Mały lord

Streszczenie szczegółowe

Wielka niespodzianka

Cedryk, główny bohater powieści, nie pamiętał swojego ojca. Chłopiec był jeszcze bardzo mały kiedy mężczyzna zmarł.  Miał tylko jedynie mgliste wspomnienie jego błękitnych oczu, długich wąsów i tego, jak sadzał go na kolanach.  Wówczas pięcioletni chłopiec wspierał mamę, jak mógł po śmierci ojca. Zwracał się do niej „kochańciu” tak samo jak robił to tata chłopca. Jedyną rodziną, jaka im została był ojciec kapitana Errola, a dziadek chłopca –  hrabia  Earl Dorincourt, stary, samolubny i dumny  angielski magnat. Ojcu Cedryka jednak żaden majątek się należał, ponieważ odziedziczył go najstarszy syn, a kapitan miał dwóch starszych braci. Musiał więc zaciągnąć się do wojska i wspinać po szczeblach kariery, chociaż był zdolniejszy od swoich braci.  Magnat był tego świadomy, dlatego dwóm synom kazał wyjechać do Londynu, a  trzeciemu – aż do Ameryki.  Kiedy pewnego dnia Errol powiadomił ojca,  że się żeni i prosi go o błogosławieństwo, starzec wściekł się i zabronił wracać synowi do ojczyzny.   Nie mógł znieść, że wybranka syna pracuje jako pokojówka. Pomimo tego Errol wiódł szczęśliwe życie, znalazł zajęcie, a wkrótce na świat przyszedł Cedryk, który sprawiał rodzicom mnóstwo radości.  Chłopiec „miał duże, ciemne oczy, otoczone długiemi rzęsami ocienione, włosy jasne, w bujnych kędziorach spadające na ramiona. Chłopczyna odznaczał się przytem takim wdziękiem wrodzonym, tak ujmował każdego spojrzeniem i uśmiechem, że niepodobna go było nie pokochać”. Cedryk był szczery i ufny toteż szybko zjednywał sobie ludzi – nawet  pana Silasa Hobbes’a, właściciela sklepu korzennego, nudziarza i zrzędę.  Po śmierci ojca syn troszczył się i pocieszał swoją matkę. Pani Errol zwierzała się swojej służącej Katarzynie (w innym tłumaczeniu Mary), że Cedryk rozumie ją, jak nikt inny.  Chłopiec był bowiem ponad wiek rozwinięty, czytał książki swojej  matce, a wkrótce rozmawiał nawet o polityce.  Pewnego razu, gdy Cedryk był akurat w sklepie korzennym, przybiegła po niego służąca pani Errol. Okazało się, że na Cedryka czeka jakiś mężczyzna. Gdy chłopiec wszedł do salonu, przybysz, pan Hawisam powitał go jako lorda Fauntleroy’a.

Przyjaciele Cedryka

Cedryk nie mógł uwierzyć, że od teraz jest małym, angielskim  lordem. Myślał, że już na zawsze pozostanie w Nowym Jorku w  Ameryce. Mama musiała więc opowiedzieć mu o rodzinie ojca. Cedryk czuł się, jakby stał się bohaterem „Baśni tysiąca i jednej nocy”. Okazało się, że dwaj bracia jego ojca zmarli bezdzietnie (jeden spadł z konia, a drugi zapadł na zgniłą gorączkę) i to on odziedziczy cały majątek   hrabiego Dorincourta.  Pan Hawisam, który wyruszył na poszukiwania wnuka lorda Dorincourta,  był uprzedzony do Amerykanów tak samo jak dziadek malca.  Na dodatek czuł się upokorzony, że musi jechać po tak ubogiego  chłopca.  Adwokat zdziwił się, że pani Errol zgodziła się na wyjazd syna do Anglii. Spodziewał się bowiem płaczu i lamentów. Pani Errol  miała mieszkać w pobliskiej willi, gdzie syn mógłby ją widywać. Kobiecie jednak nie wolno było odwiedzać Cedryka w zamku.  Zgorzkniałym i samolubnym  hrabią nie kierowała miłość do wnuka, ale wyłącznie kwestia związana  z dziedziczeniem i rodem.   Cedryk miał łagodną twarz, naznaczoną smutkiem.  Prawnik zaczął wierzyć, że malec przyniesie zaszczyt rodowi swego dziadka. Cedryk  obawiał się, jak na tę wiadomość zareaguje  Hobbes, który nie przepadał za arystokracją. Chłopiec jednak przysiągł, że będzie dobrym lordem.   Tymczasem  Pan Hawisam ponownie odwiedził Cedryka. Chłopiec zapytał, kim jest hrabia, a kiedy usłyszał, że hrabia pochodzi ze starożytnego rodu i jest bardzo bogaty, zaczął rozmyślać, komu może pomóc dzięki swojemu majątkowi (staruszce sprzedającej jabłka, pucybutowi Dickowi, Brygidzie, siostrze ich służącej, której groziła eksmisja, a ma sześcioro dzieci). Adwokat pytał, co  kupiłby dla siebie, ale chłopiec wciąż mówił tylko o innych. Okazało się, że pan Hawisam miał ze sobą sumę, którą Cedryk mógł rozporządzać. Hrabia chciał bowiem pokazać wnukowi, że mieszkając u niego,  będzie żył dostatnio. Spodziewał się, że chłopiec wyda pieniądze na własne potrzeby. Stało się inaczej. Bohater pomógł swoim przyjaciołom.

