Spis treści:

Streszczenie opowiadania „Proszę państwa do gazu”

Jak wygląda streszczenie opowiadania „Proszę państwa do gazu” Tadeusza Borowskiego? Obserwujemy dzień z życia więźnia obozowego pomagającego Niemcom podczas rozładunku transportu ludzi z Sosnowca do Będzina.

Bohater jest uprzywilejowanym więźniem. Może pić wódkę, jeść polskie przysmaki czy francuskie sardynki, czyli wszystko, co odebrano uwięzionym ludziom.

Bohater pierwszy raz idzie na rampę. W ciągu dnia przyjeżdżają 3 transporty. Tysiące stłoczonych w wagonach ludzi nie wie, że przyjechali tu po to, by umrzeć. Z wagonów przyjezdnych przejmują furgonetki, które wiozą ich do komór gazowych. Oszczędzeni zostaną tylko ludzie zdolni do pracy.

Niemowlęta są traktowane niezwykle okrutnie. Niepełnosprawnych rzuca się na sterty trupów. Dobytek więźniów przejmują Niemcy. Więźniowie grupy Kanada, do której należy bohater, mogą sobie zabrać jedzenie ludzi z wagonów.

Bohater wielokrotnie chciał sprzeciwić się oprawcom, w obawie o własne życie robi jednak to, co mu każą.  „Proszę państwa do gazu” Tadeusz Borowski obrazuje to, że człowiek jest w stanie zrobić wszystko po to, by przeżyć.

Przeczytaj również: Szlak szczurów. Jak nazistowscy zbrodniarze uciekali do Ameryki Południowej i kto im w tym pomagał?

Sylwetki najważniejszych bohaterów

Jakie są główne postacie w opowiadaniu „Proszę państwa do gazu” Tadeusza Borowskiego? Sylwetki najważniejszych bohaterów przedstawiamy poniżej.

Tadek jest osobą, która chce po prostu przeżyć. Gardzi podłymi nazistami, ale przyjmuje od nich jedzenie, wiedząc, że odebrano je przy rozładunku niewinnym więźniom. Bohater jest narratorem opowiadania. Nie jest to jednak autor tekstu.

Henri to więzień pochodzący z Marsylii. Pomaga Tadkowi przy rozładunku. Jego celem jest przeżycie. Robi wszystko, by go osiągnąć. Liczy nawet na kolejne transporty więźniów, gdyż wtedy dostanie więcej smakołyków. Jest wyrachowany. Poucza Tadka, by nie brał za wiele ubrań, bo zachłanność może nie spodobać się Niemcom.

Przeczytaj również: Dzieci w Powstaniu Warszawskim. Jak walczyli najmłodsi?

Plan wydarzeń „Proszę państwa do gazu”

Opowiadanie Tadeusza Borowskiego – plan wydarzeń:

  1. Obfity posiłek Kanady na pryczach.
  2. Wezwanie na rampę do rozładunku.
  3. Pierwszy transport.
  4. Wyprowadzanie ludzi z przepełnionych wagonów.
  5. Pozostawienie przy życiu osób zdolnych do pracy.
  6. Wywiezienie do krematorium niemowląt i martwych.
  7. Ładowanie do samochodów Rzeszy drogocennych rzeczy.
  8. Drugi transport (wątpliwości bohatera).
  9. Powtórka tego, co miało miejsce wcześniej.
  10. Schowanie się bohatera za szynami.
  11. Rzucanie niepełnosprawnych na stos martwych.
  12. Motywowanie bohatera do dalszej pracy przez Henriego.
  13. Trzeci transport.
  14. Wynoszenie trupów z wagonu, marzenia o powrocie do domu.
  15. Powrót członków Kanady, zadowolonych z otrzymanych od nazistów rzeczy.
  16. Spojrzenie na unoszący się z krematoriów dym.

Przeczytaj również: Jedna publicznie krytykowała Piłsudskiego, druga konstruowała bomby. Oto kobiety Niepodległej

Wymowa utworu „Proszę państwa do gazu”

W opowiadaniu „Proszę państwa do gazu” Tadeusz Borowski poruszył problem człowieka zlagrowanego. Takiego, który robi to, co inni mu każą, bo nie ma innego wyboru. To ukazanie życia człowieka, który po prostu chce przetrwać w zepsutym świecie.

Utwór przedstawia świat obdarty z człowieczeństwa. Głównym bohaterem „Proszę państwa do gazu” jest Holocaust – ludobójstwo dokonane na Żydach w czasie II wojny światowej.

Ważnym pytaniem, jakie należy postawić sobie po lekturze, jest to, czy należy winić uprzywilejowanych więźniów za ich współpracę z nazistami. Starali się przeżyć. Choć byli wśród nich i tacy, którzy tylko czekali na kolejne transporty.

Pytania jawne dotyczące lektury i przykłady kontekstów, które warto znać

Bohater „Proszę państwa do gazu” Tadeusza Borowskiego pyta towarzysza „czy my jesteśmy dobrzy ludzie?”. Warto rozważyć problem ludzkiej moralności zmieniającej się pod wpływem obozowych wydarzeń. Tamtejsze okrucieństwo przesunęło granice moralności więźniów. Obawa o własne życie sprawiła, że więźniowie zaczęli myśleć tylko o sobie.

Na liście pytań jawnych do matury 2023 opublikowanej przez CKE znajdujemy następujące zagadnienia dotyczące opowiadania Tadeusza Borowskiego:

  • Literacki obraz zdehumanizowanego świata. Omów zagadnienie na podstawie opowiadania „Proszę państwa do gazu” Tadeusza Borowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
  • Sytuacje tragicznych wyborów. Omów zagadnienie na podstawie opowiadania „Proszę państwa do gazu” Tadeusza Borowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
  • Hierarchia wartości w sytuacjach granicznych. Omów zagadnienie na podstawie opowiadania „Proszę państwa do gazu” Tadeusza Borowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
  • „Człowiek zlagrowany” jako ofiara zbrodniczego systemu. Omów zagadnienie na podstawie opowiadania „Proszę państwa do gazu” Tadeusza Borowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Przeczytaj również streszczenie i dokładne opracowanie lektury

Czytaj całą lekturę

 

Rozwiąż nasze quizy:

Szybki QUIZ o książkach. Czytasz, czy tylko mówisz, że czytasz?

Jak wabił się pies marszałka? Rozwiąż QUIZ historyczny

QUIZ: Gdzie rządził Świniopas, kogo nazywano Semiramidą Północy? Sprawdź się w QUIZIE historycznym