Gady należą do podtypu kręgowców i wyróżniono wśród nich trzy rzędy : żółwie, krokodyle, sfenodonty (hatterie) i łuskonośne (podrzędy: węże, jaszczurki i amfisbeny). Gromada gadów jako pierwsza z powodzeniem przystosowała się do życia na lądzie.
Skóra
Naskórek jest zrogowaciały, często z tarczami rogowymi lub kostnymi i ulega on złuszczaniu (ciągłemu lub okresowemu). Skóra pozbawiona jest gruczołów śluzowych, ale posiada za to gruczoły zapachowe, a u niektórych gatunków - jadowe. Gady potrafią szybko zmieniać swój kolor (kamuflaż) tak, jak np. kameleon.
Szkielet
U gadów wykształciła się dwunożność, dzięki zmianom w budowie szkieletu i zwiększeniu masy mięśni. System lokomocji ulepszył się w tej gromadzie.
Czaszka połączona jest kłykciem potylicznym z kręgosłupem. W porównaniu z płazami jest też węższa, ale wyższa i bardziej skostniała. Istnieje możliwość ruchu szczęką lub tylko kością kwadratową. U krokodyli i żółwi szczęka górna jest zrośnięta nieruchomo z mózgoczaszką. Gady posiadają homodontyczne (jednakowe) zęby, które są wymieniane przez całe życie (wyjątek: bezzębne żółwie).
W kręgosłupie wyróżnia się pięć odcinków:
- Szyjny - w jego skład wchodzi siedem kręgów, dwa pierwsze to dźwigacz i obrotnik (możliwy jest ruch głowy w dwóch płaszczyznach).
- Piersiowy - znajdują się powierzchnie stawowe dla żeber, żebra długie łączą się z mostkiem
- Lędźwiowy - znajdują się powierzchnie stawowe dla żeber, żebra krótkie
- Krzyżowy - tu kość krzyżowa ze zrośnięcia dwóch kręgów
- Ogonowy - liczba kręgów zależna od rzędu, cechą szczególną u jaszczurek i hatterii jest obecność tkanki łącznej rozdzielającej trzony kręgów ogona
W sytuacji stresowej (zagrożenia) u niektórych gatunków może dojść do odrzucenia ogona (autonomia), dzięki silnemu skurczowi mięśni.
Kończyny rozstawione są na boki, a palce zaopatrzone w pazury (lepsza przyczepność do podłoża). Niektóre gady mają jednak zredukowane kończyny.
Płuca
U gadów wykształciła się płucodyszność. Jest duża powierzchnia wymiany gazowej, dzięki podziałowi płuc na komory pęcherzykowe (budowa gąbczasta). Rytmiczne ruchy klatki piersiowej wraz z mięśniami międzyżebrowymi umożliwiają sprawne wietrzenie płuc.
Układ krążenia
Serce zbudowane jest z dwóch przedsionków i częściowo przedzielonej komory (wyjątek: krokodyle z całkowitą przegrodą).
Układ wydalniczy
Wykształciły się nerki (ostateczne lub inaczej zanercza). Powstał moczowód wtórny, do którego spływa mocz wytwarzany w nerkach. U jaszczurek i żółwi wykształcił się pęcherz moczowy. Mocz wraz z kałem jest usuwany przez kloakę (stek). Jaszczurki, węże i żółwie wydalają kwas moczowy (zamiast moczu), co skutkuje na oszczędnościami w gospodarce wodnej organizmu. U gadów żyjących w środowisku wodnym (np. żółwie wodne) głównym produktem przemiany materii jest mocznik.
Układ rozrodczy
Gady rozmnażają się w wyniku zapłodnienia wewnętrznego, do czego niezbędne były narządy kopulacyjne. Gady są pierwszą gromadą, która przeniosła rozród ze środowiska wodnego do lądowego. Są zwierzętami jajorodnymi (poza kilkoma gatunkami jajożyworodnymi). Jaja są duże z osłonkami skórzastymi, zaopatrzone w żółtko jako substancję odżywczą.
Gady należą do owodniowców, tzn. że jaja posiadają błony płodowe (owodnia, omocznia, kosmówka) warunkujące prawidłowy rozwój zarodka.
Powstanie błon
Komórka jajowa składa się z żółtka i tarczki zarodkowej z jądrem. W momencie zapłodnienia z tarczki zaczyna rozwijać się zarodek. Z komórek ekto- i mezodermy powstaje fałd zarodkowy. Zwiększa swą objętość, aż jego powierzchnie (górna i dolna) zamkną się nad zarodkiem. Wnętrze fałdu stanowi właśnie owodnia (wypełniona płynem), która pełni funkcję środowiska życia dla zarodka. Powierzchnia fałdu również rośnie i otaczając żółtko tworzy kosmówkę, która umożliwia wymianę gazową. Pomiędzy owodnią i kosmówką powstaje omocznia, gromadzące zbędne produkty przemiany materii.
Do owodniowców poza gadami należą ptaki i ssaki. Ryby i płazy rozwijają się w wodzie i nie wytwarzają błon płodowych należą do bezowodniowców.