Pożegnanie z domem

Przed odjazdem Cedryk  uchronił Brygidę, jej dzieci i chorego męża przed eksmisją, spłacił wspólnika Dicka Tiptona, a panu Hobbesowi kupił złoty zegarek z dedykacją.  Pożegnanie z przyjaciółmi było niezwykle wzruszające, a  malec wierzył, że będzie mógł ugościć swoich przyjaciół w zamku.  Kiedy nadszedł dzień wyjazdu, pani Errrol i Cedrikowi trudno było  rozstać się z ukochanym domem.  Kiedy matka z synem wsiedli na pokład parowca, zjawił się zdyszany Dick.  Na pożegnanie podarował przyjacielowi  czerwoną chustkę na szyję. Kiedy statek ruszył, ludzie zaczęli wiwatować, a pani Error zasłoniła oczy.

Podróż do Anglii

W czasie rejsu pani Errol wyznała synowi, że nie będzie mieszkać razem z nim w zamku. Zapewniła jednak syna, że willa, w której się zatrzyma, jest w pobliżu i że będą często się widywać. Kobieta nie chciała, by  Cedryk miał z tego powodu żal do dziadka, więc nie powiedziała mu, że to stary hrabia o wszystkim  zdecydował.  Chociaż chłopcu było przykro, cieszył się, że może zamieszkać z dziadkiem. Sądził bowiem, że po śmierci synów  hrabia czuje się bardzo samotny. Wierzył w to, że dziadek go polubi.  Po jedenastu dniach podróży bohaterowie dotarli do Liverpoolu, a dzień później  ich powóz zatrzymał przed bramą Court Lodge. Służąca Mary (w innym tłumaczeniu Katarzyna) przyjechała wcześniej, by zająć się swoją panią.  Cedryk ucieszył się na widok znajomej twarzy i serdecznie ucałował kobietę.  Tutejsi służący przyglądali się tej scenie z ciekawością.  Chłopiec sam zdjął płaszcz i zaczął rozglądać się po zamku z ciekawością. Służba  domyślała się, że w nowym miejscu dziecku nie będzie łatwo.  Cedryk zainteresował się kotem lorda. Tej nocy chłopiec mógł jeszcze zostać z matką. Tymczasem  pan Havisham  udał się do hrabiego, by opowiedzieć mu o Cedryku. Starzec był wyraźnie uprzedzony do wnuka, lecz prawnik mówił o chłopcu w samych superlatywach.  Hrabia Dorincourt oburzył się, że  matka chłopca nie przyjęła pieniędzy, które starzec kazał przeznaczyć na jej utrzymanie. Oświadczył, że nie chce widzieć tej najemniczki, która na pewno nastawia chłopca przeciwko niemu. Adwokat jednak zaprzeczył, stanowczo broniąc pani Errol.  Ośmielił się nawet stwierdzić, że  to dzięki matce Cedryk uważa hrabiego za najmilszego z dziadków. Stary bogacz nie mógł w to uwierzyć.

Na zamku

Cedryk przybył do zamku na spotkanie z hrabią Dougalem. Chłopiec był zachwycony tym, co widzi. Wszystko go interesowało i zastanawiał się,  kim są  lokaje w pięknych liberiach. Dziwił się, że służba okazuje mu tak wielki szacunek. Dziadek bohatera czekał na niego w bibliotece. Starzec miał orli nos, dzikie oczy i siwe włosy.  Hrabiemu podobało się, że chłopiec nie okazuje strachu i że nie jest nieśmiały.  Cedryk przywitał się serdecznie z mężczyzną. Następnie opowiedział dziadkowi, jak pomógł swoim przyjaciołom dzięki pieniądzom otrzymanym od niego, a także pokazał jedwabną czerwoną chustkę – pożegnalny prezent od Dicka. Postawa chłopca – jego wygląd i zachowanie zaskoczyły hrabiego Dougala. Bohater nigdy nie interesował się własnymi dziećmi, a Cedryka sprowadził do Anglii tylko po to, żeby, wychowując się dalej w Ameryce, nie zszargał jego nazwiska.  Dalej wnuk zaczął rozprawiać o polityce o czwartym lipca i o rewolucji. Kiedy hrabia przypomniał mu, że jest Anglikiem, malec stwierdził, że pan Hobbs uważa, że w przypadku wojny Cedryk walczyłby za Amerykę. Chociaż starzec nienawidził Amerykanów, bawiło go to, jak poważnie chłopiec podchodzi to tych kwestii. Kiedy bohaterowie mieli udać się do jadalni, Cedryk zaproponował, że dziadek może się na nim oprzeć. Hrabia zrobił to, a malec nie pokazał, że jest mu ciężko. Kiedy Cedryk dowiedział się, że dziadka boli stopa, zasugerował mu, by włożył ją do ciepłej wody z odrobiną musztardy, jak radził pan Hobbs. Starzec był pod wrażeniem elokwencji i śmiałości wnuka. Po kolacji hrabia usiadł w fotelu i rozmawiał z małym lordem, dopóki Cedryk nie zasnął na dywanie.

