Predyspozycje zawodowe to wrodzone skłonności do wykonywania danego zawodu. Jak podają psychologowie i socjologowie pracy nie należy walczyć z własnymi cechami charakteru, lecz tak umiejętnie dobrać miejsce prac, by każdy element otoczenia, to znaczy oddziaływanie pracy na nas oraz nas na pracę a także na współpracowników, nie miał toksycznych skutków.

W posiadaniu przed osoby wyróżniających się i dominujących cech swojej grupy zespołowej można dopatrzeć się także wad tej sytuacji. W tym przypadku czynniki negatywnie wpływające na rozwój kariery zawodowej zdecydowanie nie można pominąć.

Za przykład może służyć postać perfekcjonisty. Osoba ta określana jest mianem perfekcjonisty, gdyż stale dąży do doskonałości a za cel priorytetowy uznaje właśnie osiągnięcie tej doskonałości. Jednak perfekcjonista w swoich zamierzeniach przesadza i zbyt dużo czasu poświęca na koncentrowanie się na dopracowywaniu mało istotnych szczegółów.

Należy pamiętać, iż wszystkie funkcje zespołowe posiadają cechy pozytywne jak i negatywne.

W następnej części zajmiemy się omówieniem poszczególnych rodzajów ról zespołowych.

  • Roślina:

Są to ludzie szczególnie wybitni, inteligentni oraz wyróżniający się niepowtarzalnym sposobem myślenia. Poza tym cechują się nadzwyczajną pomysłowością i umiejętnością szybkiego rozwiązywania skomplikowanych problemów czy konfliktów. Roślinie powierzane są najczęściej obowiązki związane z kreatywnością nowych pomysłów, a umożliwia jej wywiązywanie się z nadanej funkcji wrodzone, radykalne myślenie wnoszące niekonwencjonalne unowocześnienia. Wadą bycia rośliną jest fakt, iż osoby te nie mają zdolności zbyt dobrego wdrażania własnych pomysłów w życie. Negatywnymi czynnikiem wynikającymi z charakteru rośliny są często ulotne i chwilowe zainteresowanie daną sprawą, skłonności do pomijania ważnych szczegółów, gdyż widzą jedynie sens w koncentrowaniu się na ogólnych zagadnieniach oraz roztargnienie powodujące występowanie błędów.

Rośliny zdecydowanie wybierają pracę w warunkach niezależnych. Wybór ten odzwierciedla się w ich indywidualizmie oraz nietuzinkowości. Wykazują dużą wrażliwość na krytykę i pochwały. Często okazują obojętność a nawet ignorancję na pomysły pozostałych. Mają problemy z porozumiewaniem się z otoczeniem na falach innych niż własne i trudność ta powoduje, że rośliny spodziewają się, iż pozostałe osoby z zespołu dostosują się do nich.

W charakterze roślin spotyka się tendencję do poświęcania zbyt dużo czasu na tworzeni pomysłów rozpalających ich wyobraźnię, ale nie spotykających poparcia i akceptacji zespołu, gdyż w wielu przypadkach pomysły roślin nie zgadzają się z określonymi przez zespół celami czy potrzebami.

  • Zaradny poszukiwacz:

Poszukiwacze, określani również mianem eksploratorów, są także kreatywni, ale pomysły nie powstają w ich umysłach w taki sposób, jak w przypadku roślin. Swoje działania opierają na raczej surowym trafnym pomyśle kogoś innego i za cel swój obierają rozbudowanie tego konceptu. Wykazują się pogodnością i zrelaksowaniem, ale nie obca jest im cecha wszędobylskości czy zyskiwania sobie popularności. Są to wyjątkowo utalentowani dyplomaci i negocjatorzy. Zaradni poszukiwacze nie mają kłopotów z błyskotliwym myśleniem. Mają dobre oddziaływanie na postawę i motywacje zespołu poprzez pozytywne i optymistyczne usposobienie.

Na kreatywność poszukiwacza wpływa w znaczący sposób stymulacja innych osób. Entuzjazm wnoszony często przez poszukiwacza może szybko osłabnąć a nawet zniknąć, jeśli nie spotka się on z pozytywną reakcją pozostałych członków zespołu. W przypadku napotkania na trudności poszukiwacz ma skłonności do tracenia zainteresowania i zaprzestania dalszej realizacji podjętych prac.

