Charakterystyka alkoholi i kwasów karboksylowych jako pochodnych węglowodorów

I Alkohole

1. Ogólne wiadomości:

Wzór ogólny alkoholi to R-OH, gdzie R to reszta wodorotlenowa, a OH- grupa funkcyjna alkoholi.

Do nazewnictwa węglowodorów, z których pochodzą, dodajemy końcówkę -ol. Wodór w węglowodorze zastępujemy grupą OH.

2.Właściwości chemiczne:

- ulegają reakcji spalania- CH₃OH + O2→ CO₂ + 2H₂O;

- reagują z K₂CrO₄ (dwuchromianem potasu). Pod wpływem alkoholu barwa K₂CrO₄ ulega zmianie z pomarańczowej na zieloną. Jest to tzw. pomiar trzeźwości.

- odczyn obojętny- pomimo posiadania grupy OH nie zabarwia się na fioletowo pod wpływem fenoloftaleiny

3.Właściwości fizyczne:

- stan ciekły;

- o charakterystycznym ostrym zapachu;

- bezbarwne;

- bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie;

- lotne.

4.Podział alkoholi;

- jednowodorotlenowe (C_nH_{2n + 1}[OH]) z jedną grupą OH, np. CH₃OH- alkohol etylenowy;

- wielowodorotlenowe (C_nH_{2n + 2 - m} (OH)m) z wieloma grupami OH, np. C₂H₄(OH)₂- glikol etylenowy.

5.Charakterystyka wybranych alkoholi

a) etanol

- służy do dezynfekcji;

- niszczy komórki mózgowe i nerwowe - choroba alkoholowa;

- w małych ilościach pomaga w trawieniu ( np. wino, wódka z pieprzem );

- podwyższa ciśnienie ( koniak )

b) metanol

- niszczy nieodwracalnie wzrok;

- powoduję śmierć.

c) gliceryna

- słodka, oleista, gęsta ciecz, która bardzo dobrze miesza się z wodą;

- ulega reakcji spalania C₃H₅(OH)₃ + 7/2 O₂ = 3CO₂ + 4H₂O;

- reaguje z nadmanganianem potasu

- używana do produkcji środków czystości i tłuszczów syntetycznych;

- stosowana w kosmetyce;

- stosowana do produkcji materiałów wybuchowych ( produkcja nitrogliceryny, która zmieszana z ziemią okrzemkową tworzy dynamit).

II Kwasy karboksylowe

1.Ogólne wiadomości:

Wzór ogólny alkoholi to R – COOH, gdzie R to grupa węglowa, zaś COOH to grupa karboksylowa.

Do nazwy węglowodorów, z których pochodzą, dodajemy końcówkę- owy.

2.Charakterystyka wybranych kwasów:

a) kwas octowy- CH₃COOH

- bezbarwna ciecz o charakterystycznym zapachu;

- doskonale rozpuszcza się w wodzie;

- 70% roztwór jest używany w pracowniach laboratoryjnych.

- ulega dysocjacji- CH₃COOH → H⁺ + CH₃COO^-, powstaje kation wodorowy i anion octanowy

- zabawia się na czerwono pod wpływem oranżu metylowego.

b) wyższe kwasy karboksylowe mają dużą liczbę atomów węgla. Są nazywane także kwasami tłuszczowymi.

- kwas palmitynowy C₁₅H₃₁COOH- ciało stałe, nie rozpuszcza się  wodzie;

- kwas stearynowy C₁₇H₃₅COOH- podobnie jak kwas palmitynowy jest ciałem stałym, które nie rozpuszcza się  wodzie. Pod wpływem wysokiej temperatury topi się i wydzielają zapach stearyny.

- kwas oleinowy C₁₇H₃₃COOH- nierozpuszczalna w wodzie ciecz, pod wpływem wysokiej temperatury ulega rozkładowi.