System planetarny Słońca nazywamy Układem Słonecznym. Układ ten tworzą ciała kosmiczne poruszające się w polu grawitacyjnym Słońca. Zaliczamy do nich: Słońce, naturalne satelity planet, planetoidy, komety, meteoryty, pył kosmiczny oraz wiatr słoneczny. Średnica Układu Słonecznego mierzy około 6*2032 m. Obserwowalna granica Układu Słonecznego jest wyznaczona przez orbitę Plutona, która znajduje się w odległości około 6*1012 m od Słońca. Główne ciało Układu Słonecznego - Słońce skupia prawie 99,87% całkowitej jego masy. Słońce jest okrążane przez dziewięć planet poruszających się po orbitach eliptycznych. Planety te różnią się od siebie wielkością i budową. /wyróżniamy planety zewnętrzne nazywane także planetami grupy Ziemi. Są to: Merkury, Wenus, Ziemia oraz Mars. Do planet zewnętrznych zwanych inaczej planetami grupy Jowisza zaliczamy: Jowisz, Saturn, Uran i Neptun. Ostatnią planetą Układu Słonecznego jest Pluto o całkowicie odmiennych od reszty właściwościach, dlatego zalicza się go do żadnej z wyżej wymienionych grup. Sześć planet posiada naturalne satelity: Ziemia - 1 (Księżyc), Mars - 2, Jowisz - co najmniej 16, Saturn - co najmniej 17, Uran - 5, Neptun - 2. Saturn. Jowisz i Uran otaczają pierścienie składające się z ogromnej liczby drobnych ciał, które przypominają meteoryty. Pomiędzy orbitami Marsa i Jowisza znajduje się pas planetoid (asteroidów). Są to ciała niebieskie o średnicy mniejszej niż 106m, obiegające Słońce. W chwili obecnej poznano ponad 2000 tego typu obiektów. Jedna z teorii dotyczących powstania planetoid mówi, że powstały one na drodze rozpadu jednej dużej planety, a późniejsze zderzenia odłamków spowodowały ich dalsze rozdrobnienie. Przypuszczalnie jednak pas planetoid jest pozostałością po nieudanej próbie powstania planety. Powstanie i ewolucję bada nauka zwana kosmogonią planetarną. Powstałe do tej pory teorie dotyczące powstawania planet nie są zadowalające.

Słońce jest gwiazdą najbliższą Ziemi. Stanowi także centralny obiekt w Układzie Słonecznym. Masa Słońca wynosi 1,99*1030 kg. Średnia gęstość materii słonecznej jest równa 1,41*103 kg/m3. Promień Słońca ma długość 6,96*108 m. Średnia odległość między Ziemią o Słońcem wynosi 149,6*109 m. Światło biegnące z prędkością 300 000 km/s przebywa tę odległość w ciągu 8 minut 12 sekund. Przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni Słońca osiąga wartość 274 m/s2. Efektywna temperatura powierzchni Słońca wynosi 5785 K, a całkowita moc promieniowania słonecznego ma wartość 3,86*1026 J/s. Obrót dookoła osi trwa 27 dni. Słońce to ciało gazowe. Jego kształt jest zbliżony do kuli. Do głównych składników budujących naszą gwiazdę zaliczamy: wodór (74%) i hel (24%). Pole magnetyczne Słońca cechuje niezwykle złożona i zmieniająca się w czasie struktura. Obszary plam słonecznych są miejscami, gdzie natężenie pola jest największe natężenie pola i wynosi 3*105 A/m.

