Asperitas (poprzednio określany jako Undulatus Asperitas)
Kształt: Morskie fale
Pozostając w morskim, falującym klimacie przedstawiamy wam nowy typ chmur. Mogliście się jeszczez z nim nie spotkać, nawet jeśli lubicie patrzeć w niebo ;) Przez lata ludzie z całego świata wysyłali zdjęcia tych niezwykłych formacji do meteorologów i specjalistów od formacji chmurowych próbując dowiedzieć się, czym one są. Ale do 2008 roku te chmury nie miały oficjalnej nazwy. Wtedy właśnie zostały dopisane do Międzynarodowego Atlasu Chmur, jako pierwsza nowa zaobserwowana formacja od ponad 50 lat!
Asperitas to charakterystyczne, ale stosunkowo rzadkie spiętrzenie chmur, które wygląda jak falujące morze. Te struktury tworzą się od spodu tworząc te sztormowe kształty. Chociaż sama formacja nie wytwarza opadów, asperitas wiąże się z burzami, które następują nieco później od pojawienia się fal na niebie. Chociaż prawdopodobnie niestabilne warunki atmosferyczne wymagane do utworzenia podstawy falistej chmury pozwalają na wzrost konwekcyjnych chmur deszczowych, co oznacza, że formacji asperitas mogą towarzyszyć także inne chmury wytwarzające opady.
Są piękne i niepokojące jednocześnie. Zobaczcie!
Fluctus, Fala Kelvina-Helmholtza
Kształt: Bajkowe fale, piła
Jedna z najrzadszych i najbardziej ulotnych formacji. Fluctus - ta spektakularna fala przypominająca rysunek dziecka to Święty Graal dla wielu obserwatorów chmur. Występuje prawie wszędzie na świecie i na wszystkich poziomach atmosfery. Zazwyczaj można je zaobserwować w wietrzne dni, szczególnie nad obszarami górzystymi. Występują m.in. w cirrusach, cumulusach i stratusach, ale są równie rzadkie w każdym typie chmury, w którym można je znaleźć. W celu sfotografowania chmury trzeba działać szybko! Na uchwycenie fluctusa ma się tylko kilka minut, zanim zniknie bez śladu.
Fala powstaje, gdy szybkie, ciepłe powietrze przepływa przez zimniejszą, gęstszą, bardziej powolną warstwę. Jak odkryli fizycy William Kelvin i Hermann von Helmholtz, różnica prędkości i gęstości tych substancji powoduje falowanie w miejscu, w którym się spotykają. Warstwy poruszają się względem siebie, co w rezultacie powoduje tworzenie się charakterystycznych zawirowań.
Te burzliwe fale atmosferyczne, choć piękne, są znakiem, że powietrze jest wyjątkowo niestabilne i może być niebezpieczne dla samolotów.
Mammatus, zjawisko mamma
Kształt: Wymiona, piersi
To jedne z najbardziej instagramowych chmur na Ziemi. Jednych zachwycają, u innych ich apokaliptyczny charakter wywołuje niepokój.
Nazwa zjawiska mamma lub chmur mammatus pochodzi od łacińskiego słowa „mamma”, które oznacza „wymię” lub „pierś”. Możecie je też kojarzyć z mammografią, czyli badaniem piersi. Nazwa związana jest z charakterystycznymi wypukłościami znajdującymi się w dolnej części chmury, które kształtem przypominają właśnie piersi lub wymiona.
W środowisku naukowym nie ma zgody co do warunków, w jakich powstają te niezwykłe chmury. Według jednej z teorii te charakterystyczne wymiona są skutkiem parowania podgrzanych kropel wody w dolnej części chmury podczas napływania na nie chłodnej masy powietrza. Wtedy właśnie mogą tworzyć się te bąble. Zjawisko to można zaobserwować m.in. takich rodzajach chmur jak cirrus, cumulonimbus czy stratocumulus. Występowanie mammatusów związane jest z dużą intensywnością zjawisk konwekcyjnych, które zachodzą w chmurze. Naukowcy obserwują zależność między pojawieniem się „wymion” a burzą o silniejszym natężeniu niż zwykle. Mammatusy pojawiają się często w dolnej części kowadła superkomórki burzowej. Stąd też uważa się, że występowanie zjawiska mamma zapowiada burze o silnym natężeniu, choć bywa i tak, że kończy się na silnym wietrze, bez nawet kropelki wody.
Zobaczcie przykład chmur mamma nad Poznaniem!
Altocumulus lenticularis
Kształt: Spodek UFO
Latające spodki, a może stos naleśników lub inwazja kosmitów – ilu ludzi, tyle skojarzeń. Te śmieszne chmury, a dokładniej chmury soczewkowate są związane ze zjawiskiem zwanym turbulencją fal górskich. Kiedy powietrze o stabilnej wilgotności przepływa nad górami, po stronie zawietrznej mogą formować się duże fale stojące mas powietrza. Altocumulus lenticularis tworzą się w miejscach fali, gdzie panuje obniżone ciśnienie. Jeśli temperatura na szczycie fali jest równa temperaturze punktu rosy, kondensacja zachodzi w formie soczewki. Gdy powietrze opada koryta fali, gdzie temperatura i temperatura punktu rosy nie są równe, dochodzi do parowania, a więc i tworzenia tej formacji chmurowej.
Chmury te zwiastują duże zmiany w sile wiatru, a nawet mogą powodować turbulencje. Piloci zwykłych samolotów zwykle unikają latania w pobliżu chmur soczewkowych ze względu na towarzyszące im turbulencje. Z drugiej strony wykwalifikowani piloci szybowcowi bardzo lubią ten typ chmur, ponieważ potrafią rozpoznać po ich kształcie, gdzie będzie unosić się powietrze.
Jeśli zaciekawił was ten temat, przeczytajcie też poniższe artykuły:
Niezwykłe zjawiska pogodowe: Co zwiastuje purpurowe niebo?
Niezwykłe zjawiska pogodowe: Niebezpieczne piękno perłowych chmur
