DIAGNOZA IDENTYFIKACYJNA

Zbadany został przypadek Adam Ch., ucznia pierwszej klasy gimnazjalnej w Warszawie. Adam ma 15 lat i zdecydował się w porozumieniu z rodzicami na zmianę gimnazjum. Adam nie mógł być klasyfikowany czego przyczyną była częsta nieobecność na zajęciach lekcyjnych. Chłopiec będzie zmuszony powtarzać pierwszą klasę gimnazjum. Jest bystry, pojętny, jego zainteresowania obejmują takie dziedziny jak rzeźba ,malarstwo, architektura. Poezja i tzw. "trudne filmy" są jego pasją. Może pochwalić się znajomością wielu dzieł literackich i dokładną biografią ich twórców. Pisze wiersze, szkicuje obrazy, robi zdjęcia. Jego marzeniem są studia na wydziale historii sztuki Uniwersytetu Warszawskiego.

Absencja na zajęciach głównie wychowania fizycznego jest problemem ucznia, także w nowej szkole. Adam nie ma problemów w zdobywaniu wysokich stopni, osiąga dobre i bardzo dobre wyniki w nauce.

Chłopiec nie wykazuje chęci do nawiązywania kontaktów z osobami uczęszczającymi do jego klasy. Przez pół roku nauki zna imiona i nazwiska 5 osób, 12 osób kojarzy. Reszta osób nie jest chłopcu znana, nie potrafi ich rozpoznać, nie rozmawia z nimi, nie przejawia chęci do nawiązania znajomości. Nie sprawia mu trudności rozpoznanie nazwisk i twarzy nauczycieli.

Adam był badany przez pedagoga szkolnego w celu rozpoznania przyczyn jego szkolnych kłopotów. Wyniki tych badań dały podstawy do stwierdzenia nieprzystosowania do życia w grupie rówieśniczej. Nie rozmawia z kolegami, jest nieśmiały, zamknięty w sobie, usuwa się na bok. Próby nawiązania kontaktu kolegów z chłopcem często kończą się atakiem z jego strony. Zauważono również dolegliwości fizyczne o podłożu psychicznym typu: ból głowy i jamy brzusznej.

DIAGNOZA GENETYCZNA

Adam mieszka z rodzicami i trójką rodzeństwa; siostra ma 5 lat, bracia odpowiednio 12 i 10 lat. Jego najstarszy brat wyprowadził się i aktualnie mieszka z żoną w innym mieście. Matka chłopca pracuje w ośrodku, w którym leczy się młodszy brat Adama, cierpiący na dziecięce porażenie mózgowe, posiada wykształcenie zawodowe. Ojciec pracuje, zaspokaja podstawowe potrzeby materialne rodziny. Nie jest jednak zainteresowany wychowaniem dzieci, jego głównym zajęciem jest picie piwa przed ekranem telewizora po zakończonym dniu pracy. Jego kontakty z dziećmi są ograniczone, nie rozmawia z nimi, nie spędza wspólnie czasu. Adamowi wyraźnie brakuje kontaktu emocjonalnego z ojcem. Rodzeństwo ma problemy z porozumiewaniem się czego efektem są częste kłótnie i awantury w domu. Integracja domowników następuje w razie, gdy pojawia się zagrożenie z zewnątrz.

Atmosfera wychowawcza domu nie sprzyja prawidłowej socjalizacji. Każdy z członków rodziny ma odrębne zajęcia, inne rzeczy wzbudzają ciekawość i sympatie domowników. Matka stara się rozmawiać z dziećmi i pomagać w rozwiązywaniu ich problemów. Nie może jednak poświęcić im wystarczająco dużo czasu, ponieważ opiekuje się niepełnosprawnym synem, pracuje i prowadzi gospodarstwo domowe.

Chłopiec w trzy pokojowym mieszkaniu ma wydzielone miejsce dla siebie, bez dostępu do okna. Zajmuje część pokoju siostry. Chętnie pomaga w obowiązkach domowych; odkurza, ściera kurze, wynosi śmieci, gotuje. Wykonywanie tych zajęć sprawia chłopcu przyjemność. Lubi, gdy w domu jest czysto, panuje ład i porządek. Najczęściej czas spędza sam w swoim pomieszczeniu, jak sam mówi nie lubi, gdy jego rodzeństwo przeszkadza mu i przestawia rzeczy w jego pokoju.