  • Koordynator:

Koordynatorami są osoby potrafiące utrzymać niezwykłą dyscyplinę i opanowanie. Posiadają wrodzoną skłonność do koncentrowania się na dążeniu do wytyczonego celu. Koordynatorzy określani są jako wielka integrująca siła zespołu, ze strony współpracowników zwykle spotykają się z szacunkiem.

Znakomicie sprawdzają się w roli informatora oraz osoby przydzielającej zadania poszczególnym pracownikom. Umiejętnie radzą sobie z dostrzeganiem, wychwytywaniem indywidualnych talentów i angażowaniem ich do pracy na rzecz całego zespołu. Cechy koordynatorów wysuwają ich na pierwszy plan w funkcji osób odpowiedzialnych za ustalanie i przydzielanie ról i zakresów prac innym. Często to oni są wybierani na liderów zespołu, lecz nie dlatego, iż wykazują większy poziom inteligencji czy szczególną pomysłowość niż inni w grupie, ale posiadają dojrzałość emocjonalną i mądrość odzwierciedlające się w umiejętności odkrywania dobrych wartości w innych pracownikach i odpowiedniego pożytkowania ich dla korzyści ogółu zespołu.

  • Animator:

Jego osobowość wyraża się w dynamicznym usposobieniu, przepełnionym niespokojną energią. Jest otwarty, impulsywny, lecz jednocześnie często rozdrażniony. Animatorzy za swój najważniejszy cel traktują uzyskanie konkretnych rezultatów, więc są przyjaźnie nastawieni do wyzwań, które i uwielbiają stawiać jak i podejmować. Dążą do otrzymania założonych wyników i wymuszają na każdym pracę, by je tylko osiągnąć. Warunki pracy stwarzane przez animatorów mogą powodować wynikanie awantur i nieporozumień. Jednak jest to rodzaj konfliktów trwających krotko, a wszelkie urazy zostają szybko zapomniane.

  • Obserwator:

Obserwatorzy to ludzie obdarzeni wyjątkową inteligencją. Są zdecydowani w swoich działaniach, lecz mają skłonności do zamykania się w sobie. Mogą dla otoczenia się wydawać raczej obojętni, wręcz niewzruszeni, a nawet nieczuli. Ich mocna strona objawia się w umiejętności konkretnej i jasnej analizie pomysłów, które są im przedstawiane przez pozostałe osoby z zespołu. Obserwatorzy nie potrafią tworzyć pomysłów. Natomiast w przypadku rozważania, czy dany pomysł jest słuszny do wdrożenia, czy jednak należy go odrzucić, to właśnie obserwatorzy nie pomijając żadnych szczegółów badają wszystkie argumenty za i przeciw. W rezultacie swoich zdolności sprawdzają się znakomicie w funkcji przenikliwych sędziów i rzadko im się zdarza podejmować niewłaściwe decyzje. To przeważnie obserwatorzy ratują zespół przed zaangażowaniem się w niekorzystne działania.

  • Pracownik zespołowy:

Pracownik zespołowy obdarzony jest wrażliwością. Jest towarzyski, pogodny oraz poprzez zdolność efektownego wspierania na duchu i motywowania zespołu, to on najlepiej orientuje się w nastrojach panujących wśród grupy. Pracownik zespołowy jest dobrym słuchaczem i dyplomatą. Nie narusza lojalności wobec grupy. Jest lubiany w szczególności dzięki swojemu łagodnemu usposobieniu. Jego instynktowne reakcje na nowe koncepcje są wywołane chęcią rozwijania tych pomysłów. Od jego celów dalekie jest wyszukiwanie niedoskonałości w podejmowanych działaniach przez zespół czy w samych koncepcjach.

