OGÓLNE WŁAŚCIWOŚCI ALKOHOLI I KWASÓW KARBOKSYLOWYCH

Alkohole jednowodorotlenowe

Budowa

Substancje te składają się z łańcucha węglowodorowego i grupy hydroksylowej (-OH).

Ich wzór ogólny to:

ROH

Właściwości fizyczne (Tabela 1)

Alkohol	metanol	etanol
Wzór sumaryczny	CH3OH	C2H5OH
Właściwości fizyczne	bezbarwna ciecz ostry zapach dobrze rozpuszcza się w wodzie silna trucizna (wypicie 15cm3- trwała utrata wzroku, większe ilości - śpiączka toksyczna, bezdech, ustanie akcji serca)	bezbarwna ciecz ostry zapach bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, podczas tego procesu obserwuje się zjawisko "kontrakcji", czyli zjawisko zmniejszania objętości roztworu, w stosunku do objętości składników

Tabela 1. Właściwości fizyczne alkoholi jednowodorotlenowych

Właściwości chemiczne

• Wodne roztwory alkoholi posiadają odczyn obojętny
• reakcja z kwasami chlorowcopochodnymi

• dehydratacja alkoholi do alkenów lub eterów:

• reakcja z alkalicznym metalem:

• reakcja estryfikacji (reakcja z kwasami karboksylowymi):

Jak widać alkohole zachowują się jak słaby kwas lub słaba zasada, posiadają więc właściwości amfoteryczne.

• Spalanie alkoholi:

C₂H₅OH + 3O₂ = 2CO₂ + 3H₂O

Otrzymywanie etanolu:

• C₂H₅Cl + NaOH = C₂H₅OH + NaCl
• C₂H₄ + H₂O = C₂H₅OH
• Przez fermentację:

C₆H₅O₆ = 2C₂H₅OH

Zastosowanie:

• stosuje się jako rozpuszczalnik,
• paliwo, dodatek do paliw,
• w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym, kosmetycznym, w medycynie
• ma właściwości bakteriobójcze i dezynfekujące

Alkohole wielowodorotlenowe

Przykłady alkoholi wielowodorotlenowych i ich właściwości fizyczne(Tabela 2)

Alkohol	Gliceryna (1,2,3-propanotriol)	Glikol etylenowy (1,2-etanodiol)
Wzór	C3H5(OH)3	C2H4(OH)2
Właściwości fizyczne	bezbarwna gęsta ciecz bez zapachu słodki smak rozpuszcza się w wodzie higroskopijna (chłonie wodę z powietrza)	bezbarwna ciecz nieprzyjemny zapach opary palne bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie silna trucizna
Zastosowanie	kosmetyka farmaceutyka materiały wybuchowe przemysł spożywczy tytoniowy	płyn do chłodnic (Borygo)

Tabela 2. Właściwości fizyczne glikolu i gliceryny

Kwasy karboksylowe

Budowa

Kwasy karboksylowe składają się z łańcucha węglowodorowego i grupy karboksylowej. Ich wzór ogólny to:

RCOOH

Gdzie R - część węglowodorowa

Przykłady kwasów:

• Mrówkowy (metanowy) HCOOH
• Octowy (etanowy) CH₃COOH
• Propionowy (propanowy) C₂H₅COOH
• Masłowy (butanowy) C₃H₇COOH
• Walerianowy (pentanowy) C₅H₁₁COOH
• Kapronow (heksanowy) C₄H₉COOH
• Kwas palmitanowy C₁₅H₃₁COOH
• Kwas stearynowy C₁₇H₃₅COOH

Właściwości fizyczne

Są rozpuszczalne w wodzie i tworzą z nią roztwory koloidalne

Właściwości chemiczne

Reagują z metalami oraz tlenkami i wodorotlenkami tworząc sole:

C₁₇H₃₅COO^- + Na⁺ + HOH = C₁₇H₃₅COOH + Na⁺ + OH^-

Sole wyższych kwasów tłuszczowych to mydła. Mydła sodowe są twarde, a potasowe - miękkie i maziste.