Hrabia i jego wnuk

Cedryk obudził się dopiero następnego ranka w swoim łóżku. Zanim jeszcze otworzył oczy, usłyszał cichą rozmowę  dwóch osób na temat rozdzielenia go z matką i tego, jak wielkie wrażenie wywarł na służących, którzy zanosili go do łóżka. Jedna z osób uważała, że decyzja  hrabiego jest okrutna.  W pokoju były dwie kobiety, z którymi mały lord uprzejmie się przywitał.  Jedna z nich, pani Dawson miała być jego nową opiekunką.  Kobieta przyjechała właśnie z innej części Anglii, gdzie opiekowała się krewną chłopca – lady Gwyneth Vaughn. Cedryk był zaskoczony, że ma do dyspozycji tak duże pokoje i mnóstwo zabawek. Opiekunka pomagała małemu lordowi Fauntleroy’owi ze wszystkim się oswoić i obejrzeć nowe zabawki.  W południe, po obiedzie hrabia wezwał wnuka do siebie.  Starzec zgodził się, zagrać z malcem w grę,  czym zdziwił służbę.  Cedryk sam przysunął stolik i zaczął wyjaśniać dziadkowi zasady gry.  Złe samopoczucie hrabiego,  spowodowane pogardą,  zniknęło.  Mężczyzna nie dowierzał, że  gra białymi i czarnymi kółkami z wnukiem, sprawia mu tyle radości. Tymczasem zjawił się proboszcz tutejszej parafii – Mordaunt. Nie lubił on  wizyt u hrabiego, który pogardzał instytucjami charytatywnymi. Proboszcz był zaskoczony tym, co zobaczył.  Tymczasem hrabia przedstawił duchownemu swojego wnuka – lorda Fauntleroy. Mordaunt przybył do hrabiego w imieniu Higginsa. Człowiek ten zalegał z czynszem, ponieważ  on i jego dzieci zachorowały na szkarlatynę.  Cedryk, który przysłuchiwał się rozmowie, pomyślał, że problemy Higginsa, przypominają mu sytuację  Michaela. Chłopiec opowiedział o mężu Brygidy, który miał gorączkę.  Starzec zapytał wnuka, co by począł z Higginsem, gdyby był na jego miejscu. Chłopiec odrzekł, że by mu pomógł. Hrabia poprosił więc o kartkę i długopis i nakazał  napisać chłopcu, by na razie  pozostawiono chorego w spokoju. Mały lord Fauntleroy spełnił polecenie, a na końcu się podpisał, jednak z powodu błędu musiał napisać wszystko od nowa.  Kiedy zdumiony proboszcz wyszedł, hrabia oznajmił wnukowi, że ma dla niego kucyka.  Chłopiec był zachwycony, ale najpierw chciał zobaczyć się z matką.  W powozie mały lord Fauntleroy wychwalał wielkoduszność dziadka, lecz hrabia miał o sobie inne zdanie. Chłopiec zdziwił się, że dziadek nie chce zobaczyć się z jego matką.

W kościele

W tę niedzielę w kościele było tłoczno jak nigdy.  Wieści o małym lordzie Fauntleroy  rozniosły się już i każdy chciał zobaczyć chłopca na własne oczy. Ludzie wiedzieli, że pani Errol jest jego matką, więc zwracano się do niej z szacunkiem.  W końcu zjawił się hrabia z wnukiem. Po zakończeniu mszy do Cedryka podszedł pan Higgins, by podziękować bohaterowi za to, że się za nim wstawił u hrabiego. Mały lord z prostotą wyznał, że podziękowania należą się wyłącznie jego dziadkowi.

Nauka konnej jazdy

Hrabia Dorincourt coraz częściej się uśmiechał. Nie był już samotny, a miłe usposobienie chłopca i jego elokwencja  sprawiły, że starzec go polubił.  Cieszyła go popularność małego lorda wśród dzierżawców i ludzi ze wsi. Tymczasem Cedryk odbywał  pierwszą lekcję jazdy konnej i Wilkins bardzo go chwalił. Już po chwili lord jeździł na kucyku samodzielnie, czym wzbudził  podziw dziadka. Tymczasem  Cedryk postanowił napisać list do Hobbsa, w którym przekonywał go, że hrabia to bardzo dobry człowiek. Pewnego dnia dziadek  Cedryka postanowił, że pani  Errol nie może chodzić pieszo i potrzebuje powozu. Przekazał go synowej przez wnuka, lecz nadal nie zamierzał się nią spotkać. Kwestia ta zaprzątała głowę małego lorda. Rozmawiał z dziadkiem o matce, mówiąc,  jak bardzo za nią tęskni i że dzięki jej błogosławieństwu czuje się bezpiecznie.  Słysząc to,  hrabia Dorincour ściągnął brwi i spojrzał na wnuka.  Cedryk zastanawiał się, o czym myśli jego dziadek.

