Genetyka jako dziedzina nauki powstała stosunkowo niedawno, w porównaniu z innymi naukami biologicznymi. Pierwszą osobą, która zainteresowała się dziedzicznością i prawami nią rządzącymi był Grzegorz Mendel. Na podstawie żmudnych obserwacji wzrostu grochu stworzył on prawa genetyki , zwane prawami Mendla. Prawa te mówią o zasadzie czystości gamet oraz o tym, że czynniki dziedziczne przechodzą z pokolenia na pokolenie niezależnie.

W 1909 amerykański badacz Thomas Morgan nazwał te jednostki dziedziczne genami.

Morgan prowadził badania nad dziedziczeniem cech u muszki owocowej ( Drosophila melanogaster ). Za całokształt pracy otrzymał w 1933 roku nagrodę Nobla.

Morgan w czasie wieloletnich badań odkrył , że określone geny odpowiadające za daną cechę zajmują specyficzne dla siebie miejsce w chromosomie. Wykazał także, że istnieje zjawisko sprzężenia cech oraz ,że w czasie dziedziczenia może dojść do wymiany pewnych fragmentów w chromosomach homologicznych. Na podstawie tych badań stworzył, jako pierwszy mapę chromosomową . Mapa taka określa ilość chromosomów danego organizmu, sposób ułożenia genów w chromosomie oraz ich odległość między nimi. Morgan podzielił chromosomy na autosomy i alosomy, czyli inaczej chromosomy płciowe. Opisał on zależności dziedziczenia pewnych cech wraz z płcią .

Inny badacz -Hermann Muller, przedstawił na Zjeździe Genetyków w 1927 roku wyniki swoich badań nad muszką owocową , która była poddawana naświetlaniu promieniami rentgenowskimi. Potomstwo takich muszek wykazywało wiele zmian fenotypowych.

Holenderski badacz- Hugo de Vries nazwał te zmiany mutacjami a zmienione osobniki- mutantami. Długoletnie badania Mullera nad różnymi mutacjami genów zwieńczone zostały przyznaną mu nagrodą Nobla w 1946 roku.

Zanim Hermann Muller przedstawił publicznie swoje wyniki doświadczeń, promienie rentgenowskie były powszechnie wykorzystywane w diagnostyce lekarskiej, ponieważ nie wiedziano o ich szkodliwym działaniu. Ofiarą tych promieni była m.in. polska noblistka -Maria Curie-Skłodowska, która w swoich badaniach często wykorzystywała promieniowanie rentgenowskie.

W roku 1943 Amerykanin- Oswald Avery dokonał rewolucyjnego doświadczenia. Polegało ono na wszczepieniu myszom paciorkowców ( przyjęte jako forma R ) , które przetrzymywane były uprzednio w roztworze zawierającym kwas nukleinowy. Kwas nukleinowy był pobrany z komórek bakteryjnych wywołujących zapalenie płuc ( przyjęte jako forma S ). Okazało się , że nastrzyknięte myszy padły na skutek groźnego zapalenia płuc. Na podstawie tego eksperymentu Avery doszedł do wniosku ,że to kwas nukleinowy był substancją , która wywołała cechę S. Avery nie poznał struktury chemicznej kwasu nukleinowego , ale był przekonany , że substancja ta ma niewątpliwie duże znaczenie w przekazywaniu cech ( w dziedziczeniu ).

W 1952 roku , para naukowców Marta Chase i Artur Hershey udowodnili, że wirusy także zawierają kwas nukleinowy i prawie w całości się z niego składają.

Era genetyki molekularnej rozpoczęła się w 1953 roku, kiedy to dwaj naukowcy : James Watson i Francis Crick odkryli budowę chemiczna i przestrzenną kwasu dezoksyrybonukleinowego. Słynna podwójna helisa DNA stała się od tej pory symbolem genetyki.

Szybki rozwój genetyki został wstrzymany w latach pięćdziesiątych XX wieku. Przyczynił się do tego Trofim Denisowicz , agronom, ówczesny prezydent Leninowskiej Akademii Nauk Rolniczych. Przedstawił on w czasie jednej z sesji Akademii wyniki swoich doświadczeń i obserwacji dotyczących zmienności roślin. Oświadczył on, że dziedziczenie i zmienność u roślin związane są jedynie z warunkami klimatycznymi oraz porami roku. Obalił on w ten sposób odkrycia naukowców : Mendla, Mullera, Morgana i innych.

