Z tego artykułu dowiesz się:
Na świecie żyje 45 mln osób niewidomych i 269 mln z zaburzeniami widzenia. W Polsce niewidomych i słabowidzących jest 1,8 mln.
Alfabet Braille’a
Alfabet Braille’a to punktowy alfabet, który umożliwia pisanie i czytanie osobom niewidomym. Jest oparty na systemie, którego używali francuscy żołnierze do odczytywania rozkazów w ciemnościach. System wojskowy został oparty na 12 punktach, które obrazowały konkretne dźwięki, a w alfabecie Braille’a punktów jest o połowę mniej i przedstawiają one litery.
Wszystkie znaki w Braille’u opierają się na 6 punktach ułożonych w 2 kolumnach. Każda litera alfabetu oznaczona jest inną kombinacją punktów wypukłych i płaskich. W ten sposób można stworzyć 63 różne znaki, które odpowiadają konkretnym literom, cyfrom, ale także nutom i znakom potrzebnym do zapisywania wzorów chemicznych lub fizycznych.
Osoby niewidome czytają, rozpoznając znaczenia kolejnych znaków poprzez ich dotykanie. Do ręcznego pisania potrzebują tzw. tabliczki brajlowskiej, która pomaga w równym wytłaczaniu odpowiednich znaków na papierze, jednak dziś częściej używają do tego narzędzi elektronicznych — telefonów, tabletów i komputerów.
Przeczytaj o tym, skąd się biorą sny i dlaczego są kolorowe
Louise Braille – biografia
Louise Braille urodził się w 1809 roku w rodzinie rzemieślniczo-chłopskiej. Od najmłodszych lat był przyuczany do opieki nad gospodarstwem i prac rymarskich. Jako trzylatek, bawiąc się w warsztacie ojca, uszkodził sobie oko, w które później wdało się zakażenie. Próby leczenia rany przyniosły odwrotny skutek, a stan zapalny przeniósł się na drugie oko, przez co mały Louise całkowicie stracił wzrok.
Rodzice Braille’a uważali, że ich syn, mimo niepełnosprawności, powinien normalnie się uczyć i wykonywać codzienne obowiązki. W początkowych latach nauki chłopiec trafił zresztą na pomocnych nauczycieli, a sam odznaczał się dużą chęcią do przyswajania wiedzy – alfabetu nauczył się z ułożonych w kształt liter gwoździ wbitych w deskę.
Gdy system nauczania we francuskich szkołach zmienił się na Nauczanie Wzajemne, niewidomemu chłopcu dużo trudniej było zdobywać wiedzę, jednak dzięki swojemu nauczycielowi — proboszczowi parafii, trafił do szkoły dla niewidomych dzieci w Paryżu, gdzie uczono je czytać poprzez dotykanie wypukłego pisma, wytłaczanego w specjalnej prasie.
Do stworzenia alfabetu dla osób niewidomych Braille’a zainspirowała wizyta w jego szkole emerytowanego żołnierza, który opowiadał młodzieży o wojskowym systemie odczytywania rozkazów bez światła. Braille na jego podstawie opracował swój system znaków, który został ogłoszony, gdy Louise miał 20 lat. Natomiast już w 1837 roku we Francji ukazała się pierwsza książka pisana Braillem.
Zmarł na gruźlicę w 1852 roku, a stworzony przez niego alfabet wszedł do powszechnego użycia 27 lat później.
Alfabet Braille’a — ciekawostki
- Pierwszą książką, która została wytłoczona w Braille’u, była Historia Francji.
- Druk brajlowski zajmuje 3-4 razy więcej miejsca niż zwykły.
- Większość języków na świecie dostosowuje alfabet Braille’a do swojego systemu fonetycznego. W Polsce zrobiły to dwie zakonnice — Elżbieta Róża Czacka oraz Teresa Landy.
- Braille jest najpopularniejszym, ale nie jedynym alfabetem dla osób niewidomych.
- Tylko 10 proc. osób niewidomych potrafi korzystać z alfabetu Braille’a.
- Braille’a może nauczyć się każdy, bez względu na wiek.
- Braillem można zapisać niemal wszystko, co zapisuje się w druku.
- Istnieją brajlowskie monitory i klawiatury do komputerów.
- Tyflopedagodzy to nauczyciele i wychowawcy osób niewidomych i niedowidzących. To dzięki nim dzieci uczą się używać Braille’a w specjalnych ośrodkach edukacyjno-wychowawczych, których w Polsce mamy 11.
oprac. Joanna Cwynar
Czytaj również:
Dlaczego śnieg pali się na czarno? Oto 10 ciekawostek o śniegu
Dlaczego bogowie greccy byli nieśmiertelni? Znasz ich znaki rozpoznawcze?
Tego nie dowiesz się od nauczyciela. 10 ciekawostek z biologii, o których nie miałeś pojęcia