Rudery

Hrabia Dorincourt dużo rozmyślał. Był dumny z wnuka i z tego, że może zaprezentować światu swojego następcę. Ludzie wiedzieli, że synowie go rozczarowali. Chciał więc, by zachwycili się małym lordem Fauntleroy’em. Nie chciał, by chłopiec poznał jego prawdziwą naturę, czyli, że od lat starzec jest nazywany złym hrabią Dorincourt. Szlachcic pragnął, by coś w jego życiu się zmieniło.  Pewnego dnia Cedryk zaproponował dziadkowi konną przejażdżkę. Specjalnie dla hrabiego osiodłano jego wieżowca – Selima. Wtedy to na polnej drodze bohaterowie stali się sobie bliżsi niż kiedykolwiek. Chłopiec opowiadał o swojej matce. Hrabia słuchał, niewiele mówiąc. Starzec zrozumiał, że jego synowa nie była próżniaczą, jak dotąd o niej myślał.  Starzec dowiedział się, że pani Errol pomaga biedakom w czasie choroby.  Później wyznał Cedrykowi, że jako jego następca, odziedziczy całą tę ziemię i bogactwo. Kiedy jednak chłopiec dowiedział się, że łączy się to, że śmiercią dziadka, odrzekł, że wcale tego nie chce.  Dalej opowiadał starcowi o tym, co mówiła mu matka; o tym, że bogacze często zapominają o tym, co jest w życiu najważniejsze. Hrabia pokochał swego wnuka. Wierzył, że w przyszłości jego wnuk będzie lepszym hrabią niż on. Kilka tygodni po przejażdżce Cedryk opowiedział dziadkowi o miejscu, w którym domy są w opłakanym stanie, a ludzie żyją w nędzy.  Był przekonany, że  hrabia im pomoże.

Grom z jasnego nieba

Pani Errol widziała w jak wielkim ubóstwie mieszkają ludzie z okolicznej wsi, która podlegała hrabiemu. Kobieta wiedziała, że starzec polubił Cedryka i że chłopiec ma na niego ogromny wpływ. Opowiedziała więc synowi o Earl's Court (Hrabskim Zaułku). Chociaż  hrabiego nie interesowało to miejsce ani biedni ludzie, nie chciał, by wnuk dowiedział się, że arystokrata jest skąpy i samolubny.  W rzeczywistości, pod wpływem tego malca,  bohater czuł, że sam chciałby zrobić coś dobrego. Wezwał więc Newicka, kazał mu zburzyć rozpadające się rudery, a na ich miejsce zbudować nowe domy.  Hrabia powiedział, że to pomysł małego lora Fauntleroy’a, toteż Cedryk zyskiwał coraz większe uznanie w oczach mieszkańców. Kiedy pewnego dnia  hrabia Dorincourt zapytał wnuka, czy czegoś mu brakuje, malec odpowiedział, że matki.  Dawniej Pani Errol była przy nim, gdy się budził i gdy zasypiał. Starzec nie rozumiał, co tak martwi chłopca, skoro widuje matkę niemal codziennie. Bohater przywiązywał się do dziecka coraz bardziej i zazdrościł więzi, jaka łączy Cedryka z matką.

Tymczasem szykowano przyjęcia z okazji zakończenia budowy domów w  Hrabskim Zaułku. Z tej okazji przyjechali Sir Harry Lorridaile i Lady Lorridaile, jedyna siostra  hrabiego Earla Dorincourta. Kobieta wspominała ojca Cedryka, pytała też o chłopca, a nazajutrz odwiedziła panią Errol. Tymczasem hrabia urządził przyjęcie. Chciał, by wszyscy poznali jego wnuka.  Jedyną osobą, która się na nie spóźniła, był pan Havisham.  Adwokat przez całe przyjęcie był w złym humorze. Kiedy Cedryk zasnął, Havisham wyjawił hrabiemu przyczynę wisielczego nastroju. Okazało się, że odnalazł się inny  spadkobierca hrabiego – syn, starszego syna hrabiego.

Serdeczne rozterki

Tymczasem, przyjaciel Cedryka z Ameryki – pan Hobbs bardzo za nim tęsknił. Odkąd  chłopiec wyjechał do Anglii i nie zaglądał  do jego sklepu korzennego, czuł się bardzo samotny. Przyjaciół dzielił Ocean Atlantycki.  Mężczyzna myślał przez trzy tygodnie. Postanowił odnaleźć Dicka.  Bohaterowie rozmawiali chwilę na ulicy. Dick opowiedział, jak dostał  całe wyposażenie od przyjaciela. Mężczyzna przyznał, że go zna. Chodziło bowiem o Cedryka. Później pan Hobbs zaprosił Dicka do domu. Od tej chwili bohaterowie często się widywali i rozmawiali, a raczej krytykowali angielską arystokrację. Pewnego dnia przyszedł list od Cedryka. Chłopiec wyjaśnił w nim, że znalazł się inny spadkobierca i że on nie jest już lordem. Fauntleroy’em. Bohater chciał nawet oddać nowemu lordowi kucyka, ale hrabia wyjaśnił, że nie musi tego robić. Cedryk postanowił, że zostanie stajennym lub woźnicą.  Pan Hobbs był oburzony. Stwierdził, że ktoś próbuje okraść jego małego przyjaciela.

