Lodowce i lądolody tworzą się w miejscach, gdzie więcej śniegu w ciągu roku przybywa niż się topi. Znajdują się one w ciągłym ruchu, który następuje w efekcie działania siły ciężkości. W miejscu ich występowania panuje ponadto klimat, tzw. peryglacjalny (przylodowcowy), który sprzyja zachodzeniu procesów wietrzenia mrozowego. W wyniku działalności lodowców i lądolodów dochodzi do przekształcania się pierwotnej rzeźby terenu w tzw. rzeźbę polodowcową (glacjalną).

Działalność lodowców i lądolodów może być niszcząca i budująca, a obejmuje ona następujące procesy:

  • detersja - szlifowanie, rysowanie, gładzenie podłoża przez lód lodowcowy i materiał skalny niesiony w masie lodowca. W jej wyniku powstają: wygłady, mutony (barańce), rygle skalne, rysy, bruzdy.
  • detrakcja - odrywanie i wykruszanie z podłoża bloków i rumoszu skalnego przez poruszający się lód lodowcowy. W jej wyniku powstają: cyrki, żłoby, doliny U-kształtne, zagłębienia liniowe.
  • egzaracja - zdzieranie, przesuwanie i fałdowanie materiału skalnego przez czoło lodowca. W jej wyniku powstają: zagłębienia i garby zbudowane ze spiętrzonego materiału.
  • akumulacja - osadzanie materiału niesionego przez lód lodowcowy. W jej wyniku powstają: moreny czołowe, denne, boczne i środkowe.
  • erozja wód lodowcowych - żłobienie i wymywanie materiału skalnego podłoża i zboczy dolin przez wody płynące pod lodem i na jego przedpolu. W jej wyniku powstają: rynny i pradoliny.
  • akumulacja wód lodowcowych - osadzanie materiału skalnego niesionego przez wody lodowcowe. W jej wyniku powstają: ozy, kemy, tarasy kemowe, sandry, równiny sandrowe.

W wyniku działalności lądolodów powstaje typ glacjalnej rzeźby niżowej, natomiast w efekcie działania lodowców górskich powstaje glacjalna rzeźba górska. Obie formy rzeźby glacjalnej charakteryzują się występowaniem określonych form polodowcowych:

  • rzeźba niżowa: morena czołowa, morena denna, drumliny, ozy, kemy, tarasy kemowe, sandry, równiny sandrowe, zagłębienia wytopiskowe, wygłady lodowcowe, murony, rysy (bruzdy), rynny polodowcowe, pradoliny.
  • rzeźba górska: morena czołowa, denna, boczna i środkowa, żłoby lodowcowe, doliny zawieszone, cyrki (kotły) lodowcowe, rygle skalne, wygłady lodowcowe, mutony, rysy (bruzdy).

Formy rzeźby glacjalnej ulegają procesom denudacji. Na podstawie stopnia zachowania się tych form wyróżnia się:

  • rzeźbę młodoglacjalną - formy polodowcowe są zachowane bardzo dobrze,
  • rzeźbę staroglacjalną - formy polodowcowe są w dużej mierze zniszczone, zdenudowane.

Główne formy polodowcowe:

  • morena czołowa - wzgórze, ciąg wzgórz lub wał o wysokości od kilku do kilkudziesięciu metrów, zbudowany z różnoziarnistego materiału. Powstają w wyniku usypania materiału skalnego niesionego przez lodowiec podczas jego postoju u jego czoła. W zagłębieniach pomiędzy utworami morenowymi tworzą się tzw. jeziora morenowe.
  • morena boczna - wał o wysokości od kilku do kilkudziesięciu metrów, ciągnący się wzdłuż zbocza doliny, którą płyną lodowiec, na skutek gromadzenia się materiału niesionego w masie lodowca po jego bokach.
  • morena środkowa - wał o wysokości od kilku do kilkudziesięciu metrów ciągnący się w dnie doliny na przedłużeniu miejsca połączenia się dwóch dolin, którymi spływały lodowce, tzn. tworzy się z dwóch moren bocznych.
  • morena denna - powierzchnia terenu o urozmaiconej rzeźbie, powstała w wyniku osadzania materiału niesionego w masie lodowca podczas jego topnienia. Wyróżnia się: morenę płaską, falistą i pagórkowatą.
  • drumliny - podłużne wzgórza o opływowych kształtach, o długości od 100 m do ponad 2 km, szerokości 100 - 150 m i wysokości do 60 m. Powstają w szczelinach lodowca na skutek osadzania się materiału skalnego niesionego przez wody lodowcowe.
  • ozy - długie, wąskie, wijące się pagórki lub wały o długości do kilkudziesięciu kilometrów i wysokości do kilkudziesięciu metrów. Powstają w szczelinach lodowca, którymi płynęła woda, w wyniku osadzenia się materiału skalnego.
  • kemy - wały lub pagórki o stromych zboczach i rozległych, płaskich powierzchniach, o wysokości od kilku do kilkudziesięciu metrów i średnicy do kilkuset metrów. Powstają w szczelinach lodowca, w przestrzeniach pomiędzy bryłami martwego lodu, w wyniku osadzenia materiału niesionego przez wody lodowcowe.
  • sandry (stożki sandrowe) - lekko nachylone, rozległe piaszczyste stożki napływowe, zbudowane przez wody wypływające z lodowca na jego przedpolu. Po połączeniu się tworzą rozległe równiny sandrowe.
  • żłób lodowcowy (dolina U-kształtna, dolina żlebowa) - dolina polodowcowa o przekroju w kształcie litery U, o stromych zboczach i szerokim dnie. Powstaje w wyniku erozyjnej działalności lodowca spływającego doliną górską w dół.
  • dolina zawieszona - boczna dolina opadająca do doliny głównej stromym i wysokim progiem. Powstaje, kiedy lodowiec płynący główną doliną pogłębia ją mocniej niż lodowiec płynący doliną boczną.
  • cyrk lodowcowy (kocioł, kar lodowcowy) - półkoliste zagłębienie z trzech stron otoczone stromymi ścianami skalnymi, a z jednej opadające ku dolinie progiem skalnym. Tworzy się w miejscu powstawania lodowca, czyli w obrębie pola firnowego, w wyniku erozyjnej działalności lodu (wietrzenia mrozowego). Cyrki lodowcowe najczęściej wypełniają wody jezior, są to wówczas tzw. jeziora cyrkowe.
  • pradolina - rozległa dolina o płaskim dnie i szerokości dochodzącej do kilkudziesięciu kilometrów, ciągnąca się wzdłuż przebiegu dawnego czoła lądolodu. Powstała w wyniku działalności wód wypływających z czoła topniejącego lądolodu.
  • rynna polodowcowa - wydłużone, głębokie obniżenie, o stromych zboczach i niewyrównanym dnie, biegnące zgodnie z kierunkiem poruszania się lodowca. Powstała w wyniku erozyjnej działalności wód płynących pod lodowcem. Rynny najczęściej wypełniają wody jezior, tworząc tzw. jeziora rynnowe.
  • zagłębienia wytopiskowe - zaokrąglone zagłębienia w powierzchni moreny dennej powstałe po wytopieniu brył martwego lodu pogrzebanego pod materiałem morenowym. Wypełnione są zazwyczaj wodami jezior, tworząc tzw. jeziora wytopiskowe (oczka).
  • mutony (barańce) - podłużne, kopulaste pagórki skalne, o wysokości od kilku do kilkudziesięciu metrów. Charakteryzują się jednym zboczem dłuższym, łagodniejszym i wygładzonym, a drugim bardziej stromym, krótszym i poszarpanym. Powstaje w wyniku erozyjnej działalności lodowca, który przemieszczając się, po natrafieniu na pagórek skalny wygładza jego powierzchnię od strony, którą na niego napiera.