Wyspa Węży — gdzie się znajduje?
Wyspa Węży (ukr. Острів Зміїний, czyt. Ostriw Zmijinyj) znajduje się na ukraińskich wodach terytorialnych Morza Czarnego. Od ujścia Dunaju, a zatem i od wybrzeża dzieli ją 35 km. Ma powierzchnię 0,205 km², a jej najwyższy punkt wynosi 41 m n.p.m. Wyspa ma podłoże skalne i otaczają ją klify o wysokości do 25 metrów. Jej okolice są bardzo bogate w faunę i florę; w jej wodach żyje 58 gatunków ryb oraz sześć gatunków krabów. Wiele z nich jest zagrożonych wymarciem, dlatego cała wyspa i wody wokół niej są obszarem chronionym.
W utworzonej w 2007 roku na wyspie osadzie Bile (oficjalnie części miasta Wilkowo nad Dunajem) mieszkało 100 osób i byli to głównie oficerowie straży granicznej i personel techniczny wraz z rodzinami. Czasami stacjonowali tam również naukowcy i studenci z Odeskiego Uniwersytetu Narodowego im. I. I. Miecznikowa, którzy prowadzali badania dotyczące fauny, flory, geologii oraz meteorologii. Na wyspie znajdowała się latarnia morska, lądowisko dla śmigłowców, molo do cumowania statków, stacja badań morskich, poczta, bank i punkt pierwszej pomocy. Woda pitna dostarczana była drogą powietrzną, a energia pozyskiwana głównie ze słońca.
Przeczytaj również: Kamizelka kuloodporna. Czy wiedziałeś, że wynaleźli ją Polacy?
Wyspa węży — mitologia grecka
Wyspa Węży była znana już w bardzo zamierzchłych czasach. Wspominał o niej w „Historii naturalnej” Pliniusz Starszy, a Flawiusz Arrian opisywał ją w liście do cesarza Hadriana.
Według greckich mitów przy ujściu Dunaju znajdowały się kiedyś Wyspy Szczęśliwe (czyli część Hadesu, gdzie cnotliwi zmarli zaznawali spokoju). Wyspa Węży, nazwana była wówczas Leuke (tj. Biała Wyspa) od marmurowych skał lub, według innych źródeł, od żyjących tam białych węży. Według niektórych mitów została ona stworzona przez Posejdona dla Achillesa i Heleny, by mogli tam zamieszkać. Tam heros miał również zostać pochowany wraz z Patroklosem i właśnie dlatego w tym czasie nazywano od nich ten skrawek ziemi Wyspą Bohaterów lub Wyspą Achillesa. Na jej środku zbudowano też świątynię, w której składano Achillesowi ofiary. Później pojawiały się także legendy o tym, że gdy dobijało się do brzegu wyspy, można było ujrzeć zjawy tych dwóch bohaterów wojny trojańskiej.
W 1823 roku kapitan rosyjskiej marynarki, N. D. Kritzkii, rzeczywiście odkrył na Wyspie Węży pozostałości świątyni Achillesa. Później zbudowano jednak w tym miejscu latarnię, która zatarła wszystkie ślady przeszłości. Na wyspie znaleziono również kilka starożytnych inskrypcji, w tym pismo Olbiopolitan z IV wieku p.n.e., wychwalające nieznaną osobę za pokonanie i wypędzenie piratów ze „świętej wyspy”.
Wyspa Węży — historia
Grecy w czasach Imperium Osmańskiego zmienili nazwę wyspy na Fidonisi (gr. Φιδονήσι, tj. Wyspa Węży). W 1788 roku miała tam miejsce bitwa morska, zwana bitwą pod Fidonisi, stoczona między flotami osmańską i rosyjską w trakcie wojny rosyjsko-tureckiej z lat 1787-1792.
