Wesele - biografia autora

Stanisław Wyspiański urodził się 15.01.1869 w Krakowie. Był wybitnym i wszechstronnym artystą: poetą, malarzem, grafikiem, witrażystą, a także laureatem konkursów i stypendystą Prezydenta miasta Krakowa na studia zagraniczne.

Wyspiański urodził się w inteligenckiej rodzinie. Ojciec Franciszek był także artystą (rzeźbiarzem i fotografem), toteż zachęcał syna do czytania dramatów Szekspira i innych lektur. Przebywanie wśród pamiątek narodowych w pracowni ojca i pielęgnowanie pamięci o historii Polski z całą pewnością miało wpływ na kształtowanie się postawy patriotycznej Wyspiańskiego, co zostawiło zdecydowany ślad w jego twórczości. Sytuacja finansowa Wyspiańskich nie była dobra, młodszy brat zmarł na zapalenie opon mózgowych, a ojciec popadł w alkoholizm. Matka Maria Rogowska zmarła na gruźlicę, osierocając zaledwie 7-letniego syna, którym zaopiekowała się wówczas jej siostra Joanna.

Wyspiański kończył najlepsze szkoły w Krakowie. W 1887 r. rozpoczął studia filozoficzne w Uniwersytecie Jagiellońskim, a także w Akademii Sztuk Pięknych pod okiem samego Jana Matejki, który szybko odkrył talent ucznia, zlecając mu wykonanie polichromii w Kościele Mariackim. Współpracował m.in. z zakonem franciszkanów, dla których namalował w kościele polichromię, a następnie wykonał witraże. Zrobił także projekty witraży wawelskich, ale ostatecznie nie doszło do ich realizacji. W 1890 r. wyruszył w podróż po Europie, gdzie m.in. we Włoszech i we Francji podziwiał dzieła światowych artystów, a w kolejnym roku podjął studia w paryskiej Akademii Colarossiego. W Paryżu mieszkał przez kilka lat i tam tworzył zarówno dzieła plastyczne, jak również literackie.

W 1897 r. brał udział w założeniu Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”, a następnie został kierownikiem czasopisma „Życie”. W tym czasie pisał pierwsze dramaty, z których „Warszawianka” została wystawiona w 1899 r. w Teatrze Miejskim w Krakowie. W 1900 r. ożenił się Teodorą Pytko, pochodzącą ze wsi. Przysposobił jej nieślubnego syna, a małżonka urodziła mu jeszcze trójkę dzieci: Helenkę, Miecia i Stasia.

Malował portrety na zamówienie i pejzaże. W swoich pracach wykorzystywał głównie pastele, ale na koncie artysty pojawiały się także grafiki i obrazy olejne. Najczęściej tworzył dla zaprzyjaźnionych państwa Pareńskich, a także z pasją malował swoją żonę i dzieci. Najsłynniejszą pracą malarską Wyspiańskiego jest „Macierzyństwo”. W 1902 r. zaczął pracę w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

Stanisław Wyspiański zmarł 28.11.1907 r. w Krakowie po długiej i męczącej chorobie. Grób artysty znajduje się na krakowskiej Skałce w Krypcie Zasłużonych.

Ważniejsze utwory:

• „Legenda” (1898)   
• „Warszawianka” (1898)
• „Wesele” (1901)
• „Wyzwolenie” (1903)   
• „Bolesław Śmiały” (1903)   
• „Noc listopadowa” (1904).