Merkury jest planetą leżącą najbliżej Słońca. Merkury obiega Słońce w odległości wynoszącej średnio 57,9 mln km. Orbita Merkurego jest w porównaniu do orbit innych planet jest wyjątkowa. Wykazuje ona znaczne nachylenie do płaszczyzny ekliptyki. Kąt tego nachylenia wynosi 7°. Biorąc kąt jaki tworzy się między płaszczyzną równika słonecznego i płaszczyzną ekliptyki okaże się, że Merkury obiega Słońce w najbardziej prawidłowy sposób, bo w płaszczyźnie jego równika. Kolejną cechą wyróżniającą orbitę Merkurego jest jej znaczne spłaszczenie jej mimośród e=0,206. Niespotykane właściwości jakie wykazuje orbita Merkurego sprawiają, iż planeta w swoim w peryhelium znajduje się 1,5 raza bliżej Słońca, niż w aphelium. Inna osobliwość Merkurego wynika z kształtu jego orbity to jego ruch dookoła własnej osi. Jeszcze niedawno naukowcy sądzili, iż czas jego obrotu wokół własnej osi wynosi 87,97 dnia czyli tyle samo ile czas jego obiegu wokół Słońca. Dzięki temu planeta jest cały czas odwrócona jedną z półkul w stronę Słońca. Na drugiej półkuli przez cały czas panuje mrok. Obserwacje radarowe, a następnie optyczne wykazały, iż planetę cechuje rotacja rotuje w całkowicie odmiennym rezonansie z ruchem obiegowym. Stosunek ten wynosi nie 1 : 1, a 2:3. Obalono w ten sposób wcześniejsze przypuszczenia. Stosunek najmniejszej odległości Merkurego od Słońca do największej wynosi 2 : 3. Pozwoliło to na ustalenie długości doby gwiazdowej na Merkurym. Trwa ona 58,6461 dnia. Merkuriańska doba słoneczna trwa175,938 dnia. Jest więc dwa razy dłuższa niż rok na tej planecie. Odległość miedzy Słońcem a Merkurym wpływa także temperaturę w punkcie podsłonecznym. W aphelium wynosi ona około 650 K, a w peryhelium około 770 K. W nocy temperatura obniża się do 100 K (-173°C). Na Merkurym nie występują pory roku. Jest to spowodowane tym, iż oś obrotu planety jest prostopadła do płaszczyzny jej orbity. Średnica Merkurego wynosi około 4878 km, co stanowi 0,38 średnicy ziemskiej. Masa planety wynosi 3,3*1023 kg. Wartość ta stanowi 0,055 masy Ziemi. Średnie gęstości obu planet są prawie identyczne: 5,45g/cm3 dla Merkurego i 5,52g/cm3 dla Ziemi. Pole magnetyczne Merkurego jest kilkaset razy słabsze od pola notowanego na Ziemi. Stąd przypuszczenia, iż jądro planety składa się z żelaza i niklu, a jego średnica ma około 3600 km. Stanowi to aż 3/4 całkowitej średnicy planety. Dopiero wysłanie automatycznej sondy międzyplanetarnej Mariner 10 pozwoliło na poznanie powierzchni Merkurego, który zawsze ginął w promieniach. Sonda ta trzy razy zbliżała się do Merkurego i dostarczyła na Ziemię cennych obrazów powierzchni planety oraz informacji dotyczących jej fizycznych parametrów. Powierzchnia Merkurego przypomina powierzchnię ziemskiego satelity - Księżyca. Łudząco przypomina jego odwrotną stronę. Powierzchnię Merkurego cechuje jednak mniejsza liczba "mórz", czyli dolin. Jest bardzo dużo kraterów i gór pierścieniowych. Powstanie merkuriańskich kraterów i gór pierścieniowych jest prawdopodobnie związane z działalnością wulkaniczną oraz uderzeniami meteorytów. Atmosfera Merkurego ma charakter szczątkowy. Jest bardzo rozrzedzona a w jej skład wchodzą prawdopodobnie gazy szlachetne. Są to przede wszystkim: hel oraz argon, neon i ksenon. Atmosfera planety składa się więc z trzech składowych: produktów rozpadu naturalnego, wiatru słonecznego oraz produktów rozpadu wywołanego bezpośrednim bombardowaniem powierzchni Merkurego cząsteczkami ze Słońca.

