Ruch możemy podzielić na kategorie biorąc pod uwagę jego złożoność:
- Ruch cytoplazmatyczny - to przemieszczanie się cytoplazmy w komórkach. Zaliczamy do niego także ruch ameboidalny komórek, polegający na przelewaniu się cytoplazmy do odpowiednich części komórki, co wraz z usztywnianiem pewnych fragmentów cytoszkieletu pozwala na ruch całej komórki,
- Ruch wiciowy - do tego ruchu niezbędne jest specjalne organellum: wić lub rzęski.
- wić - zbudowana głównie z białek tubuliny i deiny, zorganizowanych w mikrotubule. Charakterystyczne rozmieszczone mikrotubul w wici to jedna para centralna oraz 9 par na obrzeżach. Ich ruch względem siebie powoduje wyginanie się wici. Organella te zawsze występują pojedynczo, m.in. u wiciowców, choanocytów oraz w plemnikach.
- rzęski - są podobne w budowie do wici, lecz znacznie krótsze. Pokrywają całą powierzchnię komórki jako tzw. aparat rzęskowy. Ich ruch cechuje koordynacja i falowość. Rzęski występują w niektórych nabłonkach zwierząt trójwarstwowych oraz u orzęsek.
- Ruch mięśniowy - występuje u trójwarstwowców, jako że mięśnie powstają z mezodermy. Ruch ten wykazują jednak nawet jamochłony, które posiadają komórki nabłonkowo-mięśniowe. Ze względu na strategię wykorzystania włókien mięśniowych ich ruch dzielimy na:
- wór powłokowo-mięśniowy - zbudowany z mięśni gładkich poprzecznych, podłużnych i skośnych, który pozwala na wykonywanie ruchów pełzających. Nie opiera się on na twardym szkielecie, dlatego nie cechuje go wielka dynamika ruchowa. Posiadają go płazińce, obleńce i pierścienice.
- mięśnie poprzecznie prążkowane - wymaga znacznie większych nakładów energii, ale umożliwia wysoką sprawność ruchową. Mięśnie przyczepione są do twardych części szkieletu i cechuje je tonus, czyli ciągłe lekkie napięcie, przez co są stale w gotowości do pracy. Tonus spowodowany pobudzeniem włókien za pomocą neuronów ruchowych zanika po ich przecięciu lub po śmierci organizmu.
Mięśnie umożliwiają między innymi utrzymywanie postawy ciała, zmianę ułożenia części ciała względem siebie, zmianę położenia, amortyzowanie wstrząsów oraz osłabianie skutków gwałtownych obciążeń
Inny podział ruchu uwzględnia obiekt, który ulega przemieszczeniu:
- Taksje - ruchy organizmów jednokomórkowych za pomocą ruchu cytoplazmatycznego, rzęsek lub wici.
- Ruchy wygięciowe - ruch organów roślin
- Ruch lokomotoryczny o charakterze mięśniowym
