Słowo metafora ma grecki rodowód - pochodzi od metaphori co oznacza przeniesienie. Termin ten został zdefiniowany przez Arystotelesa w jego "Retoryce" i "Poetyce".

Według Arystotelesa metafora to nie tylko sposób mówienia i myślenia ale także cecha języka potocznego.

Samo pojęcie metafory Arystoteles definiował jako zjawisko przenoszenia nazwy z jednego obiektu na drugi na zasadzie analogii (obecnie taką definicje metafory nazywamy definicją klasyczną)

Arystoteles uważał że metafory cechuje subiektywność i że są zjawiskiem którego psychiczną genezę jest niezwykle trudno uchwycić.

Fundamentem metafory jest znajdowanie podobieństwa pomiędzy rzeczami a słowami. Metafora tworzona jest w sposób zarazem intuicyjny jak i racjonalny.

Zasady podobieństwa metaforycznego.

  • podobieństw obiektywne: budowa atomu a budowa układu słonecznego
  • podobieństwo bezpośrednie
  • podobieństwo afektywne

Według Georga Lakoffa i Marka Johnsona rozumowanie i wnioskowanie jest w głównej mierze oparte na metaforach..

Emile Beneveniste i Jaques Lacan- francuscy psychologowie z kręgu psychologów psychoanalitycznych stwierdzili że metafora oraz inne tropy stylistyczne wykazują znaczne podobieństwo do mechanizmu symbolizacji w marzeniach sennych.

Podstawą twórczej aktywności człowieka jest myślenie metaforyczne.

Szczególnie istotna jest metafora w początkowej fazie rozwiązywania problemu - poprzez zastosowanie metafory nowe zadanie o znacznym stopniu złożoności i niejasności zostaje uproszczone. Cechą charakteryzującą metaforyczne myślenie jest odkrywczość. Trafna i odległa metafora spełnia istotne funkcje w procesie twórczości poprzez to, że wnosi nowe elementy do rozumienia trudnych zjawisk.

.Metafora nie musi przybierać werbalnej postaci. Jej podstawą jest znajdowanie podobieństw i różnic.

Michel Montaigne twierdzi , że niezwykle ważna dla umiejętności tworzenia metafor jest umiejętność dostrzegania podobieństwa w różnicach; Anna Wierzbicka i Teresa Dobrzyńska twierdzą , że w metaforze podczas zastąpieniu jednego pojęcia przez drugie niemal zawsze zachodzi analogia.

W pierwszej połowie XX wieku została stworzona interakcyjna koncepcja metafory. Powstała ona na bazie koncepcji psychologii postaci. Zakłada się , że w jednym słowie lub zdaniu występują różne myśli których przedmiotem są różne rzeczy - myśli te oddziaływają razem i powodują, że sens tego wyrażenia jest wynikiem wzajemnych aktywnych oddziaływań.

Paul Ricoeur dokonał analizy procesu metaforyzacji Stwierdził, że tworzenie trafnych metafor warunkowane jest wyobrażeniami czyli wizualnymi przedstawieniami relacji podobieństwa łączącej porównywane ze sobą obiekty.

Metaforyzowanie jest nie tylko procesem poznawczym- znaczenie w jego zaistnieniu i rozwoju mają również emocje. Poprzez emocje człowiek także poznaje rzeczywistość i odnajduje relacje podobieństwa łączące różne obiekty. Poprzez metaforę , poprzez umiejętność posługiwania się nią poznajemy nowe rzeczy oraz odkrywamy nowe elementy w strukturach z pozoru dobrze znanych.

Literatura:

Wiesława Limont- "Analiza wybranych mechanizmów wyobraźni twórczej" . Toruń 1996.