Spis treści:

Jak przebiega granica Polski? 

Odpowiedź nie jest wcale taka prosta, jak mogłoby się wydawać. Trzeba wziąć pod uwagę czynniki naturalne i te związane z działalnością człowieka, w tym z umowami międzynarodowymi. 

Granica Polski to głównie granica lądowa, która wynosi 3017 km. Ponad 40 procent z niej przebiega rzekami i jeziorami. Najdłuższe odcinki (ponad 10 km) stanowią:

  • Bug – 363 km, granica z Ukrainą i Białorusią;
  • Nysa Łużycka – 197 km, granica z Niemcami;
  • Odra – 187 km, dwa odcinki granicy: z Niemcami 180 km oraz z Czechami 7 km;
  • San – 55 km, granica z Ukrainą;
  • Świsłocz – 38 km, granica z Białorusią;
  • Poprad – 31 km, granica ze Słowacją;
  • Dzika Orlica – 29 km, granica z Czechami;
  • Olza – 24 km, granica z Czechami;
  • Opawa – 22 km, granica z Czechami;
  • Izera – 20 km, granica z Czechami;
  • Dunajec – 17 km, granica ze Słowacją;
  • Białka – 15 km, granica ze Słowacją;
  • Marycha – 13 km, granica z Litwą.

Do granicy lądowej są też zaliczane granica na Zalewie Szczecińskim (wraz z Zatoką Nowowarpieńską) i na Zalewie Wiślanym. 

Szczególna jest granica z Niemcami na morskiej wyspie Uznam. Na świecie jest tylko 14 wysp morskich (nie licząc sztucznych), które zostały przedzielone granicą państwową. 

Polska ma również granicę morską. Przede wszystkim to linia brzegowa, która bez wewnętrznych wód Zalewu Szczecińskiego i Wiślanego ma 524 km. 

Polska leży nad Morzem Bałtyckim, dlatego ważna jest także tzw. granica morza terytorialnego. Morze terytorialne to pas wód morskich przyległych do wybrzeża lub wód wewnętrznych. Stanowi ono część terytorium państwa. W naszym kraju przyjęto, że to 12 mil morskich, czyli 22 224 m.

Przeczytaj również: Wrzosowisko Mostówka. Dlaczego nazywane jest polskim Yorkshire?

Gdańsk większy od Warszawy – jak to wytłumaczyć?

Powierzchnia Gdańska to obecnie 683 km kw. Warszawa jest znacznie mniejsza, ma 517 km kw. Równie zaskakujące może być to, że na trzecim miejscu nie znajduje się Kraków czy Wrocław, ale Gdynia – 391 km kw. powierzchni. Skąd taka zmiana?

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w stosunku do poprzedniego roku powierzchnia Polski zwiększyła się o 121 106 ha (z 31 272 030 ha do 31 393 136 ha).  Najwięcej zyskał Gdańsk, bo aż 41 713 ha, ale wpłynęło to także m.in. na powierzchnię Gdyni (większa o 25 631 ha) i Sopotu (większy o 1 040 ha). 

Sytuacja wynika ze zmiany przepisów. Najłatwiej wyjaśnić je na przykładzie. Wcześniej granica miasta Gdańska kończyła się na linii brzegowej, a teraz rozciąga się do linii podstawowej morza terytorialnego. Wody te były uznawane za polskie, ale powierzchnia, którą zajmowały nie była doliczana do wielkości przybrzeżnych miejscowości. 

Przeczytaj również: Najniebezpieczniejsze jeziora na świecie. Jedno z nich mamy w Polsce

Wyłączna strefa ekonomiczna Polski – co to jest? 

W przypadku państw położonych nad morzem ważne jest też inne pojęcie – wyłączna strefa ekonomiczna. Jest to obszar morski, który sięga do 200 mil w głąb morza, licząc od linii podstawowej morza terytorialnego. 

Jakie korzyści przynosi taka strefa? Państwo nadbrzeżne ma prawo do zasobów, które znajdują się na tym obszarze. W praktyce oznacza to, że np. floty rybackie innych krajów muszą uzyskać zgodę, jeżeli chcą tam łowić. Polska może korzystać z takich przywilejów na Morzu Bałtyckim. Jednak nie jest jedynym państwem, któremu na tym zależy. Sprzeczne interesy Polski i Danii wywołały ciągnący się przez lata spór.

Przeczytaj również: Nazywane jest „polskim Como”. Bajkowe jezioro na Dolnym Śląsku

Spór z Danią o wody przybrzeżne 

Granica wyłącznej strefy ekonomicznej może się zmieniać. Do takiej sytuacji doszło w przypadku Polski i Danii. Wieloletni spór pomiędzy państwami obejmował 3 540 km kw. powierzchni Bałtyku. Porozumienie pomiędzy krajami podpisano w 2019 roku. Zgodnie z nim Dania zyskała ponad 80 procent spornego obszaru. Dlatego powierzchnia polskiej wyłącznej strefy ekonomicznej wynosi teraz 19 730 km kw.

Przeczytaj również: Almeria, czyli największy kompleks szklarniowy na świecie

Granica na Bugu 

Granica polsko-ukraińska oraz granica polsko-białoruska kojarzą się obecnie z niepokojącymi wydarzeniami politycznymi. Może tam dochodzić do zmiany granicy, ale z zupełnie innego powodu. Na taką sytuację może mieć wpływ rzeka, który jest ewenementem na skalę europejską. 

Bug to jedna z najdłuższych rzek w Polsce. Oddziela nasz kraj od Białorusi i Ukrainy. Rzeka ma kręte koryto. Tylko w niewielkim stopniu została przekształcona przez człowieka, a o jej naturalnym charakterze świadczą starorzecza, czyli jeziora zakolowe.

To wręcz dzika rzeka, jak na europejskie standardy. Istnieją zwolennicy teorii, że naturalne procesy zachodzące na rzece mogą powodować zmiany granicy polsko-białoruskiej.

Żródła: atlas2022.uw.edu.pl, encyklopedia.pwn.pl, community.openstreetmap.org, stat.gov.pl, bryk.pl

Oprac. Redakcja

 

Odpowiedzi do zadań z podręczników z geografii znajdziesz tutaj:

Geografia  – wyjaśnienia do zadań z podręcznika 

Odpowiedzi do zadań z podręcznika do geografii

Rozwiązania do zadań z podręcznika do geografii