Według Denisowicza prawa opisane przez Mendla i Morgana są nieprawdziwe i nienaukowe. Od tej pory w wielu krajach przyjęto teorie Denisowicza za poprawne i zostały ogólnie przyjęte. Teorie te opisywały podręczniki akademickie, z których uczyli się ówcześni studenci. Poglądy tego agronoma były przedstawiane na seminariach i wykładach wielu uczelni. W tych czasach nie istniało pojecie genu, dziedziczenia i zmienności genetycznej. Naukowcy popierający Denisowicza wierzyli że jedne gatunki potrafią zamieniać się w drugie.

Jako dowód tych poglądów, w Instytucie Botaniki Leninowskiej Akademii w Moskwie wystawiona była fotografia przedstawiająca rzekomo drzewo, które było pół-sosną i pół brzozą . Jednak dociekliwi studenci po kilku latach znaleźli to drzewo, które okazało się fotografią dwóch drzew leżących na jednej linii wzroku.

Mimo iż poglądy Denisowicza były absurdalne, niektóre osoby ucierpiały z powodu "wierności " prawdziwym prawom genetyki.

Jedna z ofiar był Nikołaj Wawiłow, który gromadził nasiona roślin z całego świata. Ta pokaźna kolekcja jednoznacznie wskazywała na to, że w ziarnach tych zawarte są jednostki dziedziczenia, w związku z czym została ona zniszczona a jej właściciel wysłany do łagrów, gdzie po roku zmarł.

Również polski badacz Wacław Gajewski został pozbawiony praw do nauczania , ze względu na to że nie zgadzał się z poglądami Denisowicza.

Na szczęście po kilku latach zastoju genetyka ponownie zaczęła się rozwijać, co czyni do czasów obecnych. Dzięki działalności wielu naukowców znane są już enzymy biorące udział w syntezie kwasów nukleinowych. Poznane zostały różnego rodzaje przemiany w tych kwasach, ich rodzaje oraz zasada ekspresji informacji genetycznej. Do odkryć naukowców należy także poznanie mechanizmów transkrypcji, translacji i wielu innych. Dzięki tej obszernej wiedzy możliwe są , obecnie często stosowane hodowle in vitro, mające ogromne zastosowanie we współczesnej medycynie.

Inżynieria genetyczna rozwija się bardzo efektywnie od około 25 lat. Dzięki niej zostały z zsekwencjonowane genomy wielu organizmów ( zarówno prymitywnych jak i wysoko uorganizowanych ). Pierwszym organizmem eukariotycznym, którego genom został już poznany są drożdże, czyli Saccharomyces cerevisiae. Od 1995 roku prowadzone były szczegółowe badania nad genami ludzkimi, które miały za zadanie określić ich budowę i funkcje. Badania te zakończyły się wielkim sukcesem w 2001 roku, kiedy to poznano pełny genom ludzki.

Rozkwit genetyki molekularnej pozwolił na stosowanie już od ponad dziesięciu lat tzw. terapii genowej, która uratowała już życie ogromnej ilości ludzi.

Genetyka jest obecnie prężnie rozwijająca się dziedziną nauki. W czasach dzisiejszych daje ona duże możliwości i szanse na wyleczenie wielu chorób , które dotychczas są nieuleczalne, poprawia jakość i długość naszego życia. Genetyka wkracza w coraz więcej dziedzin naszego życia, dzięki postępowi nauki jest już ogólnie dostępna żywność modyfikowana genetycznie. Ale ten szybki rozwój genetyki niepokoi wielu sceptyków, którzy obawiają się , że nauka ta zacznie być wykorzystywana do masowej sztucznej "produkcji" organizmów. Organizmy te mogłyby wypierać ze środowiska organizmy naturalne, w wyniku czego zachwiana byłaby równowaga w przyrodzie, co mogłoby mieć katastrofalne skutki. Dlatego też , współcześnie genetyka jest w pewnym rodzaju kontrowersyjną dziedziną nauki.