W szkole podstawowej chłopiec miał ograniczone kontakty z rówieśnikami. Miał jednego kolegę. W gimnazjum do którego uczęszcza przeprowadzone były badania socjometryczne(badana była klasa 32 osobowa). Wyniki były następujące: otrzymał 11 wyborów pozytywny i 14 negatywnych na pytanie, które dotyczyło wspólnego rozwiązywania zadań, 3 wybory pozytywne i 22 negatywne na pytanie o wspólne rozrywki.

DIAGNOZA ZNACZENIA

Adam odczuwa silną potrzebę odrębności. Nie lubi, gdy mówi się o nim w kontekście inny osób, nie chce być do innych przyrównywany. Nie chcę przynależeć do żadnej grupy. Jest osobą uczuciową, nieobojętną na krytykę ze strony rówieśników. Jego zachowanie jest odmienne od postępowania kolegów. Charakteryzuje go niski wzrost i drobna budowa ciała. Jest mało sprawny fizycznie, dlatego nie uczestniczy w zajęciach w wychowania fizycznego. Jego koledzy na przerwach między zajęciami grają w piłkę nożną, Adam deklaruje, że sport go nie interesuje dlatego nie jest uczestnikiem zabawy. Zajęciem, które "integruje" grupę jest wspólne palenie papierosów. Chłopiec również w tej sytuacji izoluje się od innych i wychodzi tylko z jednym wybranym kolegą.

Adam uważa, kontakty z ojcem za zbędny dodatek do swojego życia, wystarczy mu, że utrzymuje rodzinę. Uważa, że nie jest on wzorem do naśladowania mimo to chłopiec podobnie jak ojciec pali papierosy. Najbliższą osobą dla Adama jest jego matka i brat, im zwierza się z części swoich problemów. Nie mówił w domu o swoich kłopotach z frekwencją. Matka uświadomiła je sobie, gdy na zakończeniu roku szkolnego musiała wyrazić zgodę na przeniesienie syna do innej placówki. Wcześniejsze sygnały o kłopotach syna bagatelizowała i wierzyła w jego zapewnienia, że godziny nieobecności będzie można nadrobić.

Adam jest samotny, rodzice nie poświęcają mu wystarczającej ilości czasu i nie interesują się jego codziennymi problemami. Matka czas swój poświęca głównie na wychowanie i opiekę nad młodszymi braćmi i siostrą.

DIAGNOZA FAZY

Adam jest w zaawansowanej fazie nieprzystosowania do życia w grupie rówieśniczej. Pierwsze objawy odosobnienia można było zauważyć oglądając zdjęcia rodziny, gdy chłopiec miał 5 lat zawsze stał z boku. Matka stwierdziła, że chłopiec nie chciał mieć zdjęć z udziałem rodzeństwa, wolał być na nich sam.

Adam uważa, że obecność innych ludzi w jego życiu nie jest mu do niczego potrzebna. Przyjaźni się co prawda z grupą dziewczyn, ale mają one od 17 do 20 lat. Swoich rówieśników uważa za ludzi nudnych, niedojrzałych i wulgarnych. Jego życiu często towarzyszą stany depresyjne.

DIAGNOZA PROGNOSTYCZNA

Adam nie chce pomocy ze strony terapeutów, nie wyraża zgody na socjoterapię. Nie chce uczestniczyć w zajęciach w jakichkolwiek zajęciach grupowych.

Uważam, że aby zapobiec dalszej alienacji chłopca należy zastosowań pewne metody, które pomogą wszystkim członkom rodziny.

Dla Adama:

Należy zmotywować chłopca do udziału w zorganizowanych zajęciach pozalekcyjnych np.: szkolny chór.

Zachęcić go do pomocy w akcjach charytatywnych typu: Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy czy zbiórki Caritasu.

Poprosić go o udzielenie pomocy uczniom, którzy mają problemy z nauką.

Dobrym rozwiązaniem dla chłopca byłoby przeniesienie go do szkoły gdzie uczęszcza mniejsza liczba uczniów.

To rozwiązanie wymagałoby dużych nakładów finansowych ze strony rodziców. Zarobki ich nie są wystarczające na zmianę szkoły.

Dla rodziców:

Rodzinna terapia w Centrum Pomocy Rodzinie(chodzi głównie o ojca rodziny).

Rozmowy z psychologiem, bądź kompetentnym pedagogiem w celu uświadomienia rodzicom popełnianych przez niech błędów wychowawczych.