Nowy pretendent

O sprawie małego lorda rozpisywał się w gazetach, toteż wiedziano już o niej w całej Anglii. Hrabia Dorincourt nie był zadowolony z takiego obrotu sprawy. Rozważał nawet wytoczenie procesu sądowego. Starzec zastanawiał się, jak Cedrik przyjmie to, że nie jest już lordem Fauntleroy’em. Chłopiec przyjął jednak tę informację spokojnie. Liczyło się dla niego jedynie to, czy pozostanie wnukiem hrabiego Dorincourta. Tymczasem w zamku zjawiła się dama, która twierdziła, że jest matką  nowego spadkobiercy.  Kobieta zrobiła na nim złe wrażenie.  Oświadczył, że nie chce widzieć nowego lorda. Postanowił po raz pierwszy odwiedzić panią Errol. Okazało się, że mylił się co do niej. Obiecał matce Cedryka, że zabezpieczy chłopca finansowo.  Wychodząc, starzec zapytał matkę chłopca, czy może ją jeszcze odwiedzić. 

Dick przybywa z pomocą

Wiadomości na temat sytuacji Cedryka i problemów jego dziadka trafiły także na pierwsze strony amerykańskich gazet. Niestety, pojawiło się  kilka wersji tej historii i nie wiadomo było, która z nich jest prawdziwa. Tymczasem Dick i pan Hobbs słali do  Cedryka listy pełne słów pocieszenia. Obaj zaproponowali przyjacielowi udział w spółce, by chłopiec, który nie był już lordem, miał  za co żyć. Pewnego dnia, gdy Dick czyścił  buty pewnemu ubogiemu adwokatowi, spojrzał na pierwszą stronę gazety, którą trzymał jego klient. Zobaczył tam nowego lorda i jego matkę. Pucybut uświadomił sobie, że dobrze zna tę kobietę. Była to żona jego brata i jej syn, Ben,  który miał bliznę na brodzie. Bohaterowie udali się do młodego adwokata, któremu Dick wcześniej czyścił buty.  Pan Harrison podjął się tej sprawy. Zauważył, że kobieta, która uważa  się za matkę małego lorda, podaje sprzeczne informacje na temat jego wieku, więc warto to sprawdzić. Pan Hobbs obiecał, że zapłaci adwokatowi za każdą godzinę pracy.  Na początku bohaterowie wysłali dwa  listy –  do adwokata hrabiego Dorincoura – Havishama  oraz do brata Dicka – Benjamina Tiptona.

Ujawnienie prawdy

Tymczasem w Anglii Havisham, przesłuchiwał rzekomą lady Fauntleroy. Kobieta plątała się w zeznaniach. W tym czasie przyszedł list od młodego prawnika z Nowego Jorku.  List potwierdzał podejrzenia Havishama. Od razu jednak nie zdemaskowano oszustki.  Kiedy kobieta poczuła się pewnie, bohaterowie przystąpili do działania. Do oberży The Dorincourt Arms wszedł brat Dica, Benjamin Tipton. Mężczyzna od razu rozpoznał w oszustce swoją żonę, Minnę i zdemaskował ją na oczach adwokata, hrabiego i Dicka. Minna uciekła, zostawiając syna z Benjaminem. Hrabia natychmiast zabrał Cedryka i jego matkę do zamku.

Ósme urodziny

Benjamin Tipton wrócił do Ameryki wraz z synem W podziękowaniu za pomoc hrabia  Dorincourt kupił mu farmę, a Dickowi opłacił edukację. Pan Hobbs czekał natomiast z wyjazdem do ósmych urodzin Cedryka.  Z tej okazji zorganizowano wystawę przyjęcie, na które zaproszono nie tylko arystokrację, ale także wieśniaków i dzierżawców. Stary hrabia był szczęśliwy jak nigdy dotąd.  Tymczasem pan Hobbs, ku własnemu zaskoczeniu, polubił życie w Anglii i postanowił zostać w niej na stałe.

Streszczenie krótkie

Głównym bohaterem powieści jest siedmioletni Cedryk Eroll. Jego zmarły ojciec, kapitan Errol został wyklęty przez swojego ojca – hrabiego Earla Dorincourta z powodu ślubu z ubogą Amerykanką.  Na dodatek, jako najmłodszy syn, kapitan Errol nie miał prawa do ojcowskiego majątku. Rodzina żyła szczęśliwie w Ameryce aż do śmierci kapitana. Los chciał, że tragicznie zmarli także starsi synowie hrabiego, nie pozostawiwszy potomków. Tym sposobem jedynym spadkobiercą Earla Dorincourta stał się Cedryk Errol. W Ameryce chłopiec miał wielu przyjaciół – pucybuta Dicka Tiptona oraz właściciela sklepu korzennego – Silasa Hobbsa.  Pewinego dnia po przyszłego lorda Fauntleroy’a, czyli Cedryka, przybywa do Ameryki adwokat hrabiego – pan Hawisam. Choć początkowo jest on niechętny wobec bohatera i jego matki to stopniowo się to zmienia. Cedryk za pieniądze od dziadka, które mógł przeznaczyć na własne potrzeby, pomaga: Brygidzie (siostrze jego służącej) i jej mężowi, staruszce sprzedającej jabłka, a także Dickowi. Z kolei panu Hobbsowi ofiarowuje natomiast złoty zegarek. Hrabia Earla Dorincourta jest zaskoczony tym gestem, a także samą odwagą i rezolutnością swojego wnuka.

