Rozmowy z katem - charakterystyka bohaterów
Jürgen Stroop – wysoki funkcjonariusz SS, znany przede wszystkim jako likwidator powstania w getcie warszawskim. Bezwzględny, fanatycznie lojalny wobec ideologii nazistowskiej, przekonany o wyższości niemieckiej rasy i własnym obowiązku wobec Rzeszy. W rozmowach jawi się jako człowiek inteligentny i metodyczny, ale pozbawiony empatii. Usprawiedliwia swoje zbrodnie posłuszeństwem rozkazom, uważa się za wzorowego żołnierza i urzędnika. Nie widzi w swoich czynach morderstwa, tylko „działania policyjne” i „przywracanie porządku”. Moczarski pokazuje go jako typowego „urzędnika śmierci”; kogoś, kto zorganizował masowy mord z chłodną dokładnością, nie czując się za niego winny. Stroop potrafi być uprzejmy, grzeczny, nawet sentymentalny wobec rodziny, a jednocześnie dumny z ludobójstwa, które traktował jak sukces zawodowy. To ucieleśnienie banalności zła: człowiek zwyczajny, który stał się katem z przekonania i oportunizmu.
Kazimierz Moczarski – narrator i autor książki, były żołnierz Armii Krajowej, więzień polityczny w Polsce Ludowej. Najważniejsze cechy: inteligentny, wykształcony, krytyczny wobec wszelkich totalitaryzmów. W czasie okupacji walczył z Niemcami w podziemiu, a po wojnie został uwięziony przez komunistów. W książce jawi się jako uważny obserwator i rozmówca, który próbuje zrozumieć psychikę Stroopa – nie po to, by go usprawiedliwić, ale by zrozumieć mechanizmy zła. Cechuje go dociekliwość, cierpliwość i empatia, ale też moralna stanowczość. Nie pozwala Stroopowi wybielić się ani uniknąć odpowiedzialności. Mimo osobistego cierpienia i poniżenia w celi Moczarski potrafi prowadzić rozmowy z dystansem i spokojem, dokumentując zbrodnie Stroopa z reporterską dokładnością. Symbolizuje sumienie społeczeństwa, które nie godzi się na zapomnienie o ofiarach i domaga się prawdy o sprawcach.