Wenus (gwiazda zaranna) jest planetą obiegającą Słońce orbicie, której kształt jest prawie idealnie kolisty (mimośrod e=0,00679). Średnia odległość od Słońca wynosi 108,2 mln km, a okres obiegu 224dni 16godzin i 48minut. Rozmiary i masa Wenus są bardzo podobne do ziemskich. Średnica Wenus wynosi 12104 km, co stanowi 0,95 średnicy ziemskiej. Masa 0,82 stanowi masy Ziemi i wynosi 4,868*1024 kg. Obserwowano ją już od czasów starożytnych. Przez wiele stuleci informacje na temat wyglądu powierzchni planety i okresu jej obrotu były znikome. Zdobycie informacji o jej powierzchni utrudniały gęste obłoki w atmosferze. Atmosfera planety została wykryta w 1761r. przez Michała Łomonosowa, w czasie obserwacji przejścia Wenus pod tarczą słoneczną. Zachmurzenie na Wenus jest przyczyną bardzo dużej zdolności odbijania promieniowania słonecznego. Zdolność nazywamy albedo, które na Wenus wynosi 0,68. Informacji i wyglądzie planety oraz danych o jej ruchu wirowym dostarczyły dopiero automatyczne sondy Wenera 9 i 10. Było to możliwe dzięki zastosowaniu w nich metod radiolokacyjnych i automatycznych. Zaskoczeniem było wykrycie na powierzchni planety kraterów. Wysoka wartość albedo, masa atmosfery i nieprzeźroczyste obłoki utrudniają zrozumienie dużej intensywności oświetlenia jej powierzchni. Obserwacje radarowe pozwoliły na wyznaczenie okresu obiegu planety. Długości doby gwiazdowej na Wenus odpowiada 243 dniom ziemskim. Wykazano także iż nachylenie osi obrotu do płaszczyzny orbity wynosi prawie 270°. Dowodzi to iż ruch obrotowy Wenus jest przeciwny do ruchu orbitalnego. Wielkość nachylenia powoduje także, że na Wenus nie występują pory roku. Wenus charakteryzuje się dłuższą od roku dobą gwiazdową wynoszącą 243 dni, gdyż obieg Wenus dookoła Słońca trwa 225 dni. Doba słoneczna trwa tu 117 dni ziemskich. Rok wenusjański ma w przybliżeniu długość dwóch dób na tej planecie. Atmosfera planety nie jest jeszcze dobrze poznana. Ciśnienie na Wenus jest równe 85 atmosferom. Temperatura powierzchni w punkcie podsłonecznym wynosi prawie 730 K. Atmosfera wenusjańska składa się w 97% z dwutlenku węgla. Resztę stanowi azot, chlorowodór, fluorowodór oraz tlen. Para wodna występuje w ilości 0,05%. Zatem gęsta warstwa chmur nie ma związku z zawartością pary wodnej w atmosferze. Skład chemiczny chmur nie został jeszcze poznany. Prawdopodobnie są one zbudowane z rozcieńczonego kwasu siarkowego z niewielką domieszką kwasu solnego i fluorowodorowego. Więcej informacji na temat tej zachmurzonej planety dostarczyły próbniki wysłane na Wenus w 1985 roku ze statków kosmicznych Wega 1 i Wega. Dokonały one rejestracji silnych pionowych porywów wiatru o prędkości do 1m/s. Wykazano także obecność zmian w oświetleniu i rozbłysków na nocnej stronie planety. Potwierdziło się także przypuszczenie o występowaniu w warstwie chmur kwasu siarkowego i wolnej siarki. Dowodzi to występowaniu działalności wulkanicznej na planecie.

Ziemia jest trzecią planetą w Układzie Słonecznym. Odległość niebieskiego globu od Słońca wynosi średnio 149,60*106 km. Średnia prędkość liniowa z jaką Ziemia obiega Słońce wynosi 29,8 km/s. Zajmuje jej to 365 dni 5 godzin 48 minut i 46 sekund. Elipsoidalną orbitę Ziemi charakteryzuje mimośród e=0,01672 i długości dużej półosi a=149,6*106 km. Poza ruchem obiegowym Ziemia obraca się wokół własnej osi z okresem. Pełny obrót trwa 23 godziny 56 minut i 4 sekundy. Nachylenie osi ziemskiej do płaszczyzny orbity jest stałe i wynosi 66° 23', a zatem płaszczyzna równika jest nachylona pod stałym kątem do płaszczyzny orbity ziemskiej. Kat ten wynosi 23°27'. Kształtem Ziemia przypomina jest elipsę obrotową. Długość promienia równikowego wynosi 6378,24 km a promienia biegunowego 6356,86 km. Masa Ziemi jest równa 5,976*1024 kg. Średnia gęstość wynosi 5,5*103 kg/m3. Powierzchnia globu ziemskiego jest równa 5,10*108 km2. Tylko 29% stanowią lądy. Resztę zajmują oceany i morza. Zmiana położenia biegunów magnetycznych dowodzi, iż oś obrotu Ziemi nie wykazuje stałego położenia względem Ziemi jako bryły. Skorupę ziemską budują: O (48,3%), Si (29,1%), Al. (8,4%), Fe (4,2%), K (2,9%), Ca (2,3%), Na (1,8%), Mg (1,5%), pozostałe pierwiastki (1,5%). W wodzie morskiej występują: O (85,89%), H (10,80%), Cl (1,93%), Na (1,07%), Mg (0,13%), S (0,09%), inne (0,09%). Jedyny naturalny satelita Ziemi - Księżyc kształtem przypomina kulę. Jego promień wynosi 17,37*105 m, masa 7,35*1022 kg, a średnia gęstość 33,4*102 kg/m3. Przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni Księżyca wynosi 1,623 m/s2. Orbita Księżyca ma kształt elipsy. Średnia odległość naturalnego satelity od Ziemi jest równa 384*103 km. Okres obiegu Księżyca wokół Ziemi stanowi 27,3217 dób ziemskich. Nazywamy go miesiące gwiazdowym. Okres obiegu względem Słońca, po którym następują te same fazy Księżyca trwa średnio 29,5306 dób ziemskich, Jest to tzw. miesiąc synodyczny. Wzajemne położenie Słońca, Księżyca i Ziemi zmienia się. Powoduje to powstanie zjawiska zwanego fazami Księżyca. Wyróżniamy cztery fazy Księżyca: nów, I kwadra, pełnia, III kwadra. Czas obrotu Księżyca wokół własnej osi jest równy czasowi jego obiegu wokół Ziemi. Stąd z Ziemi widzimy zawsze tą samą stronę Księżyca. Na powierzchni Księżyca widać jaśniejsze obszary zwane są lądami oraz ciemniejsze nazywane oceanami i morzami. Na obszarze lądowym występują łańcuchy górskie oraz kratery, których średnice wahają się od 1 do 105 m. Powierzchnię Księżyca cechuje niewielkie albedo wynoszące 0,073. Analiza próbek gleby księżycowej pobranych z Morza Spokoju przez Apollo 11, 21 lipca w 1969 roku określono jej skład. Słabo związany ziarnisty materiał składa się z: SiO2 (41,93%), TiO2 (3,36%), Al2O3 (15,33%), FeO (16,66%), MnO (0,20%), MgO (8,78%), CaO (12,53%), Na2O (0,34%) i K2O (0,10%). Atmosferę Księżyca cechuje duże rozrzedzenie. W jej skład wchodzą ciężkie gazy, głównie krypton i ksenon. Powoduje to narażenie jego powierzchni na