Ze względu jednak na niechęć arystokraty do matki chłopca pani Errol musi zamieszkać osobno. Kobieta jednak nie zdradza Cedrikowi, że hrabia jest samolubnym i chciwym człowiekiem. Dzięki temu chłopiec jest do niego pozytywnie nastawiony. Tymczasem pani Errol pomaga ubogim i chorym mieszkańcom pobliskiej wsi. Wie, że Cedryk ma na hrabiego pozytywny wpływ. To dzięki małemu lordowi Fauntleroy’owi dzierżawca pan Higgins unika eksmisji, a mieszkańcy Earl's Court (Hrabskim Zaułku) mogą cieszyć się nowymi domami. Hrabia jest dumny z wnuka. Kocha go. Niestety, pan Hawisam przynosi złe wieści. Okazuje się, że odnajduje się inny spadkobierca, który ma pierwszeństwo dziedziczenia tytułu i majątku. Jest to rzekomy syn starszego syna hrabiego. Dorincourta nie jest pozytywie nastawiony do chłopca i jego matki. Po raz pierwszy odwiedza za to panią Errol i prosi, by mógł robić to częściej. Obiecuje, że  zabezpieczy finansowo Cedryka. Chłopcu nie jest jednak żal ani tytułu, ani majątku. Liczy się dla niego tylko to, by nadal mógł być wnukiem Dorincourta. Tymczasem w jednej z amerykańskich gazet Dick rozpoznaje żonę swego brata Benjamina –  Minnę i jego syna. To ona podaje się za matkę rzekomego prawowitego lorda Fauntleroy. Dick i pan Hobbs natychmiast wysyłają list do adwokata hrabiego oraz do Benjamina. Ostatecznie brat Dicka demaskuje oszustkę. Odbywa się przyjęcie z okazji ósmych urodzin Cedryka, a pan Hobbs postanawia zostać w Anglii na stałe.

Charakterystyka bohaterów

Cedryk – tytułowy mały  lord Fauntleroy,   siedmiolatek, Anglik od urodzenia mieszkający w Nowym Jorku,  Ameryce, syn kapitana Errola i pani Errol, wnuk Jana Artura Molyneux Errola hrabiego Dorincourta; ma  „duże, ciemne oczy, długiemi rzęsami ocienione, włosy jasne, w bujnych kędziorach spadające na ramiona. Chłopczyna odznaczał się przytem takim wdziękiem wrodzonym, tak ujmował każdego spojrzeniem i uśmiechem, że niepodobna go było nie pokochać”; jest rozwinięty ponad wiek,  lubi rozmawiać o polityce (najpierw z panem Dobbisem, a później z dziadkiem); jest uczuciowy, silnie związany z matką i wrażliwy na cudzą krzywdę (pieniądze, które mógł wydać na własne potrzeby, wykorzystuje, by pomóc przyjaciołom); odznacza się dużą odwagą (nie obawia się spotkania z hrabią),  jest samodzielny i  nie wywyższa się, ma dobry wpływ na hrabiego (pod wpływem chłopca arystokrata odracza eksmisję schorowanego pana Higginsa i jego rodziny, a także odbudowuje zrujnowane domy); mały lord wpływy i bogactwo wykorzystuje dla dobra innych; kiedy okazuje się, że  utraci tytuł i  bogactwo, nie przejmuje się tym; liczy się dla niego tylko miłość dziadka;  dzięki matce Cedryk wierzy, że hrabia jest dobry i faktycznie – pod wpływem Cedryka starzec taki się staje.

