- rafinerie ropy naftowej
- huty żelaza (stal do budowy statków)
-przetwórstwo rybne
7. Rodzaje portów ze względu na charakter działalności portu:
a) handlowe
- uniwersalne (służą do przeładunku towarów)
- specjalistyczne (służą do przeładunku określonej grupy towarów np. ropy naftowej- Arabia Saudyjska, rud żelaza- Norwegia, Szwecja, węgla- Australia, zbóż- Kanada, kawy- Brazylia, drewna- Rosja)
b) rybackie
c) wojenne
8. Obszary o dużej koncentracji portów:
a) Europa Zachodnia ( Rotterdam)
b) północno- wschodnie wybrzeże Stanów Zjednoczonych (rejon Wielkich Jezior)
c) Daleki Wschód ( Chiny, "azjatyckie tygrysy")
d) Zatoka Perska
e) wybrzeże południowo- wschodniej Brazylii
9. Port morski w Rotterdamie
- największy port morski na świecie
- położenie u ujścia Mozy i Renu
- Nowa Droga Wodna ( połączenie z Morzem Północnym)
- bliskość Zagłębia Ruhry
- Wrota Europy
- przyjmuje towary różnego rodzaju
"Na granicy lądu i morza"
1.Norwegia:
- ciepły Prąd Norweski (wpływa na temperaturę i opady)
- Góry Skandynawskie
- liczne hydroelektrownie (woda rzeka spływa z gór)
- Rozwój hutnictwa aluminium na wybrzeżu
- rozwój rolnictwa na wybrzeżu (głównie na południu), klimat sprzyjający uprawie ziemniaków, owsa, pszenicy, jęczmienia
- hodowla bydła, owiec, trzody chlewnej
- największa gęstość zaludnienia na wybrzeżu
- rybołówstwo (śledzie, dorsze)
- eksploatacja ropy naftowej i gazu ziemnego z Morza Północnego i Norweskiego (EKOFISK)
- jeden z najbogatszych krajów Europy
2. Holandia:
- bardzo duża gęstość zaludnienia
- położenie na obszarze ujściowym trzech rzek: Renu, Mozy, Skaldy
- problem obniżania się wybrzeży
- polder - ląd otoczony kanałami i sztucznie osuszony (na północy)
- osuszenie Zatoki Zuiderzee ( najpierw była jeziorem, potem zatoką morską)
- wykorzystanie i zagospodarowanie polderów:
a) rozwój rolnictwa (kwiaty)
- znacząca rola w światowym handlu (sieć handlowa)
- kakao (reeksport)
*przykład zarabiania na kakao:
KUPNO→PRZETWARZANIE→PRODUKCJA PROSZKU→SPRZEDAŻ I EKSPORT ZA WYŻSZĄ CENĘ
Podsumowanie:
- Przykład Norwegii i Holandii ukazuje wpływ położenia nadmorskiego na środowisko i gospodarkę tych krajów.
- W Norwegii wpływ morza na środowisko i gospodarkę jest spotęgowany przez oddziaływanie ciepłego prądu morskiego.
- Nadmorskie położenie Holandii przyczyniło się do rozwoju portu Rotterdam, handlu, podbojów kolonialnych.