  • Realizator:

Osobę tego typu charakteryzują się posiadaniem zmysłu organizacyjnego, zdrowego rozsądku i samodyscypliny. Są to cechy niezbędne do przekształcanie koncepcji i zamierzeń w zadania nadające się do wdrożenia w życie i będące w pełni wykonalnymi. Potrafią dużo pracować. Znaczącą rolę dla nich odgrywa systematyczność, lojalność i nie przywiązywanie zbytniej wagi do osiągnięcia własnych korzyści.

Powyżej omawiane były osoby spotykane w zespole wyróżniające się pomysłowością, potrafiące analizować koncepcje, podsuwać grupie trafne wskazówki, kierować innych członków grupy i podtrzymywać wiarę w profity z podjętych działań. Natomiast zadaniem realizatora jest osiągniecie wyników w wykonywaniu podstawowych prac zespołowych.

Jest szanowany i doceniany przez resztę zespołu, gdyż jedną z jego największych wartości jest fakt, że bardzo chętnie i z entuzjazmem podchodzi do wykonywania każdej pracy bez względu na własny stosunek do niej. Dla realizatora ważniejsze jest dobro zespołu niż to, czy lubi daną powierzona mu pracę, czy nie.

  • Finalizator:

Finalizator jest osobą ze skłonnościami do nieufności i obaw w sytuacji początkowych faz realizowania danego pomysłu. Często martwi się o możliwe niepowodzenie i jest nieszczęśliwy, dopóki gruntownie nie zanalizuje każdego szczegółu. Jednak zdarzają się również typy o spokojnej naturze. Dzięki swojej niesamowitej skrupulatności doskonale spełnia się w funkcjach kreatora. Pomimo, iż finalizator nie jest obdarzony wysokim poziomem asertywności, to jego brak tolerancji dla niedbalstwa potrafi wywołać u członków zespołu potrzebę pilności w czasie realizacji zadań.

  • Specjalista:

Specjaliści koncentrują się na zdobywaniu wysokich umiejętności i wiedzy. W rezultacie poprzez obrany cel wynika, że tak naprawdę interesują się tylko i wyłącznie swoją dziedziną, którą to zgłębiają z prawdziwym entuzjazmem i traktują wyjątkowo profesjonalnie i poważnie. Nie zajmują się ich zdaniem niepotrzebnymi zajęciami, ale jedynie skupiają się jedynie na tym, by zostać wybitnymi ekspertami w swojej dziedzinie. Osiągnięcia innych osób spotykają się ze strony specjalistów z dość małym zainteresowaniem. Często bywają samotnikami, których w nikłym stopniu interesują inni ludzie. Specjaliści wykazują pełny zapał i zacięcie w swoich działaniach.

  • Utopijny wizjoner:

Jest źródłem mnóstwa pomysłów i koncepcji. Jednak zbyt wiele wymaga od swojego otoczenia w sprawie gotowości do wprowadzania unowocześnień. To jemu przedsiębiorstwo zawdzięcza około 80% omawianych pomysłów zadaniem utopijnego wizjonera będących receptą na sukces. Wykazuje wyjątkową pomysłowość i błyskotliwość. W wielu przypadkach nie spotyka się z akceptacją ze strony reszty zespołu, gdyż przez swoją chaotyczność i sumienność bywa osobą uciążliwą dla wielu osób.

  • Reformator:

On podobnie jak utopijny wizjoner także wyróżnia się nadzwyczajnym stopniem kreatywności, ale bardziej utrzymuje się przy rzeczywistości. Menadżerów tego typu często okazują się wynalazcami i majsterkowiczami, którzy z wielką chęcią oddają się pracy na rzecz czegoś nowego. W tej sytuacji ma miejsce stan odosobnienia od innych, ważniejszych spraw dziejących się w firmie.

  • Analityk:

Jest to osoba opierająca wszelkie działania na zdrowym rozsądku. Ma tendencję do wyliczania wszystkiego. Jego zdaniem rzeczy i działania muszą przynosić pożytek. Stara się unikać wszystkiego, co może się wiązać z jego zdaniem zbędnymi emocjami. Chaos traktuje za jeden z najbardziej niszczących czynników. Pełniąc obowiązki osoby odpowiedzialnej za zarządzanie kieruje się wyłącznie jasną kalkulacją i analizą. Z badań statystycznych wynika, że 70% wszystkich członków zarządów stanowią menadżerowie tego typu. Poprzez swoje umiejętności analizowania korzyści i niepowodzeń oraz kierowania się zdrowym rozsądkiem cieszą się uznaniem, gdyż nie narażają przedsiębiorstwa na straty a jeśli już podejmują dane decyzji, to stopień ryzyka porażki jest wyeliminowany do jak najmniejszego.

