Spis treści:

Czym jest przymiotnik?

Przymiotnik – mówiąc w skrócie – to część mowy, która określa cechy związane z wyglądem, charakterem lub wszystkim  innym, co opisuje daną osobę, rzecz, zjawisko, pojęcie czy stan. Przymiotnik uznawany jest za odmienną część mowy, ponieważ odmienia się przez przypadki, liczby i rodzaje. W liczbie pojedynczej odpowiada on na pytania: jaki? jaka? jakie? czyj? czyja? czyje? oraz który? która? które?. Należy zaznaczyć, że nie zawsze łatwo jest wskazać, z którym z tych pytań się łączy. 

Przeczytaj również: Czasownik. Wszystko, co uczeń powinien wiedzieć

Przymiotnik i odmiana

Odmiana przymiotnika jest bardzo prosta. Mamy tu do czynienia z odmianą przez przypadki (która przebiega identycznie jak w przypadku rzeczownika), a także przez liczby i rodzaje. W liczbie pojedynczej wyróżniamy rodzaj męski, żeński i nijaki, a liczba mnoga daje nam rodzaj męskoosobowy oraz niemęskoosobowy. Warto jednak pamiętać, że przymiotniki zapożyczone z innego języka nie zawsze się odmieniają. Przykładem mogą być tu słowa „super” lub „turbo”. 

Przeczytaj również: QUIZ: Na pewno czy napewno? Jak jest poprawnie? Wstyd nie wiedzieć

Przymiotnik i podział

Podział tych części mowy opiera się na ich funkcji w zdaniu, co na pierwszy rzut oka może wydawać się skomplikowane, lecz tak naprawdę jest bardzo intuicyjne. Wyróżniamy przymiotniki jakościowe, które określają takie cechy jak smak, kolor, kształt czy rozmiar (np. słodki karmel) i występować mogą w różnym natężeniu, przymiotniki relacyjne, które wskazują na cechę, która wyróżnia dane zjawisko lub obiekt na tle innych (np. drewniane drzwi), a także przymiotniki dzierżawcze, które jasno pokazują, do kogo należy dana rzecz (np. babcine pierogi). 

Przeczytaj również: Rzeczownik. Nauczyli cię tego w szkole?

Przymiotnik i stopniowanie

Stopniowanie to jedna z tych funkcji przymiotnika, która sprawiać może najwięcej trudności. Nie warto panikować — zazwyczaj dzieje się to poprzez dodanie przyrostka lub przedrostka, który sugeruje intensywność danej cechy (np. piękny, piękniejszy, najpiękniejszy). Dodatkowo w niektórych przypadkach, w wyniku stopniowania, zmienia się cały wyraz (np. zły, gorszy, najgorszy) lub dochodzi do opisowego stopniowania za pomocą przysłówków „bardziej” i „najbardziej”. Ostatnia opcja stosowana jest w przypadku, gdy teoretycznie dany przymiotnik jest niestopniowalny za pomocą pierwszej metody. Przykładem może być słowo „interesujący”, którego stopień wyższy brzmi bardziej interesujący, a najwyższy – najbardziej interesujący. Niestety, nie wszystkie przymiotniki można stopniować, chociaż oczywiście duża ich część podlega tej czynności. Należą do nich te słowa, których natężenia nie można w żaden sposób zmienić, a więc „ostatni” czy „pierwszy”. 

Przeczytaj również: Gorący lód, tajemnica publiczna i piwo bezalkoholowe. Oksymoron w wypracowaniach szkolnych i nie tylko

Przymiotnik i „nie”

Pisownia „nie” z przymiotnikami jest nieco bardziej skomplikowana niż w przypadku czasownika czy rzeczownika. W większości przypadków mamy do czynienia z pisownią łączną (np. nieładny, niefajny). Dotyczy to jednak tylko przymiotników w stopniu równym, bo w przypadku stopnia wyższego i najwyższego pisownia jest rozdzielna (np. nie łatwiejszy i nie najłatwiejszy). Oddzielnie zapiszemy także słowa, w przypadku których „nie” oznacza przeciwstawienie (np. nie ładny, ale przepiękny). To jednak nie wszystko – partykułę „nie” z przymiotnikiem jesteśmy zobligowani zapisać rozdzielnie po wyrażeniach: gdyby nie, jeszcze nie, już nie, nawet nie, czyż nie. Ta zasada obowiązuje także w przypadku przysłówków „bynajmniej” i „wcale”, które mają na celu podkreślenie prawdziwości danej opinii (np. wcale nie zielony ten trawnik).

Podsumowując, przymiotnik to część mowy, która odmienia się przez przypadki, liczby, rodzaje, a także ulega stopniowaniu. Dzięki niemu opisywać możemy cechy osób i istot żywych, rzeczy, zjawisk, pojęć i stanów, dlatego warto przyswoić zasady jego poprawnej pisowni i użycia, co przydać się może zarówno w szkole, jak i życiu codziennym. 

 

Odpowiedzi do zadań z podręczników znajdziesz tutaj:

Język polski – rozwiązania ćwiczeń z podręcznika

Odpowiedzi do zadań z podręcznika z języka polskiego

Ćwiczenia z wyjaśnieniami – podręcznik z języka polskiego