Ziemia jest jednym z elementów pewnego układu, składającego się z planet oraz pozostałych ciał niebieskich, w centrum którego leży Słońce a te ciała niebieskie wykonują wokół niego ruch obrotowy. Jest to wszystkim znany Układ Słoneczny. Stanowi on część galaktyki - Drogi Mlecznej. Przybrała ona w toku ewolucji kształt spłaszczonego dysku ze spiralną strukturą, wielkość średnicy galaktyki wynosi ponad 320 000 lat świetlnych a jej grubość wynosi ponad 30 000 lat świetlnych. W przestrzeni między gwiazdami w naszej galaktyce mieszczą się rozległe i potężne chmury gazowe i pyłowe - zwane mgławicami. Prawdopodobnie właśnie taka mgławica, ponad 5 miliardów lat temu, była materią, z której wykształcił się nasz Układ Słoneczny. Przypuszczalnie jest to efekt zagęszczenia materii w wyniku oddziaływania siły grawitacji. Zmniejszająca się pod względem objętości mgławica została poddana ruchowi wirowemu wokoło własnej osi a to wywołało charakterystyczny kształt dysku, jednakże większa część materii skonsolidowała się w centralnej części układu. Zjawisko kurczenia się ciągle postępowało. Centrum dysku coraz bardziej gęstniało i przeobrażało się w jądro. Wraz z osiągnięciem wartości temperatura około dziesiątek milionów stopni zaczęły przebiegać procesy syntezy termojądrowej a owocem tego procesu było ukształtowanie się Słońca. Jednocześnie z chmury pyłowej i gazowej wokoło jądra zrodziły się planety. Praplanety posiadały masy znacznie większe niż dzisiejsze planety. W wyniku oddziaływania promieniowania słonecznego zostały usunięto rozległe otoczki gazowe wokół nich, zbudowanych z wodoru i helu, a które stanowiły większą część masy wszystkich planet. W oddaleniu od powierzchni Słońca, gdzie notowano znaczne niższe wartości temperatur, powstały znacznych rozmiarów planety, opływające w grubą warstwę gazów - były nimi planety: Jowisz, Saturn, Uran i Neptun.
Wszechświat wypełniony jest wieloma tego typu układami. Nasz stanowi tylko jeden z nich. Ukształtowanie się obecnego Układu Słonecznego to nie działanie przypadkowe ani nie stało się ewenementem. Wszechświat obfituje w co rusz powstające nowe gwiazdy a często od razu w określonych układach. Astronomowie są zdania, prócz Słońca istnieje jeszcze wiele innych gwiazd, które okrążane są przez własne planety. Jeżeli jest to prawdą, to może się okazać, że wszechświat jest pełen różnorodnych układów planet. Przy latach świetlnych, za pomocą których jedynie jesteśmy w stanie opisywać kosmos, może się kazać prawdą, że oprócz naszej Ziemi istnieje jeszcze wiele obcych dla nas planet, zamieszkałych przez organizmy żywe.
Patrząc na nieboskłon za dnia może się wydawać, że to nie Ziemia krąży wokół Słońca, lecz że Słońce okrąża Ziemię. Ziemia wraz ze Słońcem oraz pozostałymi planetami i innymi ciałami niebieskimi wchodzi w skład Układu Słonecznego. Centralnie położone Słońca jest głównym założeniem teorii heliocentrycznej, która w 1543 roku przedstawiona została na forum światowych uczonych przez polskiego astronoma Mikołaja Kopernika, który swoją wypowiedzią obalił kultywowaną dotychczas teorię geocentryczną, na podstawie której Ziemia stanowiła centralną część całego wszechświata.
Orbity planet (z pominięciem planet: Merkurego i Plutona), posiadają niewielkich rozmiarów mimośrody, kształt zaś zbliżony jest do koła. Leżą w tej samej płaszczyźnie (za wyjątkiem znów: Merkurego i Plutona), o niewielki kąt jedynie odchylonej od płaszczyzny równikowej Słońca. Wszystkie planety położone są w sobie tylko właściwym oddaleniu od Słońca oraz przemieszczają się w różnym tempie. Najbliżej Słońca znajduje się Merkury, a kolejnymi planetami są: Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun oraz Pluton. Siły grawitacyjne Słońca, wywołane jego znaczną masą, 750 razy są większe od łącznej siły grawitacji ogółu planet.
