Dźwięki - do cech dźwięków należą:

  • wysokość - zależy od częstotliwości, czyli drgań na sekundę - wraz ze wzrostem częstotliwości zwiększa się wysokość dźwięku i odwrotnie; jednostką częstotliwości jest herc (Herz)
  • głośność - zależy od amplitudy dźwięku, wraz ze wzrostem amplitudy zwiększa się głośność dźwięku i odwrotnie; na głośność dźwięku ma wpływ również wielkość powierzchni drgającego źródła i energia zużyta do wydobycia dźwięku; jednostką głośności jest decybel (dB)
  • barwa - zależy od ilości oraz natężenia alikwotów dźwięku - każdy dźwięk zbudowany jest z wielu tonów składowych zwanych alikwotami; w przyrodzie ma miejsce wiele różnych zjawisk akustycznych, w odniesieniu do których nie mówi się o wysokości dźwięku, są to odgłosy takie jak stuki, zgrzyty czy trzaski, które określane są mianem szmerów
  • czas trwania - zależy od czasu trwania drgań źródła dźwięku - w chwili zniknięcia drgań źródła dźwięku, zanika również sam dźwięk; czas trwania może być pozornie przedłużony, na przykład gdy dźwięk został zagrany w dużym pomieszczeniu ze ścianami odbijającymi fale dźwięku, co sprzyja tworzeniu się zjawiska pogłosu, w którym istnieją fale bez drgania źródła dźwięku

Interwał - to odległość pomiędzy dwoma dźwiękami o różnej wysokości. Interwały można podzielić na melodyczne i harmoniczne. Inne podziały interwałów obejmują:

    • interwały czyste - pryma, kwarta, kwinta i oktawa
    • interwały małe i wielkie - sekunda, tercja, seksta i septyma
    • interwały zwiększone i zmniejszone
      • konsonanse - doskonałe (pryma, kwarta, kwinta i oktawa) i niedoskonałe (tercja i seksta)
      • dysonanse (sekunda i septyma)
        • interwały proste (od prymy do oktawy)
        • interwały złożone (od nony do kwintdecymy)

Interwały proste:

  • pryma - ten sam dźwięk
  • sekunda - mała zawiera jeden półton, wielka zawiera dwa półtony
  • tercja - mała zawiera trzy półtony, wielka zawiera cztery półtony
  • kwarta - czysta zawiera pięć półtonów, zwiększona zawiera sześć półtonów
  • kwinta - czysta zawiera siedem półtonów, zmniejszona sześć półtonów
  • seksta - mała zawiera osiem półtonów, wielka zawiera dziewięć półtonów
  • septyma - mała zawiera dziesięć półtonów, wielka zawiera jedenaście półtonów
  • oktawa - czysta zawiera dwanaście półtonów

Interwały złożone są zbudowane z oktawy oraz dodatkowo interwału prostego:

  • nona składa się z oktawy i sekundy wielkiej (nona wielka) lub małej (nona mała)
  • decyma składa się z oktawy i tercji wielkiej (decyma wielka) lub małej (decyma mała)
  • undecyma składa się z oktawy i kwarty czystej
  • duodecyma składa się z oktawy i kwinty czystej
  • tercdecyma składa się z oktawy i seksty wielkiej lub małej
  • kwartdecyma składa się z oktawy i septymy wielkiej lub małej
  • kwintdecyma składa się z dwóch oktaw

Rodzaje trójdźwięków zależą od wielkości i kolejności tercji, z jakich są one zbudowane. Istnieją następujące rodzaje trójdźwięków:

  • trójdźwięk durowy - jest zbudowany z tercji wielkiej i tercji małej (3 3>)
  • trójdźwięk molowy - jest zbudowany z tercji małej i tercji wielkiej (3> 3)
  • trójdźwięk zwiększony - jest zbudowany z dwóch tercji wielkich (+5<)
  • trójdźwięk zmniejszony - jest zbudowany z dwóch tercji małych (O5>)

Dominanta septymowa (D7) jest czterodźwiękiem składającym się z trójdźwięku oraz dodatkowo tercji, gdzie skrajne dźwięki oddalone są od siebie o septymę. Dominanta septymowa może występować w następujących przewrotach:

  1. kwintsekstowy (D3)
  2. terckwartowy (D5)
  3. sekundowy (D7x)

Gamy z krzyżykami durowe i molowe (do 4 znaków):

  • C-dur - a-moll (bez znaków)
  • G-dur - e-moll (jeden znak)
  • D-dur - h-moll (dwa znaki)
  • A-dur - fis-moll (trzy znaki)
  • E-dur - cis-moll (cztery znaki)

Gamy z bemolami durowe i molowe (do 4 znaków):

  • F-dur - d-moll (jeden znak)
  • B-dur - g-moll (dwa znaki)
  • Es-dur - c-moll (trzy znaki)
  • As-dur - f-moll (cztery znaki)

Półton - to najmniejsza odległość między dwoma dźwiękami (na instrumentach w stroju równomiernie temperowanym). Wyróżnia się półtony:

    • diatoniczne - zawarte są między sąsiednimi stopniami i tworzą zawsze sekundę małą (2>)
    • chromatyczne - powstają przez podwyższenie bądź obniżenie tego samego dźwięku i tworzą prymę zwiększoną (1<)

Przenosząc w danym interwale jego dolny dźwięk o oktawę wyżej lub górny o oktawę niżej, otrzymujemy przewrót interwału.

Istnieją następujące oktawy:

  • subkontra - od dźwięku a z dwoma kreskami do h
  • kontra - od a z jedną kreską do h
  • wielka - od a do h
  • mała - od a do h
  • razkreślna - od a jednokreślnego do h jednokreślnego
  • dwukreślna - od a dwukreślnego do h dwukreślnego
  • trzykreślna - od a trzykreślnego do h trzykreślnego
  • czterokreślna - od a czterokreślnego do h czterokreślnego
  • pięciokreślna - od a pięciokreślnego do h pięciokreślnego

Rytm - reguluje następstwo dźwięków w utworze muzycznym w czasie oraz organizuje je w pewne grupy. Metrum porządkuje w utworze ugrupowania rytmiczne dzięki regularnie powtarzających się akcentom metrycznym. Takt jest graficznym obrazem schematu rytmicznego, metrycznego w utworze.

Podział dwójkowy (regularny) - każda wartość dzieli się na dwie mniejsze (cała nuta dzieli się na dwie półnuty, półnuta na dwie ćwierćnuty itd.). W takim podziale wartości rytmiczne dzieli się na 2,4,8 i 16 równych części. Podział trójkowy - dzielenie wartości rytmicznych na trzy mniejsze (podział całej nuta z kropką na trzy półnuty, półnuty z kropką na trzy ćwierćnuty itd.).

Takty proste - ich górna cyfra oznaczenia taktowego to 2 lub 3. Takty proste dwójkowe (dwuczęściowe) dzielą się na 2 części: mocną, utrzymującą akcent i słabą, nie posiadającą akcentu metrycznego. Natomiast takty proste trójkowe (trzyczęściowe) dzieli się na 3 części mocne, utrzymujące akcent i 2 części słabe (bez akcentu).

Przedłużanie wartości - kropka znajdująca się z prawej strony nuty oznacza przedłużenie jej o połowę wartość, a druga kropka dodatkowo o czwartą część jej podstawowej wartości. Na takiej samej zasadzie przedłuża się pauzy. Podczas gdy kropka przedłuża nutę o konkretną wartość to ligatura, czyli łuk łączący jedną nutę z inną - przedłuża o dowolną wartość. Wartość nut i pauz przedłuża również fermata, której czas przedłużenia zależy od upodobania wykonawcy utworu.

Agogika - zajmuje się zjawiskami dotyczącymi tempa. W muzyce wyróżnia się następujące rodzaje temp:

1. tempa wolne:

  • Largo (bardzo powoli)
  • Larghetto (nieco szybciej niż Largo)
  • Lento
  • Adagio
  • Grave (poważnie, ciężko)
  1. tempa umiarkowane
  • Andante (tempo spacerowe)
  • Andantino (szybciej niż Andante)
  • Moderato (umiarkowanie)
  • Allegretto (dość żywo)
  1. tempa szybkie
  • Allegro (prędko, wesoło)
  • Vivo (żywo)
  • Presto (szybko)
  • Feloce (lotnie, lekko)
  • Prestissimo (najszybciej)