Jan Artur Molyneux Errol hrabia of Dorincourt – arystokrata, samolubny  i skąpy starzec o orlim nosie, siwych włosach i strasznym spojrzeniu; cierpi na podagrę; budzi powszechny strach; jest bardzo samotny;  myśli tylko o przedłużeniu rodu; kiedy sprowadza Cedrika do Anglii, nie kieruje nim miłość do wnuka, lecz to, by mieć swojego spadkobiercę; pierwotnie tytuł i majątek miał odziedziczyć najstarszy syn hrabiego, lecz starsi synowie zmarli bezdzietnie  tytuł przypadł Cedrikowi;  hrabia nie miał kontaktu z ojcem chłopca od czasu, gdy ten poślubił ubogą pomoc domową; starzec nie akceptował mezaliansu syna; tego, że ożenił się kobietą z niższego stanu;  kiedy sprowadził wnuka do siebie, zabronił matce zamieszkać z nim pod jednym dachem; zarówno wygląd, jak i zachowanie Cedryka pozytywnie zaskoczyły arystokratę; miłość do wnuka  odmieniła hrabiego; pod jego wpływem zaczął dostrzegać potrzeby najuboższych; coraz częściej się uśmiechał;  nawet okazało się, że tytuł należy się komuś innemu, mężczyzna  bardzo tego żałował; obiecał, że bez względu na wszystko zatroszczy się o wnuka; spotkał się nawet z jego matką; przekonał się, że mylił się co do pani Errol; dla hrabiego Dorincourta Cedryk przestał być jedynie następcą, stał się ukochanym wnukiem, który roztopił twarde serce arystokraty; mężczyzna postanawia zająć się edukacją Dicka, a jego bratu kupuje farmę; nie jest już skąpy; zaczynają się dla niego liczyć ludzie, relacje, a nie bogactwo;  zaczyna rozumieć rozumie, że dzięki pieniądzom może pomagać, czynić dobro.

Pozostali bohaterowie:

Pani Errol – matka Cedryka, uboga Amerykanka; dumna i niezależna (nie przyjmuje pieniędzy hrabiego), dobra i uczynna (opiekuje się chorymi i ubogimi), nie  zdradza synowi, że to  dziadek zabronił chłopcu mieszkać razem z nią, by Cedrik nie zraził się do hrabiego; to dzięki niej chłopiec wierzy, że arystokrata jest dobry.

kapitan Errol – nieżyjący  ojciec Cedryka; mąż pani Errol i najmłodszy syn hrabiego Dorincourta;  ożenił się z ubogą dziewczyną wbrew woli ojca; jako najmłodszy syn nie mógł liczyć na jego majątek; wszystkiego dorobił się sam;  Cedryk pamięta jedynie jego błękitne oczy, długie wąsy i to, jak ojciec sadzał go  sobie na kolanach.

Dick Tipton – pucybut, przyjaciel Cedryka z Ameryki; jako lord Cedryk spłaca wspólnika bohatera; bohater ofiarowuje mu czerwoną  chustkę na pożegnanie; jest rzetelny i uczciwy; to dzięki niemu Cedryk nie traci tytułu i majątku; bohater rozpoznaje w rzekomej lady Fauntleroy   oszustkę – żonę swojego brata.

Benjamin Tipton – brat  Dicka; mężczyzna demaskuje oszustwo swojej żony Minny; przyczynia się do tego, że Cedryk nie traci tytułu i majątku;

Minna Tipton – żona Benjamina i szwagierka Dicka prawdopodobnie odeszła od męża; udaję, że jej syn jest spadkobiercą hrabiego i synem jego najstarszego syna; wiek dzieci nie zgadza się jednak – chłopiec jest starszy; kobieta jest arogancka i nerwowa; kiedy prawda wychodzi na jaw;  bohaterka ucieka, zostawiając syna pod opieką Benjamina.

Silas Hobbs – właściciel sklepu korzennego i przyjaciel Cedryka; powszechnie uważany za nudziarza i zrzędę; nie przepada za angielską arystokracją; tęskni za Cedrykiem, zaprzyjaźnia się z Dickiem; razem pomagają zdemaskować oszustkę, dzięki czemu Cedryk zachowuje tytuł i majątek; bohater postanawia zostać w Anglii.

Havisham – adwokat hrabiego;  starszy, nieco łysawy człowiek. Od wielu już lat jest związany z rodziną of Dorincourt; docenia jej pozycję w świecie i ogromny majątek; znany jest jako człowiek oschły i zamknięty w sobie. Dzięki wieloletniej praktyce prawniczej zna się na ludziach. Nie ma zbyt dobrego zdania o Amerykanach; zmienia je jednak po poznaniu Cedryka i jego matki. Cedryk szybko wzbudził jego sympatię i miał w nim dzięki temu sojusznika i przyjaciela; adwokat pomaga w zdemaskowaniu oszustki.

Higgins – biedny, chory  dzierżawca majątku w dobrach hrabiego, dzięki wstawiennictwu Cedryka nie zostaje wyrzucony z domu; może pozostać tam razem z rodziną.

Harrison  – klient Dicka; ubogi amerykański adwokat, który pomaga zdemaskować oszustkę podającą się za lady Fauntleroy.

Czas i miejsce akcji

Czas i miejsce akcji "Małego lorda": Wydarzenia przedstawione w powieści rozgrywają się w połowie XIX wieku; mamy również do czynienia z retrospekcją (cofnięciem się w czasie, do momentu, kiedy żył ojciec Cedryka);  kiedy tata Cedryka umiera chłopiec ma pięć lat, gdy zjawia się adwokat hrabiego Cedryk ma siedem lat, a  kiedy powieść się kończy chłopiec obchodzi ósme urodziny; najpierw akcja rozgrywa się w Nowym Jorku, w  Ameryce (w domu Cedryka i jego matki, w sklepie korzennym), na statku, a następnie przenosi się do Anglii, do zamku hrabiego.