Najbliżej położone w stosunku do Słońca - Merkury, Wenus, Ziemia i Mars - są planetami o niewielkich masach oraz rozmiarach, ale z kolei posiadają ogromną gęstość. Z uwagi na ich skalistą budowę przypominają Ziemię. Dlatego zwie się je również planetami typu ziemskiego.
Merkury posiada długość średnicy równą 4800km i jest na przedostatnim miejscu ze wszystkich planet w naszym układzie pod względu na rozmiar. Wyprzedza jedynie Plutona. położony jest w odległości 59 mln km od Słońca, tj. a więc w połowie odległości pomiędzy Ziemią a Słońcem. Jego ruch obiegowy trwa 88 ziemskich dni, zaś ruch wirowy aż 59 dni. W rezultacie tak wolnej rotacji każdy punkt powierzchni planety narażony jest na stale działanie promieniowania słonecznego w okresie 3 miesięcy. W wyniku tego długiego okresu nagrzania temperatura po oświetlonej za dnia stronie planety wynosi nawet 425 stopni Celsjusza. Jednocześnie po nieoświetlonej a więc nocnej stronie planety wartość temperatury sięga jedynie -173 stopni Celsjusza. W czasie, gdy położenie Merkurego jest najbliżej Słońca, obiega on Słońce szybciej aniżeli wiruje wokół własnej osi, co generuje zjawisko występowania dwóch wschodów oraz dwóch zachodów Słońca na tej planecie.
Kolejna planeta Wenus posiada niewiele mniejsze rozmiary niż rozmiary Ziemi. Planeta wykonuje ruch obiegowy w czasie 225 dni w oddaleniu 106 mln km, i aż 243 dni na wykonanie ruchu wirowego. Generuje to długość doby, która jest dłuższa niż rok na Wenus. Charakterystyczna cechą planety jest kierunek jej ruchu. Planeta naśladuje ruch wskazówek zegara, odmiennie w stosunku do pozostałych planet. Wartość średniej temperatury powietrza może dojść nawet do 470 stopni Celsjusza. Wokół planety roztacza się warstwa atmosfery przepojonej dwutlenkiem węgla a ciśnienie, nawet 90-krotnie wyższe niż na Ziemi uniemożliwia życie organizmów. Dodatkowo planetę oplatają chmury, których głównym składnikiem jest kwas siarkowy.
Trzecia planeta położona od Słońca to Ziemia. Stanowi jedyną znaną nam planetą w naszym Układzie Słonecznym, na której panują warunki dogodne dla życia organizmów. Ziemia waży około 60x1022kg. Ziemia znajduje się w odległości 149 597 870km i ta odległość nazywana jest jednostką astronomiczną. 70% powierzchni Ziemi pokrywają wody. Wnętrze planety składa się z: jądra, płaszcza ziemskiego, skorupy ziemskiej, Na powierzchni Ziemi występuje hydrosfera a powyżej niej roztacza się atmosfera ziemska. Atmosferę buduje: azot, tlen oraz domieszki gazów. Kolejnymi warstwami występującymi od powierzchni ziemi są: troposfera, stratosfera, mezosfera, termosfera i egzosfera. Na wysokości 20-30km występuje powłoka ozonowa, która chroni życie ziemskie przed szkodliwym działaniem promieniowania kosmicznego. Na tej planecie (jak wiemy) może powstać i rozwijać się życie.
Mars - zwany jest również Czerwoną Planetą, posiada mniejsze niż Ziemia rozmiary. Ruch obiegowy planety trwa 687 dni o długości jak dni na Ziemi. Bieguny planety pokryte są lodowymi czapami, występuje jak na Ziemi atmosfera, a ruch wirowy trwa podobnie jak ziemska doba. Oś Marsa ze swym niewielkim przesunięciem warunkuje występowanie podobnych do ziemskich pór roku. Może to być dowodem, że na Marsie mogło kiedyś, teraz lub będzie rozwijać się życie. Mars posiada dwóch naturalnych satelitów - są nimi księżyce: Fobos i Deimos. Powierzchnia planety porozcinana jest wielkimi i rozległymi kanionami o długości do 5 km i głębokości nawet do około 6km.
