Próby - plan wydarzeń
Księga I – Wprowadzenie do refleksji nad życiem
- Autoprezentacja autora: „Ja sam jestem materią mojej książki” – Montaigne przedstawia cel „Prób” jako introspekcję i analizę ludzkiej natury.
- O wychowaniu dzieci – krytyka systemu edukacji, postulaty rozwijania krytycznego myślenia i praktycznej wiedzy.
- O przyjaźni – opis idealnej relacji międzyludzkiej na przykładzie przyjaźni z Étienne’em de La Boétie.
- O śmierci – refleksja nad nieuchronnością śmierci i jej rolą w filozoficznym podejściu do życia.
- O prostocie i elitarności – zestawienie mądrości codziennej ludzi prostych z wiedzą teoretyczną elit.
- O relatywizmie wartości – pierwsze próby wskazania, że wartości zależą od kontekstu kulturowego i jednostkowego.
Księga II – Rozwinięcie sceptycyzmu i relatywizmu
- O niewiedzy – sceptyczne podejście Montaigne’a do możliwości poznania absolutnej prawdy.
- O ludzkich ograniczeniach – analiza zmienności charakteru, moralności i decyzji.
- O religii i tolerancji – krytyka dogmatyzmu religijnego, wezwanie do umiarkowania i szacunku wobec odmiennych poglądów.
- O kanibalach – relatywizm kulturowy na przykładzie porównania ludów rdzennych Ameryk i europejskiej cywilizacji.
- O cierpieniu – sposoby radzenia sobie z bólem i trudnościami życiowymi, pochwała wewnętrznej siły.
- O hipokryzji – krytyka udawania i braku autentyczności w życiu społecznym.
Księga III – Dojrzałość i kontemplacja życia
- O doświadczeniu – wyższość praktycznej wiedzy nad teoretycznymi spekulacjami.
- O starości – refleksje nad przemijaniem, zmianą perspektywy życiowej wraz z wiekiem.
- O akceptacji ograniczeń – umiejętność pogodzenia się z ludzką niedoskonałością i kruchością.
- O harmonii ciała i ducha – znaczenie równowagi między fizycznością a duchowością w życiu człowieka.
- O sztuce życia – zachowanie równowagi i spokoju w obliczu niepewności i chaosu świata.
- O śmierci jako zakończeniu życia – śmierć jako naturalny proces, który nadaje sens życiu.