na bezpośredni wpływ promieniowania elektromagnetycznego i korpuskularnego ze strony Słońca. Temperatura na powierzchni Księżyca jest zmienna. Waha się od 413 K w dzień księżycowy w punkcie podsłonecznym do 123 K w czasie nocy księżycowej. Księżyc ma słabe pole magnetyczne, stanowi ono 0,1% pola magnetycznego Ziemi. Powstanie Księżyca nie zostało jeszcze wyjaśnione. Prawdopodobnie powstał on w wyniku oderwania od Ziemi we wczesnej fazie jej rozwoju. Druga z hipotez mówi, iż Księżyc i Ziemia powstały jednocześnie jako planeta podwójna. Według kolejnej poszło do przechwycenia Księżyca przez pole grawitacyjne Ziemi.

Mars (Czerwona planeta) to kolejne ciało niebieskie typu ziemskiego. Ilość informacji o czerwonej planecie stawia go na drugim miejscu po Księżycu. Mimośród eliptycznej orbity po jakiej Mars okrąża Słońce wynosi 0,0934. Jego średnia odległość od Słońca wynosi 227,94 mln km. Mars obiega Słońce w czasie równym 687 dobom ziemskim, co stanowi 668 dób marsjańskich. Różnica ta wynika z czasu jaki zajmuje planecie obrót wokół własnej osi (24 godziny 37 minut i 23 sekundy). Marsjańska oś jest nachylona do płaszczyzny jego orbity pod kątem 66°. Pory roku na Marsie zmieniają się podobnie jak na Ziemi. Na Czerwonej Planecie są one jednak dwa razy dłuższe. Systematyczna eksploracja Marsa przy użyciu radzieckich automatycznych statków międzyplanetarnych z serii Mars i amerykańskich Marinerów i Vikingów mamy dużo informacji o tej planecie. Sondy, które krążyły bądź wylądowały na jej powierzchni przesłały wiele obrazów marsjańskiej powierzchni, dostarczyły także danych o jej cechach fizycznych i składzie atmosfery. Przy użyciu lądowników Viking przeprowadzono też kilka eksperymentów. Okazało się, iż powierzchnia Czerwonej Planety jest bardzo różnorodna. Niespodzianką okazały się liczne kratery oraz wysokie łańcuchy górskie. W przeciwieństwie do kraterów księżycowych marsjańskie są w znacznym stopniu zerodowane. Jest to spowodowane atmosferą planety. Nasilona erozja przyczyniła się do znacznego urozmaicenia marsjańskich krajobrazów. Cechują się one dużą malowniczością. Dużym zaskoczeniem było odkrycie krętych i rozgałęziających się kanionów, które przypominają doliny ziemskich rzek.