  • Moderator:

Jest to człowiek doceniający sztukę i znaczenie kompromisu. Prowadzi tak działania, by uniemożliwić sytuację wywołującą możliwy konflikt. W przypadku jednak dojścia do nieporozumień jest znakomita osobą łagodzącą napięcia w zespole.

Wyróżnia się energiczności, którą rzadko traci. Jednak jest skłonny do zmiany własnego poziomu energii w przypadku konieczności podniesienia korzyści przedsiębiorstwa. Jeśli energiczny człowiek czynu podejmuje się wypełnienia określonych funkcji, to w dążeniu do ich realizacji jest stanowczy, bezwzględny i surowy nie tylko wobec siebie, lecz także innych.

  • Ostrożniś:

Sprawdza się doskonale w roli organizatora i osoby przygotowującej plany działań. Jednak zauważalne jest w nim pewne oderwanie od rzeczywistości spowodowane nadmierną i przesadzoną bojaźliwością. Dla niego ważniejsze niż zyski zespołu jest własne poczucie pewności i bezpieczeństwa.

Obowiązkiem menadżera jest posiadanie umiejętności panowania nad daną całością oraz zarządzanie nią kompletnie. Przez zarządzanie kompletne określa się gospodarne, zdecydowane, energiczne i odpowiedzialne kierowanie całością mając za priorytetowy cel osiągnięcie jak największych zysków przy jak najmniejszym stopniu poniesionych strat nie pomijając dobra zespołu.

Zdolności interpersonalne, w najprostszym wyjaśnieniu, są umiejętnościami efektownego komunikowania się z ludźmi (a prostszej mówiąc - dogadywani się) w taki odpowiedni sposób, by podjęte działania mogły być dalej kontynuowane i by zamierzony cel został osiągnięty przy jak najmniejszym wysiłku ze strony menadżera pilnującego także, by nie narastały w zespole sytuacje konfliktowe, najczęściej wywołane czynnikami stresowymi.

By być dobrym menadżerem należy charakteryzować się:

  • umiejętnością komunikowania się z ludźmi,
  • znakomitym współżyciem w grupie,
  • znajomością zasad wprowadzania i modernizacją zmian,
  • zdolnością radzenia sobie z konfliktami.

Badania przeprowadzone wśród menedżerów zachodnich firm wykazały, iż ludźmi sukcesu zostają tylko ci którzy:

  • kierują się chęcią współdziałania z ludźmi i potrafią się z nimi porozumieć,
  • wykazują wrażliwość i uczciwość wobec otoczenia społecznego i ekologicznego,
  • są osobami w pełni odpowiedzialnymi za siebie i osoby im podległe,
  • posiadają silną menedżerską motywację do osiągnięcia celu,
  • z entuzjazmem podchodzą do konieczności pogłębienia już nabytej wiedzy bądź nauczenia się czegoś nowego,
  • lubią stosować teorie w praktyce,
  • potrafią globalnie ujmować zjawiska oraz scalać myślenie abstrakcyjne z koncentracją uwagi,
  • ich podzielność uwagi jest rzeczywista a nie pozorna,
  • sprawdzają się w wytyczaniu ambitnych, lecz zarazem realistycznych, celów,
  • są to osoby wytrwałe, dokładne, sumienne, ale także systematyczne i zorganizowane,

kreatywność nie jest im obca.

Poza tym są to osoby pozytywnie i optymistycznie podchodzące do realizacji działań, umiejące mobilizować zespół i ogólnie radośnie obnoszące się do otoczenia. Cechy te pomagają zmniejszyć nieufność w stosunku do pomysłów lub już obranych kroków osobom w zespole wykazujące osobowość omawianego finalizatora czy ostrożnisia.