Antykoncepcja (łac. anty- przeciw; łac. conceptio, conceptionis - poczęcie) to zapobieganie zapłodnieniu w celu uniknięcia niepożądanej ciąży. Istnieje wiele metod zapobiegania ciąży, zarówno naturalne, jak i sztuczne.
Metody naturalne:
- wstrzemięźliwość płciowa podczas okresu jajeczkowania; dni płodne określa się stosując:
- metodę termiczą (obserwacja zmian temperatury ciała podczas cyklu miesięcznego; w pierwszej fazie cyklu temperatura ciał jest niższa, a w drugiej fazie cyklu jest wyższa)
- metodę Billingsów zwaną owulacyjną (obserwacja śluzu; dni płodne sugeruje obfita, przejrzysta i rozciągliwa wydzielina z pochwy )
- metodę objawowo- termiczną (skojarzenie metody termicznej z metodą Billingsów)
- metoda kalendarzowa - kalendarzyk małżeński (wyliczanie przypuszczalnego okresu płodności kobiety w cyklu miesiączkowym na podstawie długości dwunastu ostatnich cykli)
- stosunek przerywany
- jedna z najstarszych i najmniej skutecznych metod (procent niepowodzenia wynosi około 30)
3. metoda laktacyjnego braku miesiączki (LAM; Lactational amenorrhea)
- wykorzystuje fakt czasowej niepłodności występujący podczas okresu karmienia piersią; wymaga spełnienia kilku warunków, m.in. dziecko musi mieć mniej niż pół roku, a matce nie powróciła jeszcze miesiączką
Metody sztuczne:
- antykoncepcja chemiczna
- stosowanie środków plemnikobójczych (żele, kremy, spray'e, płyny, pianki)
2. antykoncepcja mechaniczna
- polega na mechanicznym uniemożliwieniu plemnikom dotarcia do jajowodów
poprzez użycie prezerwatyw, błon do pochwowych, wkładek do macicznych (spiral),
kapturków naszyjkowych
- jej odmianą jest stałe ubezpłodnienie przez kastrację (usunięcie gonad) lub
sterylizacja ( u mężczyzn nosi nazwę wazekotomii i polega na przecięciu
i podwiązaniu nasieniowodów)
3. antykoncepcja hormonalna
- polega na przyjmowaniu doustnym dwu hormonów - estrogenu, który hamuje krwawienie między miesiączkowe i zapobiega zanikowym zmianom błony śluzowej w macicy oraz progesteronu, będącego właściwym środkiem antykoncepcyjnym
- skuteczność przy prawidłowym stosowaniu wynosi niemalże 100% (wskaźnik Pearla 0.1-0.54).
4. antykoncepcja "po stosunku"
- przyjmowanie odpowiednich preparatów hormonalnych lub założenie wkładki wewnątrzmacicznej po stosunku, podczas którego mogło dojść do zapłodnienia, np. z powodu uszkodzenia prezerwatywy.
Pigułka antykoncepcyjna pojawiła się na rynku prawie 50 lat temu i jest uważana za najskuteczniejszą metodę zapobiegania zapłodnieniu. Mechanizm działania tabletki polega m.in. na:
- zahamowaniu uwalniania do krwi gonadotropin produkowanych przez przysadkę na skutek utrzymywania się stałego poziomu estrogenów i progesteronu w surowicy, co powoduje wstrzymanie dojrzewania pęcherzyka Graffa w jajniku, a tym samym nie dochodzi do owulacji
- zmianach właściwości śluzu szyjkowego (jego zagęszczenie)
- zmianach środowiska wewnątrzmacicznego uniemożliwiającej zagnieżdżenie się zarodka.
Stosowane zgodnie z zaleceniami preparaty antykoncepcyjne:
- zapobiegają ciąży
- zmniejszają obfitość krwawienia i bóle towarzyszące miesiączce
- znoszą objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego
- regulują czas wystąpienia krwawień
- zmniejszają ryzyko rozwoju nowotworów trzonu macicy i jajników oraz łagodnych
nowotworów sutka
- powodują rzadsze występowanie zapalenia przydatków i edometriozy
- zmniejszają ryzyko rozwoju ciąży pozamacicznej
- zapobiegają rozwojowi osteoporozy.
Przyjmowanie tabletek hormonalnych niesie także ze sobą ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych tj.:
- plamienia, krwawienia, upławy
- bolesność piersi
- bóle głowy
- nudności
- częstsze zakażenia układu moczowego
- wzrost ciśnienia krwi
- wahania nastroju
- zmniejszenie popędu płciowego
- wzrost masy ciała.
Wymienione objawy zanikają wraz z upływem czasu stosowania hormonalnej antykoncepcji. Jeśli jednak utrzymują się dłużej konieczna jest zmiana leku, a czasem całkowita rezygnacja
z tego rodzaju zabezpieczenia przed ciążą.
Decyzja o rozpoczęciu przyjmowania doustnych środków antykoncepcyjnych powinna być podjęta po konsultacji z ginekologiem i przeanalizowaniu korzyści, powikłań i zagrożeń związanych ze stosowaniem tabletek hormonalnych. Udowodniono bowiem, że obecne w nich estrogeny mogą zwiększać ryzyko powikłań ze strony:
- układu krążenia (nadciśnienie tętnicze, zawał mięśnia sercowego, choroba wieńcowa, zakrzepy i zatory krwi prowadzące nawet do udarów mózgu)
- wątroby ( nowotwory, kamica pęcherzyka żółciowego)
- układu rozrodczego (nowotwory szyjki macicy i piersi).
Mądrze i rozważnie stosowane metody hormonalnej antykoncepcji pozwolą kobiecie zminimalizować ryzyko wystąpienia powikłań i skutecznie zapobiegać ciąży.
Komentarze (0)