Naukowcy wysnuli hipotezę, iż mogła je wypełniać woda lub ciekłe węglowodory. Mars może także poszczycić się największym znanym w Układzie Słonecznym wulkanem tarczowym (Nix Olimpica - Śniegi Olimpijskie, który ostatnio przemianowano na Olympus Mons). W składzie marsjańskiej atmosfery dominuje: dwutlenek węgla (95%), azot (2,5%) i argon (1,5%). Pozostałe gazy, głownie tle stanowią śladową objętość. Wartość ciśnienia jest niewielka i wynosi 6 hPa, podlega jednak ciągłym zmianom. Latem wartość temperatury w punkcie podsłonecznym może wynieść nawet +30°C (303 K), w zimie przed świtem może spaść do -100°C (173 K). Powszechnie występujący na Marsie czerwony pył pustynny pełni istotną rolę w przebieganiu procesów atmosferycznych. Potężne burze pyłowe obejmują czasem większą część danej półkuli. Mars posiada dwa miniksiężyce: Phobos (Groza) i Deimos (Strach). Odkrył je Asaph Hall w 1877r. Bryła jaką jest Phobos wynoszą 27X21X19 m. Średnia odległość w jakiej Phobos obiega Marsa wynosi 6000 km

Phobos jest bryłą o rozmiarach 27X21X19 km. Obiega Marsa po ciasnej orbicie odległej zaledwie o 6000 km od jego powierzchni. Okres gwiazdowy jego obiegu wynosi 7 godzin 39 minut i 14 sekund, a okres synodyczny jest równy 11 godzin. Jest to przyczyną tego, iż wschód Phobosa ma miejsce po zachodniej stronie marsjańskiego nieba a zachód po wschodniej. Drugim księżycem jest Deimos. Jego rozmiary wynoszą 15X12X11 km. Obieg Deimosa wokół Marsa trwa 30 godzin i 21 minut. Średnia odległość między nim a Marsem wynosi 20 000 km. Okres synodyczny Deimosa trwa 5,5 doby. Oba księżyce mają niewielkie rozmiary. Nie przeszkadza to jednak by ich powierzchnia pokryta była mnóstwem kraterów. Powierzchnię obu podobnie jak ziemskiego Księżyca pokrywa regolit.

Jowisz znajduję się na zewnątrz pasa utworzonego przez asteroidy. Należy do planet - olbrzymów, do tzw. grupy planet zewnętrznych. Jowisz to największa i najbardziej masywna planeta w Układzie Słonecznym. Jowisz jest jedyną planetą emitującą większą ilość energii niż ta, którą otrzymuje od Słońca. We wnętrzu tej gigantycznej planety muszą zachodzić gwałtowne reakcje chemiczne. Jowisz jest otoczony przez potężną magnetosferę, które więzi szerokie pasy radiacyjne. Pasy te maję 10 0000 większe natężenie promieniowania niż to, które cechuje ziemskie pasy Kan. Allena. Średnia odległość Jowisza od Słońca wynosi 778,34 mln km. Mimośród orbity wynosi 0,0485. Obieg wokół Słońca zajmuje planecie 11 lat, 10 miesięcy i 10 dni. Średnica Jowisza jest 11 razy większa od średnicy ziemskiej i wynosi 142796 km. Jowisz jest 318 razy cięższy od Ziemi. Jego masa stanowi 0,00095 masy Słońca.

Patrząc na tarczę Jowisza przy pomocy niewielkiej lunety można na niej zauważyć wiele ciemnych i jaśniejszych plam. Widać także przebieg równoległych do równika planety pasów.

Widać także małe plamy o nieregularnym kształcie. Jowisz posiada burzliwą i całkowicie inną atmosferę niż reszta planet typu ziemskiego. W jej skład wchodzi: wodór (ponad 60%), hel (około 35%), neon (3%) i amoniak (około 1%), który tworzy obłoki. Zewnętrzne warstwy cechuje obecność metanu. Średnia gęstość Jowisza to tylko 1,34g/cm3. Wynika to z faktu, że buduje go głównie wodór. Jeśli więc Jowisz posiada jądro, to prawdopodobnie musi być ono niewielkich rozmiarów. Hipotetyczne jądro jest otoczone gruba warstwą, na którą składa się ciekły, metaliczny wodór. Promień tej wodorowej strefy wynosi aż 46 000 km. Nad strefą wodorową jest warstwa, którą buduje ciekły wodór molekularny. Ma ona grubość około 24 000 km. Powyżej tej warstwy rozpościera się atmosfera o grubości 1000 km. Jowisz jest okrążany przez 16 lub 17 księżyców. Nie można dokładnie określić ich liczby. Jeden z odkrytych w ostatnim czasie księżyców zniknął, ponieważ nie znamy jeszcze wszystkich elementów na orbicie planety. Ciągle też pojawiają się doniesienia o jego kolejnych księżycach. Do czterech największych księżyców gazowego giganta zaliczamy: Io, Europę,

Ganimedesa i Callisto. Zostały one dostrzeżone po raz pierwszy przez Simona Mariusa w 1609 roku. Natura tych obiektów zastała opisana w 1610 roku przez Galileusza. Są one też zwane galileuszowymi. Jakiś czas później odkryto pyłowy pierścień otaczający Jowisza. Gazowa planeta jest jakby miniaturą układu planetarnego.

