Spis treści:

Albert Bandura – kim był?

Psycholog urodził się 4 grudnia 1925 roku, a zmarł 26 lipca 2021 roku. Podczas swoich eksperymentów Albert Bandura starał się zrozumieć, w jaki sposób dzieci się uczą i wyrażają emocje poprzez konkretne zachowania. W jego pracach można doszukać się niewielkich podobieństw z niektórymi pracami Zygmunta Freuda, głównie tymi związanymi z kompleksem Edypa. Obie teorie obejmują internalizację lub adopcję zachowania kogoś innego.

Główną różnicą między teoriami Freuda i Bandury jest to, że pierwszy z badaczy zakładał wyłącznie identyfikację z rodzicem tej samej płci. U Alberta Bandury płeć również ma znaczenie, choć nie tak duże jak w pracach austriackiego lekarza.

Jako emerytowany profesor, Albert Bandura otrzymał nagrody od APA (Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego) za wybitny wkład naukowy i wpływ na psychologię. W 2015 roku otrzymał też Narodowy Medal Nauki od prezydenta Stanów Zjednoczonych Baracka Obamy.

Przeczytaj również: Eksperyment Calhouna. Czy tak wyglądałaby także utopia ludzi?

Eksperyment Bandury – lalka Bobo

W 1961 roku Albert Bandura analizował metody służące leczeniu nadmiernie agresywnych dzieci. W tym celu szukał źródła ich gniewu, co doprowadziło do powstania pomysłu na badanie. Na czym polegał eksperyment lalki Bobo?

Wzięło w nim udział 36 dziewczynek i 36 chłopców między trzecim a piątym rokiem życia. Bandura podzielił najmłodszych na trzy grupy. 24 dzieci obserwowało agresywny scenariusz i odpowiednio – 24 dzieci było odbiorcami scenariusza nieagresywnego. Reszta była grupą kontrolną. Bandura zadbał też o to, by połowa dzieci była świadkami działań dorosłych tej samej płci, a druga przyglądała się płci przeciwnej. Obserwacja przebiegała indywidualnie, by dzieci nie wywierały na siebie wpływu.

Eksperyment Bobo – przebieg

Obiektem obserwacji był dorosły, który zachowywał się w określony sposób wobec  plastikowej, nadmuchiwanej lalki Bobo. Agresywny scenariusz zaczynał się od minuty standardowej zabawy z lalką, po czym dorosły zaczynał bicie jej pięściami lub zabawką w kształcie młotka. W nieagresywnym scenariuszu nie dochodziło do żadnej zmiany w zachowaniu dorosłego.

Po obserwacji dzieci wchodziły pojedynczo do pokoju i mogły bawić się z lalką. Przebieg Eksperymentu Bobo zaskoczył badacza. Dzieci, które obserwowały scenariusz agresywny, znacznie częściej wykazywały agresję względem lalki. Częściej zachowanie dorosłych kopiowały te dzieci, które obserwowały dorosłych tej samej płci, co one same.

Badacze zauważyli jeszcze jedną ciekawą prawidłowość. To chłopcy wykazywali się większą liczbą ataków fizycznych. Można więc uznać, że zachowania dorosłego osobnika płci męskiej były kopiowane najczęściej. Dziś badacze łączą ten wynik z wpływem kultury, w której siła i agresja częściej są domeną mężczyzn.

Wiesz już, na czym polegał eksperyment lalki Bobo. Warto zapamiętać jeszcze jedną rzecz. Wyniki nie zawierały uczenia utajonego. Co to znaczy? Uczenie poprzez obserwację nie musi ujawniać się od razu. Psychologowie zwracają uwagę na to, że nabywanie wzorców zachowań agresywnych to nie to samo, co ich praktykowanie.

Przeczytaj również: Eksperyment Milgrama. Czy jesteśmy ślepo posłuszni?

Powtórzenie Eksperymentu Bandury – lalka Bobo

Eksperyment Bandury – lalka Bobo został powtórzony w 1965 roku. Naukowcy chcieli poznać wpływ nagradzania i karania na zachowania dzieci. Był to kolejny dowód na uczenie się przez obserwację. Jeśli dorośli byli nagradzani za agresywne zachowania, zwiększało się prawdopodobieństwo tego, że dzieci będą bić lalkę. Jeśli jednak dorośli otrzymywali reprymendę, dzieci nie były już tak chętne do okazywania agresji.


Eksperyment lalki Bobo – wnioski

Przebieg Eksperymentu Bobo nie pozostawił wątpliwości. Dzieci uczą się poprzez kontakt ze środowiskiem społecznym, a przez obserwację innych zyskują nowe umiejętności, uczą się strategicznego myślenia i nabywają określone przekonania. Mogą też analizować zachowania oraz oceniać, które z nich będą najbardziej opłacalne, ponieważ otrzymają za nie nagrodę. Tym samym dzieci uczą się dostosowywania, konsekwencji i przydatności. Działają, z góry wiedząc, jaki będzie rezultat i to on jest priorytetem w podejmowaniu decyzji.

Eksperyment Bandury – lalka Bobo to niewątpliwie ogromny przełom w podejściu do dziecięcej psychologii. Jest źródłem wielu wniosków nie tylko dla psychologów i psychoterapeutów, ale także rodziców i wychowawców, którzy poprzez obserwację swoich pociech i uczniów, mogą dowiedzieć się więcej o tym, jak wpływa na nie najbliższe środowisko.

 

Odpowiedzi do zadań z podręczników z biologii znajdziesz tutaj:

Biologia. Klasa 5. Podręcznik – rozwiązania i odpowiedzi

Biologia. Klasa 6. Podręcznik – rozwiązania i odpowiedzi

Biologia. Klasa 7. Podręcznik - rozwiązania i odpowiedzi