Gąbki należą do prostych bezkręgowców zbudowanych z trzech warstw komórkowych.
Należą one do typu Porifera , który obejmuje około 5 tysięcy gatunków. Są one organizmami wodnymi, najczęściej występują w wodach słonych. Gąbki charakteryzują się duża różnorodnością. Mogą być wielkości 1 centymetra ale zdarzają się i takie, mierzące dwa metry. Ciało ich często jest pokryte warstwą śluzu. Gąbki mogą mieć barwę brunatna lub szarą ale zdarzają się także pomarańczowe lub fioletowe. Ciało tych organizmów tworzy : ektoderm; endoderma i mezoglea.
Ektodermę tworzą komórki nabłonkowe zwane pinakocytami, mające zdolność do kurczenia się dzięki czemu gąbki mogą zmieniać swój kształt. W ektodermę wbudowane są również komórki - porocyty , ze specjalnymi otworami, dzięki którym woda może dostawać się do jamy ciała. Endoderma zbudowana jest z choanocytów- komórek kołnierzykowych, które swoją budowa przypominają komórki wiciowców. Niektóre komórki budujące ciało gąbek mają właściwości totipotencjalne, czyli mogą przekształcać się w różnego typu komórki o określonych funkcjach.
W warstwie środkowej, mezoglei występują różnorodne komórki , nazywane amebocytami. Należą do nich :
-skleroblasty, służące do budowy szkieletu ;
-archeocyty, które biorą udział w rozmnażaniu , ponieważ z nich powstają komórki rozrodcze;
-mioblasty , tworzące oskulum ,czyli otwór wyrzutowy wody.
Ze skelroblastów powstają struktury budujące szkielet gąbek. Elementami szkieletowymi są igiełki ,czyli spikule zbudowane węglanów wapnia i krzemianów. Spikule dzielą się na dwa rodzaje : megaskleryty, stanowiące główny element budowy oraz elementy wspierające , czyli mikroskleryty.
Rozmnażanie u gąbek zachodzi w sposób płciowy. Komórki rozrodcze żeńskie ( komórki jajowe ) tworzone są z archeocytów, natomiast plemniki-komórki rozrodcze męskie wytwarzane są z choanocytów. Zapłodnienie jest wewnętrzne, wyniku którego powstaje uwiciona larwa. Larwa ta po osiągnięci u pewnego stadium rozwoju opuszcza ciało gąbki poprzez otwór wyrzutowy. Gąbki wytwarzają dwa rodzaje larw, tj. : amfiblastulę - wytwarzana przez gąbki wapienne i parenchumula- charakterystyczna dla gąbek sponingowych i krzemionkowych.
Rozmnażanie u gąbek może zachodzić w sposób bezpłciowy, poprzez pączkowanie lub wytwarzanie pączków wewnętrznych. Gąbki wytwarzają dwa rodzaje pączków wewnętrznych : soryty i gemmule. Gemmule produkowane są przez gąbki żyjące w wodach słodkich. Z komórek archeocytarnych w mezoglei różnicują się różne typy komórek : trofocyty- komórki odżywcze, komórki palisadowe, tworzące sponingowe toczki, skleroblasty, z których budowane są amfidyski - elementy szkieletowe gąbek i komórki gąbki. W takiej postaci niedojrzałe larwy zimują a na wiosnę przekształcają się w postać dorosłą. Drugim typem pączków są soryty i wytwarzane są przez gąbki słonowodne. Budowa sorytów nie jest tak skomplikowana jak gemmuli. Zarodek gemmuli tworzy jedna komórka archeocytu a otaczające ją komórki pełnią funkcje odżywcze. Pączek ten przekształca się w wolnopływającą larwę , która następnie przeistacza się w postać dorosłą.