Saturn - planeta z charakterystycznymi pierścieniami została dostrzeżona przez Galileusza.

Pierwszym, który opisał zagadkowy twór był C. Huygens. Było to w 1659 roku. Jednak dopiero G. Cassini zauważył wokół Jowisza wiele pierścieni. W najmniejszej odległości od planety jest tzw. Pierścień krepowy wewnętrzny C. Jego szerokość wynosi w przybliżeniu 6500 km. Wewnętrzna krawędź pierścienia znajduje się w odległości 12 500 km od planety.

Najjaśniejszym pierścieniem jest następny w kolejności pierścień B o szerokości 15 500 km.

Oba pierścienie rozdziela tzw. Przerwa Cassiniego, mająca szerokość około 17500 km. Jest to obszar wolny od materii. W 1979 roku obok Saturna przeleciał Pioneer 11. Sonda ta odkryła kolejne pierścienie otaczające planetę. Po zewnętrznej stronie pierścienia A odkryto pierścień

pierścień F. Znajduje on się w odległości około 4 000 km od pierścienia A. Po zewnętrznej stronie F jest dodatkowo pierścień G. Przypuszczalnie istnieją jeszcze dwa pierścienie G i E.

Pierścienie znajdują się w strefie, w której istnienie żadnych masywnych ciał jest niemożliwe. Obiekty takie zostałyby rozerwane przez siły przypływowe planety.

Przypuszczalnie do powstania pierścieni doszło w momencie przekroczenia przez nie istniejący obecnie księżyc Saturna tzw. granicę Roche'a. Granica ta oddziela obszar, gdzie nie mogą się znajdować żadne masywne ciała. Po przekroczeniu tej granicy ciało niebieskie zostało rozerwane.

Mimośród orbity, po której Saturn krąży wokół Słońca wynosi e=0,0556. Czas trwania jednego obiegu wynosi 29 lat i 117 dni. Saturn dokonuje obrotu wokół własnej osi w czasie 10 godzin i 14 minut. Na równiku średnica planety wynosi 129800 km, a na biegunach 108000 km. Szybki ruch wirowy oraz niewielka gęstość, wynosząca tylko 0,704 g/cm3 doprowadziły do znacznego spłaszczenia globu Saturna. Wynosi ono 1/10. Saturn jest 95 razy cięższy od Ziemi. Jego budowa wewnętrzna jest podobna jak Jowisza. W górnych warstwach atmosfery planety znajduje się większa ilość helu niż w atmosferze Jowisza. Mniejsze jest jednak stężenie wodoru. Atmosfera Saturna zawiera więcej metanu. Górne warstwy atmosfery nie zawierają już prawie amoniaku. Uległ on wymrożeniu. Głębsze warstwy atmosfery zwierają molekularny wodór. W bardziej wewnętrznych warstwach przechodzi on w fazę metaliczną. Cechą osi Saturna tak jak osi ziemskiej jest jej nachylenie do płaszczyzny orbity. Kąt ten wynosi 63,2°. Saturn posiada 17 księżyców. Tytan - największy z nich, jest zarazem największym satelitą w Układzie Słonecznym. Ma gęstą atmosferę. W jej skład wchodzi przede wszystkim azot (85%) i argon. Składnikami atmosfery Saturna są także metan, amoniak związany z wodą, etan, wodór, acetylen, fosfowodór. Ciśnienie jakie atmosfera wywiera na powierzchnie Tytana ma wartość około 1500 hPa. Temperatura wynosi 110°C (163 K). W atmosferze powstają też obłoki przypominające ziemskie cirrusy. Prawdopodobna jest także działalność wulkaniczna.