Za Marsem krążą po własnych orbitach planety olbrzymy, nazywane też planetami typu jowiszowego. Są one ciałami niebieskimi, posiadającymi znaczne rozmiary, lecz za to niewielką gęstość. Ich struktura wewnętrzna zbudowana jest z gazów, a głównymi reprezentantami są wodór i hel. Planety zaliczane do typu ziemskiego charakteryzują się niewielką masą oraz rozmiarami, lecz ich gęstość jest znacznie większa. Jowisz i Saturn badali już starożytni astronomowie. Widać je bardzo wyraźnie na rozgwieżdżonym nocą niebie i dodatkowo można je podziwiać nieuzbrojonym okiem. Uran i Neptun można podziwiać z Ziemi przy użyciu teleskopu, gdyż są bardzo daleko w stosunku do naszej planety. Stąd też ich odkrycie w czasach nowożytnych.
Jowisz, jest największą planetą a zarazem najszybszą pod względem czasu trwania swego ruchu wirowego. Czas trwania pełnego obrotu wynosi 10 godzin. Planeta ta jest również właścicielem największego w Układzie Słonecznym księżyca o nazwie Ganimedes, większego pod względem rozmiarów nawet od sąsiedniej planety Merkurego. Oprócz tego księżyca Jowisz okrążany jest jeszcze przez 16 pozostałych księżyców. Ta planeta wydaje się mieć swój indywidualny "układ planetarny".
Drugą planetą Układu Słonecznego pod względem rozmiarów jest Saturn. Jej ruch obiegowy wokoło Słońca zajmuje 30 lat. Planeta otoczona jest pierścieniami. Tworzą one tory przemieszczania się różnorodnych skał i lodowych cząstek, wykonując ruch ze znaczną prędkością, po orbitach położonych w płaszczyźnie równika. Saturn strzeżony jest przez ponad 23 księżyce. Największym z księżyców Saturna jest Tytan.
Uran jest trzecią pod względem rozmiarów planetą Układu Słonecznego. Położony jest dwukrotnie dalej Słońca niż jego sąsiad Saturn. Ruch obiegowy planety wynosi 84 lata. Planeta posiada znaczny, bo około 82 stopniowy kąt nachylenia osi ziemskiej do płaszczyzny orbitalnej. Jest to swoista cecha jedynie tej planety, pozostałe posiadają znacznie mniejszy kąt nachylenia. Bardzo ciekawym jest księżyc o nazwie Miranda, charakteryzujący się niejednorodną budową powierzchni planety. Jest ona najprawdopodobniej skutkiem kolizji z innymi ciałami niebieskimi.
Bliźniakiem Urana jest Neptun, a ich podobieństwo wynika z podobnej wielkości. Ruch obiegowy planety wynosi 165 lat. Wokół równika rozciągają się dwa trudno dostrzegalne pierścienie. Planeta strzeżona jest przez 8 księżyców, a najbardziej charakterystycznym jest Tryton, o najniższej w naszym Układzie Słonecznym wartości temperatury, dochodzącej nawet do -236 stopni Celsjusza. Jest to generowane wydobywaniem się azotu w stanie ciekłym z wnętrza księżyca, który ulega zamarznięciu, kształtując zespół niesamowitych krajobrazów.
Pluton jest najdalszą planetą oddaloną od centrum Układu Słonecznego, zlokalizowaną dopiero w 1930 roku. jej torem ruchu jest silnie eliptyczna orbita. Ruch obiegowy planety trwa 250 lat. Pluton stanowi właściwie układ planetarny podwójny. Tworzy go ze swoim naturalnym satelitą - księżycem Charonem. Ich masa to jedynie 0,03 masy Ziemi.
Układ Słoneczny, w którego skład wchodzi Ziemia, posiada z jednej strony prosta budowę, z drugiej zaś motorem jego funkcjonowania są dotąd niezidentyfikowane i zbadane siły oraz prawa Wszechświata. jest to głównym powodem zachwytu zwykłego człowieka nad potęgą Wszechświata.