W 1829 roku, po wojnie rosyjsko-tureckiej z lat 1828-1829, wyspa stała się czasowo częścią Imperium Rosyjskiego do roku 1856 roku. W czasie wojny rosyjsko-tureckiej (z lat 1877-1878), Turcy przekazali ją Rumunii w ramach rekompensaty za rosyjską aneksję rumuńskiego regionu Besarabii Południowej.
W czasie I wojny światowej, w ramach sojuszu rumuńskiego z Rosją, Rosjanie prowadzili tam stację, która została zbombardowana i zniszczona przez turecki krążownik. Po wojnie traktat wersalski potwierdził, że wyspa nadal jest częścią Rumunii.
Podczas II wojny światowej o Wyspę Węży toczyły się liczne batalie. W 1940 roku ZSRR zabrał ją Rumunii, ale po ataku Niemiec, została ona przez Rumunów odbita. Mimo tego, że do 1948 roku należała oficjalnie do Rumunii, to od 1944 roku była okupowana przez Związek Radziecki. Dopiero w 1961 roku Rumuńska Republika Ludowa ogłosiła przynależność wyspy do ZSRR.
Po rozpadzie Związku Radzieckiego w 1991 roku władanie nad wyspą dostała Ukraina, jednak Rumunia cały czas rościła sobie do niej prawa. W 1997 roku oba państwa podpisały dokument o uznaniu dotychczasowej granicy za nienaruszalną do czasu wyjaśnienia spraw dotyczących wytyczenia granicy morskiej. Od 2004 roku w trybunale w Hadze toczył się spór między Rumunią a Ukrainą o granicę wyłącznej strefy ekonomicznej w okolicy wyspy, ponieważ są to tereny bogate w złoża gazu i ropy naftowej. Rumuni obrali stanowisko, zgodnie z którym Wyspa Węży nie miałaby być uznawana za wyspę, a za skałę, co zadziałałoby na ich korzyść w procesie. Natomiast Ukraina w 2007 roku, by utrwalić status wyspy jako zamieszkałej, założyła tam osadę o nazwie Bile. W 2009 roku zakończył się proces, w którego efekcie Wyspa Węży pozostała częścią Ukrainy, ale uznano również, że nie może ona służyć do wyznaczania wyłącznej strefy ekonomicznej tego kraju.
Przeczytaj również: Dezinformacja. Co to jest? Jak bronić się przed rosyjską dezinformacją?
Wyspa Węży — bohaterowie
24 lutego 2022 roku nastąpiła inwazja Rosji na Ukrainę. Tego samego dnia rosyjski okręt wojskowy zaatakował Wsypę Węży. Znajdujący się na nim żołnierze nakazali ukraińskim pogranicznikom poddać się, pod groźbą zbombardowana wyspy. Trzynastu obrońców wyspy odmówiło jednak kapitulacji. Cały ich dialog zapisał się na nagraniu audio.
Chwilę po tym Państwowa Służba Graniczna Ukrainy podała do wiadomości, że kontakt z pogranicznikami został urwany, a wyspa znalazła się w rękach Rosjan. Podejrzewano wówczas, że wszyscy bohaterowie zginęli. Cały świat obiegło nagranie z wydarzenia, a ukraińscy pogranicznicy, broniący skrawka ziemi kosztem własnego życia, zostali okrzyknięci bohaterami. Wyspę Węży Polsce nazwano wówczas Ukraińskimi Termopilami.
Mimo iż początkowo podano informację, że wszystkich trzynastu obrońców wyspy zginęło podczas bombardowania, to kilka dni później pojawiła się wiadomość, że prawdopodobnie część z nich żyje i znajduje się w rosyjskiej niewoli.
oprac. Joanna Cwynar
RAPORT UKRAINA — ROSJA
Wojna w Ukrainie — relacje na żywo
„Obudziły mnie strzały". Wywiady, reportaże i historie osobiste z wojny w Ukrainie.
Grupa Polsat Plus i Fundacja Polsat razem dla dzieci z Ukrainy. Dołącz do zbiórki!
Komentarze (0)