Uran odkryty 2 wieki temu. Dokonał tego miłośnik astronomii, William Herschel. Odkrycie kolejnej planety wywołało prawdziwą burzę wśród astronomów. Sądzono bowiem, iż Saturn jest ostatnią planetą Układu Słonecznego. To że planet może istnieć jedynie 6 zostało udowodnione przez J. Keplera. Obieg Uranu wokół Słońca trwa 84 lata i 7,5 dnia. Długość wielkiej półosi orbity Urana wynosi 2 875 mld km, mimośród wynosi e=0,0472. Uran ma cztery razy większą średnicę od rozmiarów Ziemi.

Średnica Urana wynosząca 50800km jest cztery razy większa od średnicy Ziemi. Uran charakteryzuje się też dużym spłaszczeniem biegunowym wynoszącym 1/18. Uran jest 15 razy cięższy od masy Ziemi. Średnia gęstość wynosi 1,35 g/cm3. Pełny obrót Uranu wokół własnej osi wynosi 21,5 godziny. Ruch wirowy planety jest odróżnia go od innych planet.

Uran sprawia wrażenie jakby toczył się po orbicie. Wynika to z kąta jaki tworzy oś Urana z płaszczyzną jego orbity. Takie osobliwe nachylenie osi Urana jest przyczyną wstecznego ruchu wirowego oraz specyficznie przebiegających pór roku. Uran posiada dziewięć pierścieni, które są oznaczone przez cyfry i litery greckie. Planeta ma także 15 księżyców.

Wszystkie księżyce mają średnią gęstość wynoszącą około 2 g/cm3. Atmosfera Urana zawiera duże ilości metanu, stąd zielonkawe zabarwienie planety. W atmosferze Urana występuje także wodór i hel. Atmosfera nie zawiera amoniaku, gdyż uległ on wymrożeniu. Temperatura w ostatnich warstwach urańskiej atmosfery osiąga wartości poniżej -170°C (około 100 K). Kamienne jądro Urana pokrywa gruba warstwa lodu i spowija gęsta atmosfera. W urańskiej atmosferze często występują huraganowe wiatry, wiejące z prędkością dochodzącą nawet do

Uran jest pokryty gęstą warstwą chmur, na której brak wyraźnych szczegółów. Stwierdzono do 300 km/h. Atmosfera planety charakteryzuje się także nietypowym rozkładem atmosfery.

Maksymalne temperatury występują na biegunie południowym, który jest zwrócony w stronę Słońca a w rejonie równika. Minimalne temperatury występują na szerokości planetograficznej w granicach 25°. Na Uranie występuje także silne pole magnetyczne i rozległa planetosfera. Istnienie dziewięciu pierścieni pyłowych zostało potwierdzone przez Vayagera 2. Doszło także do odkrycia dziesiątego pierścienia. Prawdopodobnie istnieje jeszcze co najmniej jeden pierścień czekający na odkrycie.

Neptuna odkryto dopiero w 1846. Jeden z francuskich teoretyków J. Leverrier, posługując się zaobserwowanymi zakłóceniami ruchu Neptuna, wyliczył położenie elementów orbity przypuszczalnej planety perturbującej. Po przesłaniu obliczeń i współrzędnych nowej planety do dyrektora Obserwatorium Berlińskiego - Johanna G. Gallego rozpoczął poszukiwania nowego ciała niebieskiego. Obliczone przez niego współrzędne niewiele różniły się od właściwych współrzędnych. Średnica planety wynosi 48 600 km. Neptun jest 17,25 raza cięższy od Ziemi. Jego orbita jest prawie idealnym kołem (e=0,0086). Średnia odległość od Słońca wynosi 4,5 mld. Czas obiegu Neptuna wokół Słońca wynosi 164 lat i 280,3 dni. Czyli od czasu odkrycia planety, Neptun nie dokonał jeszcze pełnego obrotu wokół Słońca. Pełny obrót dookoła własnej osi wynosi około 18 godzin. Kąt między osią orbity Neptuna a płaszczyzną jego orbity wynosi 61°. Neptun ma podobną budowę wewnętrzną jak Uran. Tarcza obserwowana z Ziemi wydaje się jednolita. Planeta posiada dwa księżyce. Tryton ma średnicę 6000 km. Obiega planetę w przeciwnym kierunku do obrotu Neptuna dookoła swojej osi. Promień orbity Tytana wynosi 353 400 km. Tytan obraca się wokół własnej osi w czasie 5 dni 21 godzin i 2 minut. Drugim księżycem jest Nereida. Jej średnica wynosi 300 km. W porównaniu w gigantycznym Tytanem wydaje się być mikroskopijna. Okrążenie Neptuna po silnie wydłużonej orbicie zajmuje jej 360 dni (e=0,75). Kąt jaki tworzy płaszczyzna orbity Nereidy z płaszczyzną jej równika wynosi 28°.

