Krew składa się z osocza i elementów morfotycznych (=krwinek).

ELEMENTY MORFOTYCZNE (=KRWINKI):

  • erytrocyty, czyli krwinki czerwone - powstają z erytroblastów w szpiku kostnym czerwonym, miejsce ich rozkładu to śledziona, ich liczba utrzymywana jest na poziomie 4,5-5 mln/mm3, są kształtu dyskowatego, u ssaków nie posiadają jądra, zawierają hemoglobinę, która transportuje tlen i częściowo dwutlenek węgla (w zetknięciu z tlenem hemoglobina ulega utlenowaniu, tworzy się oksyhemoglobina),
  • leukocyty, czyli krwinki białe - wytwarzane są w czerwonym szpiku kostnym, niektóre dojrzewają w grasicy, w śledzionie, czy węzłach chłonnych, w organizmie człowieka znajduje się średnio 4-10 tys/mm3, mają duże znaczenie w procesach odpornościowych organizmu, ze względu na obecność ziarnistości w cytoplazmie krwinki białe można podzielić na granulocyty, monocyty i limfocyty,
  • trombocyty, czyli płytki krwi - 150-350 tys/mm3, u ssaków powstają w szpiku kostnym, są fragmentami komórek tworzących się z komórek macierzystych - megakariocytów, trombocyty zapoczątkowują proces krzepnięcia krwi.

MECHANIZM KRZEPNIĘCIA KRWI

Na skutek uszkodzenia naczynia krwionośnego, uwalniany jest specjalny enzym, tzw. trombokinaza. Pod wpływem tego enzymu, jak również w obecności jonów wapnia, zawarta w osoczu protrombina przekształca się w trombinę. Ten aktywny enzym z kolei, umożliwia przejście fibrynogenu (białka osocza) w postać nierozpuszczalnego związku - fibryny, czyli tzw. włóknika tworzącego skrzep.

GRUPY KRWI

GRUPA

KRWI

Antygeny =aglutynogeny

(w błonach erytrocytów)

Przeciwciała =aglutyniny

(w surowicy)

A

A

antyB (β)

B

B

antyA (α)

AB

AB

-

O

-

antyA (α), antyB(β)

Przeciwciała antyA powodują aglutynację, czyli zlepianie krwinek zawierających antygen A, natomiast przeciwciała antyB aglutynację krwinek z antygenem B. Zgodnie z regułą Landsteinera w surowicy krwi nie występują przeciwciała skierowane przeciwko własnym antygenom grupowym.

Osobnik z grupą krwi AB - uniwersalny biorca

Osobnik z grupą krwi O - uniwersalny dawca

KONFLIKT SEROLOGICZNY

Konflikt serologiczny występuje pomiędzy matką, która posiada grupę krwi Rh-, a płodem o grupie krwi Rh+ (czynnik ten dziecko dziedziczy po ojcu).

NACZYNIA KRWIONOŚNE

  • żyły - za pomocą żył krew przepływa z tkanek do serca, cofaniu się krwi zapobiegają kieszonkowe zastawki, krew płynie wolno, pod małym ciśnieniem
  • tętnice - tętnic odprowadzają krew z serca do tkanek, krew płynie szybko, pod dużym ciśnieniem, tętnice mają grube, elastyczne ściany
  • naczynia włosowate - cienkościenne naczynia, ścianę naczyń włosowatych tworzy śródbłonek, łączą zwykle tętnice z żyłami, wysoka przepuszczalność substancji

KRĄŻENIE KRWI

MAŁY OBIEG KRWI (PŁUCNY):

PK → pień tętnic płucnych → sieć kapilarów oplatających pęcherzyki płucne → żyły płucne (4) → LP

DUŻY OBIEG KRWI:

LK → aorta → sieć naczyń włosowatych we wszystkich tkankach → żyła główna górna, żyła główna dolna → PP

SERCE

Serce umieszczone jest w worku osierdziowym, w śródpiersiu. Na ścianie serca naczynia wieńcowe tworzą tzw. układ wieńcowy, który doprowadza i odprowadza substancje, gł. tlen, a tym samym odpowiada za jego odżywianie. Serce jest podzielone na dwa przedsionki i dwie komory. Pomiędzy przedsionkiem prawym i komorą prawą występuje zastawka trójdzielna, natomiast pomiędzy lewym przedsionkiem i lewa komorą zastawka dwudzielna.

ANEMIA, inaczej niedokrwistość jest to zmniejszenie poniżej normy liczby krwinek czerwonych, czyli erytrocytów, lub też zawartej w nich hemoglobiny, co może prowadzić do niedotlenienia komórek i tkanek ustroju. Objawia się ona najczęściej bladością skóry, osłabieniem, dusznością, brakiem apetytu.

HEMOFILIA to choroba związana z zaburzeniem krzepnięcia krwi, jest chorobą dziedziczną, objawia się samoistnymi krwotokami.

UKŁAD LIMFATYCZNY, inaczej układ chłonny, jest to system naczyń powiązany z żylną częścią układu krwionośnego. W skład tego układu wchodzą naczynia limfatyczne (chłonne), płyn ustrojowy - chłonka (limfa), węzły chłonne, zaliczamy tu również śledzionę, grasicę, migdałki.

Limfa - płyn ustrojowy, zawiera krwinki białe. Powstaje z krwi poprzez jej przesącz przez naczynia włosowate, posiada mleczne zabarwienie dzięki dużej zawartości tłuszczów wchłanianych z jelit. Pośredniczy w wymianie składników między krwią a tkankami.

Cienkościenne naczynia limfatyczne zbierają limfę, gromadząca się w przestrzeniach międzykomórkowych. Cofaniu się limfy zapobiegają występujące w naczyniach chłonnych zastawki. Naczynia przechodzą w coraz większe naczynia chłonne, pnie limfatyczne ( jak np. przewód piersiowy), które z kolei uchodzą do żył - limfa wraca do krwioobiegu. Zgrupowania tkanki chłonnej, takie jak grudki, migdałki, czy węzły przekazują do limfy wytworzone w nich limfocyty.

Główne zadania układy limfatycznego:

  • pełni funkcje odpornościową - w węzłach limfatycznych powstają niektóre białe ciałka krwi,
  • neutralizującą - zobojętnianie obcych dla organizmu ciał,
  • transportuje limfę do krwi

ODPORNOŚĆ, czyli zdolność organizmu do obrony przed drobnoustrojami chorobotwórczymi, czy też innymi ciałami obcymi; niewrażliwość na ich szkodliwe działanie. Wyróżniamy odporność nabytą (swoistą) oraz odporność wrodzoną, czyli nieswoistą.

ODPORNOŚĆ NABYTA, czyli zdolność do wytwarzania przeciwciał, uzyskiwana jest w sposób naturalny po przebyciu zakażenia lub też sztuczny po podaniu szczepionki lub surowicy odpornościowej.

ODPORNOŚĆ WRODZONA uwarunkowana jest genetycznie i zależy m.in. od barier ochronnych (np. skóra) lub mechanizmów fizjologicznych, takich jak np. kichanie, kaszel czy łzawienie.