Geneza utworu i gatunek

„Mały lord” to powieść  dla dzieci wydana po raz pierwszy w  1886 roku.  Powieść,  jako gatunek, zaliczana jest do epiki (rodzaj literacki). W powieści pojawia się trzecioosobowy, wszechwiedzący narrator. Możemy w niej wyróżnić wątek główny – losy  Cedryka i przemianę hrabiego, a także wątki poboczne, takie jak historia  Brygidy i jej chorego męża, czy sytuacja ubogiego najemcy w majątku hrabiego.  Pomysł na powieść zrodził się z zainteresowania autorki różnicami klasowymi (wątek ten pojawia się również w innych jej powieściach) i przekonaniem, że miłość może odmienić nawet najbardziej zgorzkniałego człowieka.

Problematyka

W powieści „Mały lord”, podobnie jak w innych utworach, autorka chce pokazać dzieciom, co w życiu jest naprawdę ważne; nie jest to bogactwo (mimo ogromnych pieniędzy hrabia był samotny i zgorzkniały);  najważniejsze wartości to miłość i przyjaźń;  to one sprawiają, że człowiek jest szczęśliwy; przykład Cedryka pokazuje, że dawanie sprawia więcej radości niż branie (rzeczy materialne) a bogactwo może służyć czynieniu dobra; Cedryk jest otwarty, otoczony mnóstwem przyjaciół nie dzięki temu, co posiada, lecz  za sprawą tego, jaki jest, jakimi wartościami się kieruje i co jest dla niego ważne.

Zmiana charakteru hrabiego

Jan Artur Molyneux Errol hrabia of Dorincourt przypomina Ebenezer Scrooge’a z  „Wigilijnej opowieści”; na początku powieści jest zgorzkniały i skąpy; przedłużenie rodu oraz pieniądze są dla niego najważniejsze; bohater budzi powszechny strach; nie ma przyjaciół; jest samotny;  zawiódł się na starszych synach, a  młodszym stracił kontakt na własne życzenie; nie akceptował bowiem, że młodzieniec ożenił się z ubogą dziewczyną, na dodatek Amerykanką; kiedy sprowadza Cedryka do Anglii nie widzi w nim wnuka, którego mógłby pokochać, lecz dziedzica;  dzięki matce chłopiec wierzy, że jego dziadek jest dobry; Cedryk ma na starca ogromny wpływ; pod wpływem wnuka, hrabia pomaga ubogim, zaczyna dostrzegać ich potrzeby;  bohater przywiązuje się do Cedryka; miłość Cedryka i wiara w wielkoduszność  hrabiego sprawiają, że arystokrata zmienia się; ku własnemu zaskoczeniu kocha malca, obiecuje zaopiekować się nim, nawet kiedy myśli, że Cedryk nie odziedziczy tytułu; po raz w życiu hrabia  jest szczęśliwy, uśmiecha się, kocha i jest kochany, czyni dobro, ponieważ  Cedryk dostrzegł w nim pozytywne cechy, o które sam by się nie podejrzewał; wnuk skruszył twarde serce hrabiego.

Życie w XIX wieku

W XIX wieku obywatele podzieleni byli na klasy społeczne. Najwyżej tej hierarchii stała arystokracja. Jej przedstawicielem w powieści jest hrabia – bogacz i właściciel ziemski. Arystokracja dzierżawiła  ziemię („wynajmowała” ją), pobierając za to opłaty. Zajmowali się tym poborcy, których przedstawicielem w powieści jest Newick. Los  dzierżawcy był zgoła inny  Za wynajem ziemi i ubogiej chaty musieli płacić wysoką cenę, a kiedy ojciec rodziny zachorował lub zmarł, kobieta z dziećmi często lądowała na bruku. Los dzierżawców w dużej mierze zależał od właściciela ziemskiego, arystokraty.  W Ameryce różnice klasowe także były widoczne. Pan Hobbs, właściciel  sklepu korzennego to mieszczanin. Dick, jako pucybut znajdował się natomiast o wiele  niżej w drabinie społecznej. Wsparcie Cedryka, a później opieka, jaką obiecał roztoczyć nad nim hrabia, pozwala sądzić, że  bohatera czeka lepszy los.

Biografia autora

Frances Hodgson Burnett – (ur. 24 listopada 1849 w Cheetham Hill, zm. 29 października 1924 w Plandome) – brytyjska pisarka i autorka sztuk teatralnych; kiedy miała szesnaście lat, wraz z rodziną przeniosła się do USA, gdzie mieszkała aż do śmierci; debiutowała opowiadaniem; jej pierwszą powieścią była „Panna Lowrie”, która dotyczyła życia górników w Yorkshire, ale prawdziwą sławę przyniosły jej powieści dla dzieci, między innymi: „Mały lord” (1886), „Mała księżniczka” (1905), i „Tajemniczy ogród”(1905); ta ostatnia doczekała się ekranizacji w reżyserii Agnieszki Holland; pisarka jest również autorką wspomnień z młodości – „Leśna boginka”; jej dorobek to trzydzieści dziewięć powieści, dramaty o tematyce społecznej, a także liczne opowiadania publikowane w pismach kobiecych.