Najmniejsza żaba świata zmieści się na paznokciu. Żyje w Brazylii

Ma zaledwie 7 mm – tyle, co mucha albo ziarnko groszku. Niewielka żabka Brachycephalus pulex, pochodząca z Brazylii, jest jak na razie najmniejszym odkrytym żyjącym płazem, a do tego również najmniejszym kręgowcem świata. Dowiedz się o niej więcej.

Spis treści:

Żaba Brachycephalus pulex – systematyka i występowanie
Wymiary Brachycephalus pulex
Jak odkryto najmniejszą żabę świata?
Ciekawostki o najmniejszej żabie świata
Dlaczego Brachycephalus pulex jest tak mała?

Żaba Brachycephalus pulex – systematyka i występowanie

Brachycephalus pulex, czyli ropucha pchla, należy do rodziny Brachycephalidea. Jest jedną z jego najmniejszych przedstawicielek. Pierwsze okazy tych mikroskopijnych żab znaleziono w brazylijskich górach Serra Bonita – dokładnie w gminach Camacan i Pau Brasil w regionie Bahia. Występowanie gatunku ogranicza się więc na razie do regionu Bahia – do tej pory nie ma informacji, aby można było je spotkać w innych miejscach na świecie.

Siedliskiem ropuchy pchlej są górzyste, wiecznie zielone i wilgotne tropikalne lasy górskie. Gatunek ten żyje na wysokości 220–930 m n.p.m., w ściółce leśnej.

Wymiary Brachycephalus pulex

W świecie żab można spotkać niezwykle różnorodne gatunki: począwszy od naprawdę małych przedstawicieli, po prawdziwe giganty. Jedną z największych żab jest goliat płochliwy – żyje w Afryce i osiąga wagę nawet 3 kg. Takie rozmiary są jednak raczej wyjątkiem – większość żab mierzy kilkanaście centymetrów i ważny znacznie mniej.

Ropucha pchla znajduje się na drugim biegunie – rekordowo małych płazów. Na twoim paznokciu zmieszczą się dwie takie żabki – długość dorosłego samca wynosi bowiem średnio 7 mm, zaś samic – 8 mm. Samice są większe ze względu na swoją zdolność do rozrodu. Najmniejszy znaleziony okaz tego gatunku miał dokładnie 6,45 mm!

Przeczytaj również: Grzbietoród amerykański – wyjątkowy płaz ma nietypowy sposób rozmnażania

Jak odkryto najmniejszą żabę świata?

Żabę z gatunku Brachycephalus pulex odkryto w 2011 roku. Naukowcy dowiedli wówczas, że ten niewielki płaz występuje w ściśle określonym miejscu – wyłącznie na kilku wzgórzach w stanie Bahia (Brazylia). Dotychczas sądzono, że najmniejszą żabą miniaturową jest Paedophryne amauensis, której średnia długość wynosiła 7,7 mm.

W czasie badań z 2011 roku znaleziono jedynie kilka żab z gatunku Brachycephalus pulex. Natomiast w związku z tym, że nie przebadano ich gonad, nie można było określić czy są to dorosłe osobniki, czy może nierozwinięte jeszcze młode. Po ponad 10 latach grupa naukowców z Universidade Estadual de Santa Cruz w Brazylii ponownie udała się w miejsce znalezienia żabek, by dokończyć badania – złapać nowe osobniki i dokładnie je przebadać. Tym razem złapano 6 żab, które dokładnie zbadano – średnia długość samic wynosiła około 8 mm, a samców 7 mm. Badacze upewnili się również, że pomiary dotyczą dorosłych, w pełni ukształtowanych osobników.

Najmniejsza żaba świata — Brachycephalus pulex – średnia długość samic to około 8 mm, a samców 7 mm/Dias/CC BY 4.0

Ciekawostki o najmniejszej żabie świata

Czym może zaskoczyć żaba mniejsza niż paznokieć? Okazuje się, że gatunek ten jest bardzo interesujący. Co warto o nim wiedzieć?

Brachycephalus pulex nazywana jest również ropuchą pchlą – człon „pulex” w nazwie odnosi się właśnie do pcheł. Jest to nawiązanie nie tylko do niewielkiego rozmiaru żabek, ale także ich zdolności do skakania na duże odległości.
Choć to maleńkie i wydawałoby się zupełnie niegroźne stworzenia, naukowcy mówią, że niezbędna jest stała obserwacja gatunku. Takie populacje mogą błyskawicznie się zmieniać, a wybuch wśród nich choroby, może mieć bardzo poważne skutki.
Choć to gatunek odkryty niedawno, już wiadomo, że jego (i tak niewielka) populacja może się zmniejszać. Głównym powodem jest utrata siedlisk, wynikająca przede wszystkim z rozwoju miast i rolnictwa.
Biorąc pod uwagę inne parametry gatunku, może okazać się, że Brachycephalus pulex nie są najmniejszymi przedstawicielami kręgowców. Porównując ich masę i objętość okaże się bowiem, że są większe od gatunku P. progenetica, czyli indonezyjskich ryb z rodziny karpiowatych, które do tej pory uważano za najmniejsze kręgowce.

Przeczytaj również: Wiecznie uśmiechnięty płaz potrafi zregenerować swój mózg. Jak on to robi?

Dlaczego Brachycephalus pulex jest tak mała?

Czy tak niewielki rozmiar ma jakieś znaczenie w kontekście ewolucyjnym? Czy jest spowodowany przystosowywaniem się tych żabek do warunków życia? Zdecydowanie powodem zmniejszania wymiarów ciała jest konieczność dostosowania się do miejsca, w którym żyją. Naukowcy twierdzą, że dzięki temu mogą one eksplorować niedostępne dla dużych żab zakamarki ściółki lasów tropikalnych.

Ewolucja do tak małego rozmiaru nie pozostaje natomiast bez konsekwencji dla żab. U najmniejszych gatunków pojawiają się anomalie anatomiczne, czyli nieprawidłowości w budowie. Należą do nich na przykład:

zanik paliczków w kończynach przednich i tylnych,
redukcja elementów kostnych,
słabo rozwinięte uszy, mogące powodować problem ze słyszeniem godowych odgłosów zalotników.

Czy Brachycephalus pulex to rzeczywiście najmniejszy kręgowiec świata? Naukowcy wyraźnie rozróżniają sformułowanie „najmniejszy” od „najmniejszy odkryty” – w przyrodzie bowiem jest jeszcze ogrom gatunków, o których człowiek nie wie. Wiele z nich skrywa na przykład amazońska dżungla – być może żyją w niej kręgowce mniejsze niż mikroskopijna ropucha pchla.