Plutona odkryto dopiero w XX w. Podobnie jak w przypadku Neptuna drogą obliczeń. Systematyczne obserwacje Urana i Neptuna wykazały pewne nieregularności dotyczące ruchów Neptuna. Podejrzenia o istnieniu kolejnej planety potwierdziły badania amerykańskiego astronoma Percivalla Lovella. W 1925 roku na drodze rachunkowej została wyznaczona orbita nowej planety. Planeta została odnaleziona dopiero po śmierci Lovella. Dokonał tego Tombangh w 1930 roku. Przypadkowe odkrycie kolejnej planety skłania niektórych naukowców do wysuwania hipotez, że na Plutonie nasz Układ Słoneczny się jeszcze nie kończy. Do tej pory nie wyjaśniono jeszcze zaburzeń w orbicie Neptuna. Mimo iż orbita Plutona spełnia regułę Titiusa-Bodego należy do najdziwniejszych orbit naszego układu planetarnego. Cechuje go największe nachylenie płaszczyzny orbity do płaszczyzny ekliptyki. Mimośród wynoszący e=0,25344 także jest największy. Czas obiegu Plutona wokół Słońca wynosi 247 lat i 255 dni. Czyli od czasu odkrycia nie pokonał jeszcze nawet 1/4 swojej drogi. Pluton znajduje się w średniej odległości od Słońca 5,92 mld km. Jego orbita wykazuje jednak dużą ekscentryczność i odległość ta zmienia się od 4,417 mld km w peryhelium do 7,421 mld km w aphelium. W czasie analizy zdjęć Plutona wykonanych przez półtorametrowy teleskop w1978 r. doszło do sensacyjnego odkrycia: zauważono, że Pluton jest planetą podwójną. Wokół Plutona krąży księżyc, którego średnica znacznie przekracza

jego własną. Księżyc ten nazwano Charonem. Średnica Charona jest o 1040 km większa od średnicy Plutona. Charon okazał się być także 10 razy cięższy. Orbita, po której Charon krąży wokół Plutona jest prawie kolista i nachylona do płaszczyzny równikowej pod kątem około 77°. Czas pełnego obiegu trwa 6 dni 9 godzin i 17 minut. Odkrycie tego księżyca pozwoliło przy zastosowaniu III prawa Keplera wyznaczyć właściwą masę Plutona. Stanowi ona jedynie

1/420 masy Ziemi. To zbyt mało aby tylko istnieniem Plutona tłumaczyć zakłócenia w ruchu Neptuna i Urana.

Komety i meteoryty są ciałami niebieskimi, które poruszają się po wydłużonej orbicie w kształcie elipsy, a w pobliżu Słońca są obserwowane jako obiekty przypominające mgławice.

Nazwa komety składa się z nazwiska odkrywcy lub badacza jej ruchu, daty jej odkrycia oraz numeru kolejnego przejścia przez peryhelium. Peryhelium niektórych komet wynosi 5*108 m. Oznacza to, że kometa taka przechodzi przez strefę korony słonecznej. Prędkość z jaką się poruszają może wynosić nawet 5*105 m/s. W aphelium odległość komety od Słońca może osiągnąć 3*1016 m , a jej prędkość około 10-2 m/s. Okres obiegu komety wokół Słońca może wynosić od 3,3 lat dla komety Enckego do 76 lat dla komety Halleya. W czasie gdy kometa znajduje się w odległości od Słońca mniejszej od 5*1011m składa się z okrągłej głowy i warkocza. Na głowę komety składają się niewielkie jądro i słabsza otoczka, tzw. coma złożona z gazów i pyłów. Długość warkocza licząc od jądra może dochodzić nawet do 32*1010 m. Średnica jądra znanych komet waha się od 500 do 50 000 m. Masa wynosi od

1011 do 1017 kg. Intensywność wydzielania gazów z jądra wpływa na widoczność i rozmiary komety. Głowy komet zawierają w głowach cząstki: C2, C3, CN, CH, OH, NH, NH2 oraz zjonizowane cząsteczki: CO+, N2+, CH+, CO2+, OH+, a także atomy tlenu i azotu. Potwierdziły to badania widm komet.

Meteoryty i deszcze meteorytów powstają w wyniku rozpadu komety. Zwykle poruszają się po orbicie komety, ale mogą być z niego wytrącone.

pył kosmiczny - jest to materią, która wypełnia przestrzeń Układu Słonecznego. W jego skład wchodzą: rozrzedzona plazma, wodór neutralny, promieniowanie kosmiczne, meteoryty, asteroidy i komet.