Tempo zasadnicze utworu może ulegać zmianom:

1. przyspieszenie:

- accelerando (przyśpieszając)

- animando (ożywiając)

- stringendo(zwiększając tempo)

- poco a poco stringendo (stopniowo przyśpieszając)

2. zwolnienie:

- allargando (rozszerzając)

- ralentando (zwalniając)

- ritendando (opóźniając)

- ritenuto

3. powrót do podstawowego tempa:

- a tempo (wrócić do poprzedniego)

Dynamika - dotyczy natężenia dźwięku oraz jego zmian:

  • ppp - pianissimo posabile (bardzo cicho)
  • pp - pianissimo (ciszej)
  • p - piano (cicho)
  • mezzo piano
  • mezzo forte (umiarkowanie głośno)
  • fff - fortissimo posabile (bardzo głośno)
  • ff - fortissimo (głośniej)
  • f - forte (głośno)
  • crescendo < (coraz głośniej)
  • diminuendo > (coraz ciszej)
  • fp - forte pianio (nagłe ściszenie)
  • pf - piano forte (nagłe zgłośnienie)

Artykulacja - to sposób wydobywania i łączenia dźwięków:

  • staccato - polega na oddzielaniu, odrywaniu od siebie dźwięków, których czas trwania skraca się o połowę; oznacza się kropką nad nutą
  • legato - łączenie ze sobą dźwięków; znak - łuk pod nutą
  • spiccato - ostre i krótkie uderzanie dźwięków
  • portato - pomiędzy kolejnymi dźwiękami pozostają pauzy
  • portamento - płynne przechodzenie z jednego dźwięku na inny przez kilka pośrednich dźwięków
  • tremolo - szybkie powtarzanie dźwięków o tej samej wysokości
  • arpegio - dźwięki akordu nie są uderzane jednocześnie, lecz dołączane kolejno w krótkich odstępach czasu, od najniższego do najwyższego (może być wykonywane też w odwrotnym porządku); rozróżnia się arpeggio krótkie i długie - długie polega na wykonaniu jednego arpeggia jedną i drugą ręką kolejno po sobie, a arpeggio krótkie polega na jednoczesnym i równoległym arpeggiowaniu akordu przez obie ręce
  • glissando - płynne przejście od jednego dźwięku do drugiego poprzez wszystkie możliwe, leżące między nimi dźwięki leżące między nimi

- maestoso - majestatycznie (np. adagio maestoso)

- molto - bardzo (np. molto alegro)

- assai - bardzo wzmacniające

- meno - mniej (np. meno vivo)

- piu - bardziej (np. piu vivo)

Przedtakt - to niepełny takt, który rozpoczyna utwór muzyczny bądź jego część. Przedtakt składa się z jednej nuty, często określany jest jako odbitka. Najczęściej utwory zaczynające się od przedtaktu, kończą się niepełnym taktem - ostatni takt skrócony jest o wartość rytmiczną, która odpowiada wartości taktu.

Synkopa (z grec. "synkope" - obcięcie) - polega na przedłużeniu wartości rytmicznej, która znajduje się w słabej części taktu, o wartości z następnej części taktu.

Ozdobnik - to dźwięk lub kompleks dźwięków, które ozdabiają dźwięki głównej linii melodycznej. Wyróżnia się następujące ozdobniki:

  • przednutka krótka
  • przednutka długa
  • mordent - szybka zamiana dźwięku z sąsiadującym dźwiękiem górnym (mordent górny) bądź dolnym (mordent dolny)
  • obiegnik - ozdobnik, w którym wokół dźwięku ozdabianego tworzy się krótką frazę
  • tryl - szybkie, naprzemienne wykonywaniu dźwięku głównego oraz dźwięku o sekundę od niego wyższego

Znak repetycji - to znak powtórzenia części utworu. Jeśli powtórzenie zaczyna się od początku utworu, to znak powtórzenia jest na końcu fragmentu. Aby zastosować różne zakończenia, wykorzystuje się volty - znajdujący się w volcie 1 fragment jest opuszczany przy powtórzeniu i przechodzi się od razu do volty 2.