Z tego artykułu dowiesz się:

Kto wymyślił kamizelkę kuloodporną? 

Za wynalazców kamizelki kuloodpornej uznaje się dwóch Polaków — Kazimierza Żeglenia i Jana Szczepanika. Jako pierwszy, w 1896 roku, patent na kamizelkę kuloodporną zdobył Żegleń, który później przez kilka lat prezentował swój wynalazek podczas licznych pokazów. Uszyty przez niego ręcznie materiał z gęsto tkanego jedwabiu, a później odpowiednio zaimpregnowany, trzymaną przez niego w sekrecie substancją, został nazwany „tkaniną Żeglenia”.  

W 1897 roku Żegleń zlecił Janowi Szczepanikowi, słynącemu z wynalazków dotyczących m.in. tkactwa, opracowanie sposobu na maszynowe tkanie kamizelek. Szczepanik ulepszył kamizelkę  Żeglenia dzięki swoim specjalnym krosnom oraz technice używanej przy tkaniu wypukłych dywanów. Kamizelka Szczepanika była więc bardziej odporna niż ta, wykonana przez Żeglenia. 

Przeczytaj również: Daj tym przedmiotom drugie życie

Historia kamizelki kuloodpornej 

Do stworzenia wynalazku zainspirowało Kazimierza Żeglenia zabójstwo dokonane przez zamachowca na burmistrzu Chicago – Carterze Harrisonie oraz podobne zbrodnie, które wówczas były w Ameryce bardzo liczne. Po uszyciu wraz ze Szczepanikiem kilku prototypów wynalazku Żegleń wyruszył do Stanów Zjednoczonych, gdzie otworzył własną fabrykę kamizelek kuloodpornych Zeglen BulletProof Cloth Co, która zajmowała się ich masową produkcją. 

Kamizelka Jana Szczepanika stała się słynna po tym, jak król Hiszpanii Alfons XIII uniknął śmierci od bomby, podróżując karocą zabezpieczoną tkaniną kuloodporną projektu Szczepanika. Wynalazca został za to nawet odznaczony. Później jednak zapomniano o jego tkaninie, ponieważ zaczęły powstawać ulepszone wersje jego wynalazku, gdy pojawiły się nowe pociski oraz bardziej wytrzymałe od jedwabiu materiały.  

Kamizelek kuloodpornych jako jedni z pierwszych zaczęli używać amerykańscy gangsterzy, którzy pod warstwy materiału wkładali jeszcze metalowe płytki. Krępowały one jednak ruchy, ponieważ sporo ważyły. Po tym, by uzyskać lekkość kamizelek, zamiast często stosowanych do ich zbrojenia metali – stali i tytanu, zaczęto wykorzystywać tworzywa ceramiczne. W trakcie wojen wymyślano kolejne wynalazki mające chronić przed pociskami i odłamkami np. specjalne kaftany i kurtki. W 1965 roku Stephanie Kwolek, chemiczka polskiego pochodzenia, wynalazła kevlar, czyli materiał, który bardzo dobrze zatrzymywał pociski, jednocześnie będąc lekkim.   

Bulletproof_vest_by_Jan_Szczepanik_(1901)c
Testy kamizelki Szczepanika w 1901 roku /fot. Wikipedia (domena publiczna)


Z czego składa się kamizelka kuloodporna? 

Zazwyczaj kamizelki kuloodporne składają się z 24 lub 36 warstw. Dziś do ich produkcji używa się głównie takich materiałów jak kevlar, wysokowytrzymałe włókna syntetyczne, tworzywa sztuczne i metale. To, z jakich materiałów produkuje się kamizelki kuloodporne, zależy od tego, jak wysoka ochrona jest wymagana. Lżejsze, ale słabiej chroniące kamizelki, składają się ze splotów wielu tkanin, a cięższe, ale mocniej chroniące, są uzbrojone w metalowe płyty. Istnieją również kamizelki kuloodporne, które łączą zarówno twarde, jak i miękkie materiały — ich ochrona jest wówczas średniej klasy. 

Przeczytaj również: Czarci krąg. Co się wydarzy, gdy do niego wejdziesz?

Jak działa kamizelka kuloodporna? 

Kamizelka kuloodporna ma działanie podobne do tarczy. Wiele warstw grubych splotów wytrzymałych tkanin oraz metalowe zbrojenia mają przede wszystkim zatrzymać pocisk i nie pozwolić, by wniknął on w ludzkie ciało. Jednocześnie taka kamizelka ma również pochłonąć lub rozproszyć energię kinetyczną pocisku, by nie zaszkodziła ona człowiekowi. Mimo takiej ochrony czasami z powodu uderzenia kuli w kamizelkę, u noszącej ją osoby mogą zdarzyć się krwiaki, a nawet złamania kości czy obrażenia wewnętrzne. 

oprac. Joanna Cwynar

 

RAPORT UKRAINA — ROSJA

Wojna w Ukrainie — relacje na żywo

„Obudziły mnie strzały". Wywiady, reportaże i historie osobiste z wojny w Ukrainie.

Grupa Polsat Plus i Fundacja Polsat razem dla dzieci z Ukrainy. Dołącz do zbiórki!