Ramy czasowe i nazwa

Europa- 1688 (rew. w Anglii)-1789 (Wlk rew francuska)

Polska- 1740 (Stan. Aug. Pon)-1822

Nazwa- Symbolizuje wyjście z ciemnoty, ignorancji, zacofania, czy barbarzyństwa. Określa epokę jako wiek filozofów.

 

Cechy:

-Racjonalizm.

-Uznawanie doświadczenie za narzędzie poznania człowieka.

-Sprawdzianie teorii i hipotez przez konfrontowanie ich z obserwacjami.

-Odrzucanie autorytetów religijnych.

-Deizm- Bóg jest stwórcą świata ale nie ingeruję w jego dzieje.

-Ateizm- Negowanie istnienia Boga.

-Materializm- Materia jest najważniejsza

-Poznawanie naturyFilozofiaempiryzm-  kierunek w teorii poznania wywodzący poznanie ludzkie z doświadczenia zmysłowego, zewnętrznego lub wewnętrznego.

utylitaryzm- Pogląd głoszący że dążenie do zaspokojenia własnych potrzeb jest zgodny z moralnością, jeśli przynosi pożytek ogółowi.

 

John Locke-  empiryzm, liberalizm. Człowiek dzięki obserwacjom i obcowaniem ze światem nabywa wiedzy.

 

Immanuel Kant- racjonalizm, liberalizm. Człowiek jest wolny i sam w sobie nosi prawo moralne. Myśli pojmują i klasyfikują świat dookoła.

 

Jan Jakub Rousseau- Skrajny liberał. Nie szanował własności prywatnej, chciał aby ludzie się kochali i żyli w zgodzie.

 

Wolter- Liberalizm, racjonalizm. Prawdziwe jest tylko to, co racjonalne, co daje się objąć rozumem.

 

Monteskiusz- Trójpodział władzy, przy tworzeniu prawa trzeba brać pod uwage terytorium, ludność itp.

 

Kartezjusz- Racjonalizm. Zwątpienie, uważał, że empiryzm nie jest wystarczający do poznania.

 

Isaac Newton- Wybitny fizyk i matematyk, rozszerzył matematycznie prawo Keplera. Odkrył i wytłumaczył 3 zasady dynamiki, dziś zwane 3 zasadami dynamiki Newtona.

 

Instytucje itp

 

Wielka Encyklopedia Francuska- 1751-80 Denis Diderot, Jean d’Alembert. Krytykowała kościół, scholastykę, fanatyzm religijny i kościół.

 

Obiady czwartkowe- Zamek królewski, 3-4h. Dyskusje literacko naukowe, krytykowano system feudalny i sarmatyzm polskiej szlachty. Bywali: Krasicki, Wybicki, Kołłątaj, Popularyzowano klasycyzm.

 

Zabawy przyjemne i pożyteczne- tygodnik 1770-77 W-wa. Popierał Stan. Aug. Pon. Popularyzowano klasycyzm, pisał- Zawadzki.

KEN- 1773 r. pierwsza w Europie, skł 4 senatorów i 8 osób, w tym Zamoyski, Kołłątaj. Przygotowano oświatę oraz wprowadzono przedmioty obywatelskie i patriotyczne.

Teatr Narodowy- 1765-1830 Komedie krytykujące sarmatyzm, początkowo publiczny, sławił polskość. Pierwsza sztuka “Natręci”.

 

Szkoła rycerska- 1765r, Poniatowski, uboga młodzież do wojska, pierwszy komdenant- Czartoryski. Hymn- Krasicki “Hymn o miłości ojczyzny”Ważne terminy

Sielanka- wyidealizowane życie wiejskie

Satyra- ośmiesza, obyczaje, politykę, grupy lub stosunki społeczne.

Bajka- krótki utwór literacki zawierający morałPieśń- utwór liryczny podzielony na strofy, tematyka poważna.

Ironia- celowa niezgodność w zdaniu

Karykatura- przedstawienie osoby, zjawiska, przedmiotu w sposób zdeformowany,podkreślenie negatywnego charakteru elementów, właściwości, cech.

 

KLASYCYZM(Wzorowanie się na kulturze starożytnej)Świat zepsuty- Satyra Krasicki, krytykuje upadek społeczny i upadający świat moralny.

 

Pijaństwo- Satyra Krasicki Pijanica i moralizator który zniecheca do picia alkoholu, mówi o umiarze. Krytyka problemu pijaństwa

 

Hymn do ojczyzny- Hymn Krasicki 1774 r Zabawy Przyjemne i Pożyteczne, styl podniosły, apostroficzny do miłości ojczyzny, miłością do ojczyzny są tylko obdarzeni patrioci. Krytykuje brak miłości do narodu.

 

Do Króla- Satyra Krasicki Apostrofa do Króla, epitet Najjaśniejszy panie, krytyka króla; brak królewskich korzeni, polskie pochodzenie, młody wiek. 

 

SENTYMENTALIZM(uczucie, intymność, nastroje smutne, tematyki religijne/polityczne/moralne, indywidualizm, racjonalizm bohaterów)

 

Laura i Filon- Karpiński Siel senty świadczą o tym imiona bohaterów ze nie kojarzą się ze wsią. Oraz wypowiedzi Filona. Miłość i spotkanie na łonie natury.

 

Pieśń poranna- Karpiński, modlitwa do boga, utwór mówi o tym dlaczego warto czcić boga.

 

Pieśń wieczorna-  Karpiński, modlitwa do boga. 

utwór mówi o oddaniu się człowieka Bogu.

 

Tęskność na wiosnę- Karpinski, wiersz miłosny, zestawienie uczuć podmiotu lirycznego z przyrodąROKOKO

(lekkość dekoracyjność form swobodna kompozycja motywy egzotyczne sprawianie przyjemności)

Architektura

-finezyjność, lekkość

-dekoracyjne malarstwo

-złocenia i bogata ornamentyka

-motywy roślinne 

Rzeźba

-elegancja

-dynamika

-precyzja szczegółów

-płynność linii 

-asymetria

Malarstwo

-motywy dworskie i mitologiczne

-sceny wytwornych zabaw 

-jasna, pastelowa kolorystyka