Gąbki zaliczmy do organizmów zwierzęcych o najbardziej prymitywnej budowie ciała. Zamieszkują one zazwyczaj wody słone , znane są również nieliczne gatunki słodkowodne.
Budowa ciała gąbek jest bardzo różnorodna, mogą być one koloru brązowego, czerwonego lub pomarańczowego. Gąbki zdobywają pokarm przez przefiltrowywanie wody przez ciało, co jest możliwe dzięki obecności w nim licznych porów .
Ciało tych zwierząt zbudowane jest z trzech warstw: endodermy , mezoglei i ektodermy.
Warstwa zewnętrzna - ektoderma zbudowana jest z komórek - pinakocytów , mających właściwości kurczenia się. Mezoglea ( warstwa środkowa) utworzona jest z komórek amebocytarnych- niezróżnicowanych komórek, które mogą przekształcać się w inne, np. w gamety lub komórki szkieletowe. Komórki o takich właściwościach nazywamy totipotencjalnymi. Endodermę tworzą choanocyty ( komórki kołnierzykowate ) posiadające wici, które ułatwiają przepływ wody przez jamę astralną tych zwierząt.
Gąbki zaliczmy do dwuwarstwowców, ponieważ mezoglea nie jest warstwą komórkową lecz bezpostaciową przestrzenią między ekto- i endodermą.
Szkielet gąbek stanowią igiełki zbudowane z krzemionki, kolagenu lub wapnia.
Zwierzęta te nie są tkankowcami, z tego względu że teoretycznie każda komórka jednej warstwy może ją opuścić i przenieść się do innej zmieniając swoje właściwości.
Gąbki są heterotrofami. Wychwytują one cząstki pokarmu w czasie przefiltrowywania wody przez własne ciało. Cząstki te pobierane są do komórek endodermy poprzez fagocytozę. Niestrawione resztki usuwane są do światła pragęby i opuszczają ciało ze strumieniem przepływającej wody.
Gąbki oddychają i wydalają zbędne substancje powierzchnią całego ciała.
Rozmnażają się w sposób płciowy i bezpłciowy . Rozmnażanie płciowe związane jest z wytwarzaniem pączków. Z reguły są to pączki zewnętrzne , lecz w warunkach niekorzystnych wytwarzane są również pączki wewnętrzne. W czasie rozmnażanie płciowego dochodzi do połączenia gamet, które nie są wytwarzane w gonadach lecz powstają z niezróżnicowanych komórek mezoglei. Gąbki są rozdzielnopłciowe ( różne osobniki wytwarzają gamety męski i żeńskie) lub obupłciowe -obojnacze ( jeden osobnik wytwarza komórki rozrodcze męskie i żeńskie ).
W wyniku połączenie się komórek rozrodczych powstaje zygota. Od zygoty rozpoczyna się rozwój zarodkowy organizmów. Rozpoczyna się on bruzdkowaniem, czyli intensywnymi podziałami komórkowymi zygoty , w wyniku czego powstają mniejsze komórki -blastomery. Blastomery skupiają się ze sobą tworzą kulistą kolonię- morulę.
Komórki moruli dzielą się, tworząc pęcherzyk otoczonym pojedynczą warstwą komórek- blastulę. Jamę tego pęcherzyka określa się jako blastocel. Następnie blastula ulega gastrulacji, czyli wpukleniu się komórek do wnętrza pęcherzyka i powstaje organizm dwuwarstwowy z pragębą. Taki poziom organizacji komórkowej wykazują gąbki. U zwierząt wyższych następuje jeszcze wytworzenie trzeciej warstwy komórek -mezodermy oraz ciąg skomplikowanych przemian prowadzących do wytworzenia tkanek i organów.
