Gady należą do grupy kręgowców , która jako pierwsza uniezależniła rozwój zarodkowy od środowiska wodnego. Możliwe jest to dzięki wytwarzaniu przez te organizmu błon płodowych, które ochraniają rosnący zarodek przed niekorzystnymi warunkami środowiska.
Z tego wzglądu gady zaliczmy do owodniowców.
Budowa wybranych układów w organizmie gadów.
Błony płodowe.
Pierwsza błona płodowa- owodnia ,tworzy przestrzeń wypełnioną płynami owodniowymi w której zarodek ma idealne warunki do rozwoju. Druga błona płodowa- kosmówka, obrasta owodnię z zarodkiem i stanowi funkcje ochronne zarodka oraz uczestniczy w wymianie gazów i niektórych substancji. Pomiędzy owodnią i kosmówką znajduje się trzecia błona- omocznia, w której gromadzą się zbędne produkty metabolizmu zarodka ( głównie kwas moczowy ).
Układ krwionośny.
U gadów występują dwa obiegi krwi. Jeden obieg prowadzi krew z prawej komory serca do tętnic płucnych i do płuc gdzie zostaje ona natlenowana . Natlenowana krew wraca żyłami płucnymi do lewego przedsionka serca. W drugim obiegu krew jest wypychana z komory lewej do aorty, skąd rozprowadzana jest wieloma tętnicami po całym ciele. Odtlenowana krew z tkanek wraca do serca żyłą główną i wątrobową, następnie przechodzi przez zatokę żylną a potem do prawego przedsionka.
Serce gadów jest podzielone na dwa przedsionki i dwie komory, z tym że przegroda między komorami jest niepełna. Wyjątek stanowią krokodyle, u których przegroda w sercu jest całkowita.
Układ oddechowy.
Ze względu na ograniczenie oddychania skórnego, u gadów nastąpił rozwój aparatu oddechowego , czyli płuc. Powierzchnia płuc gadów jest dużo większa niż u płazów, dzięki gąbczastej strukturze, co zapewnia zwiększenie wydajności oddechowej. Ewolucja układu oddechowego uwidacznia się w usprawnieniu mechanizmu oddychania. Możliwe jest to dzięki rozwojowi klatki piersiowej i mięśni międzyżebrowych , które zapewniają zmianę objętości płuc i wtłaczanie do nich powietrza.
Układ wydalniczy.
Mocz wydalany przez gady zawiera głównie kwas moczowy. Kwas ten nie jest toksyczny i występuje w moczu w dużym rozcieńczeniu ponieważ nerki gadów przefiltrowują jedynie krew w kłębuszkach . Tak rozcieńczony mocz ulega zagęszczeniu w moczowodzie wtórnym , który wytworzony jest z uchyłka kloaki. Występuje on głównie u jaszczurek i żółwi.
W kloace dochodzi do wtórnej resorpcji wody i jonów, wyniku czego stężenie kwasu moczowego w moczu rośnie. Gdy stężenie to osiągnie wartość krytyczną mocz osiąga postać pasty i w takiej postaci jest on wydalany.
Układ kostny.
Szkielet osiowy gadów stanowi kręgosłup zbudowany z pięciu odcinków : szyjny, piersiowej, lędźwiowy, krzyżowy i ogonowy. Z kręgosłupem połączona jest czaszka, chroniąc mózg przed urazami mechanicznymi. Połączenie to jest ruchome ,za pomocą jednego kłykcia.
Czaszka gadów jest wyższa i węższa w stosunku do czaszki płazów. U krokodyli i żółwi występują tzw. czaszka akinetyczna , w której mózgoczaszka połączona jest nieruchomo ze szczęka górna. Czaszka taka posiada jeden staw- żuchwowy, którym połączona jest z szczęka dolna. Zęby gadów są homodontyczne, czyli jednakowej budowie. Żółwie nie posiadają zębów, ich szczękę porasta rogowy dziób.
