1.Wyjaśnić, co kryje się pod określeniem spedycja międzynarodowa?
Pod tym pojęciem należy rozumieć szereg działań doprowadzających do przygotowania dostawy oraz przetransportowania ładunku w obrocie zagranicznym, za opłatą, na zamówienie. Firmy zajmujące się spedycją międzynarodową opierają swoją działalność na pośredniczeniu między firmami zajmującymi się eksportem/importem a innymi firmami transportowymi, które występują we własnym imieniu bądź reprezentując swojego klienta w zawieranej umowie. Spedycja to rodzaj umowy w której spedytor, w zakresie działalności swojej firmy, jest zobowiązany za odpowiednią opłatą do wykonania wszelkich czynności wymaganych przy transporcie ładunków pomiędzy krajami.
2. Podać krótką definicję spedytora międzynarodowego.
Spedytor to osoba występująca jako strona w umowie spedycji, którą zawiera ze zleceniodawcą. Osoba taka, jest zobowiązana profesjonalnie i za odpowiednią opłatą w imieniu zleceniodawcy bądź swoim, do odebrania lub wysłania towaru a także dopilnowania wszystkich obowiązków łączących się z jego transportem. Istotną informacją jest to, że obowiązkiem spedytora jest działać na rachunek zleceniodawcy oraz to że nie jest przewoźnikiem.
3. Wymień główne zadania działalności spedytora.
A - Na terenie państwa polskiego zakres wykonywanych zadań przez spedytora określa Ustawa Kodeks Cywilny. Do tych zadań należą m.in.:
a) nadanie towaru
b) jego odebranie
c) wykonanie wszelkich innych czynności powiązanych z transportem towaru.
B - Obszar działań spedytora zaznaczają wszystkie prace powiązane przemieszczeniem towaru za wyjątkiem samego transportu.
C - Najbardziej charakterystycznymi świadczeniami przez spedytora są:
a) udzielanie porad spedycyjnych (dotyczące np. wybrania pełnomocnictwa transportu i wyznaczenie trasy, dopilnowanie towaru do transportu tj. wybór odpowiedniego opakowania do transportu, właściwe oznaczenie i skompletowanie)
b) zorganizowanie transportu ładunku do ostatecznego środka transportu
c) pospisywanie kontraktów z firmami przewozowymi oraz pozostałymi podmiotami, które uczestniczą w zleceniu przetransportowania towaru, powierzając im realizację niezbędnych czynności
d) przygotowanie i uzupełnienie wszystkich niezbędnych dokumentów
e) na polecenie zleceniodawcy ubezpieczanie przewożonego ładunku
f) zorganizowanie odprawy celnej
g) kontrolowanie działań wymaganych podczas załadunku, przeładunku i transportem przesyłki
h) przygotowanie projektu transportu dotyczących przewozu niecodziennych ładunków
i) zapewnienie bezpieczeństwa interesom swoich klientów na wypadek zniszczenia albo zaginięcia przewożonych rzeczy.
j) ciągła kontrola dostawcy/ eksportera zagranicznego aby być informowanym o stanie ładunku, jego aktualnej pozycji i przygotowanie odbioru
k) uiszczanie zobowiązań z tytułu kosztów transportu
l) udział w realizacji bankowego inkasa dokumentowego
4. Z czego składa się proces przewozu towarów?
Na poszczególne etapy procesu przewozu towarów składają się:
- Przygotowanie planu całej operacji transportu
- Zabezpieczenie towarów do transportu
- zorganizowanie przebiegu przetransportowania
- rzeczywista zmiana miejsca składowania towaru
- opieka całej operacji od strony prawno- finansowej
- Podsumowanie całego procesu transportu
Akcja transportowania jest złożona z 3 odcinków tj.:
- przygotowania kontraktu (doprowadzenie do podpisania umowy)
- ratyfikacja kontraktu (pertraktacja warunków i parafowanie umowy)
- realizacja i kasacja kontraktu
5. Które dokumenty regulują umowę spedycji w Polsce?
W Polsce nadrzędnym dokumentem regulacyjnym umowy spedycyjne jest kodeks cywilny, a w przypadku porozumienia się stron wtedy stosuje się Ogólne Polskie Warunki Spedycyjne.
6. Wymienić charakterystyczne role firmy spedycyjnej.
Firma spedycyjna może spełniać funkcję: doradczą, dokumentacyjną, organizacyjną, wykonawczą, bankową, logistyczną związaną z wszechstronną obsługa klienta.
7. Zlecenie spedycyjne - co to jest i co musi zawierać ?
Zlecenie takie to dokument, który upoważnia przedsiębiorstwo spedycyjne do podjęcia czynności związanych z wykonaniem kontraktu. W zleceniu należy sprecyzować: (obszar zleconej usługi, typ i specyfikacje towarów, znak i nr poszczególnych sztuk, ilość, wagę, gabaryty i inne dane towaru, dokumentację niezbędną do płynnego przeprowadzenia kontraktu).
8. Co stanowi o fakcie zawarcia umowy spedycji?
Aby umowę można było uznać za zawartą wystarczą złożone odpowiednie oświadczenia obu stron umowy. Umowę można zawrzeć w postaci pisemnej, ustnie, telegraficznie, telefonicznie lub poprzez internet. Zlecenie uznaje się za zawarte w momencie przyjęcia przez spedytora, co musi zostać bezzwłocznie potwierdzone w formie pisemnej.
9. Jakie dane są niezbędne spedytorowi do realizacji zlecenia spedycyjnego.
Aby zrealizować zlecenie spedytor musi poznać:
- charakter (import/eksport)
- uwarunkowań kupna/ sprzedaży dotyczące transportu
- środka lokomocji, którym będzie transportowany dany ładunek
- asortyment i własności przewożonych materiałów.
10. Wymień informacje potrzebne dla spedytora przy realizacji zlecenia spedycyjnego przy własnej i obcej gestii transportowej?
Przy obcej gestii transportowej spedytor wymaga informacji dotyczących m.in. specyfiki, liczebności i ciężaru ładunku, oczekiwanej daty przybycia środka transportu a w przypadku statku jego nazwy, informacji i papierów niezbędnych przy odprawie celnej, dodatkowych instrukcji postępowania.
Przy własnej gestii transportowej poza w/w danymi niezbędne są także informacje o eksporterze dostawcy, specyfikacji towaru i w jakich wielkościach i odstępach czasu ma być przeprowadzona dostawa, czy przed przekazaniem ładunek musi być poddany kontroli, czy zostały określone pomocnicze warunki dotyczące dostawy towaru.
11. Wymień główne prawa i obowiązki wynikające z umowy spedycji.
Obowiązki spedytora:
- jest zobowiązany dopilnować aby opłaty naliczane klientowi były poprawne
- w przypadku wystąpienia straty scedować prawa na zleceniodawcę albo dochodzić tych strat
- zakaz wykorzystywania przez spedytora rzeczy i pieniędzy zleceniodawcy do swoich interesów
- na życzenie klienta musi ubezpieczyć ładunek
Prawa:
- do odebrania zapłaty i zwrotu poniesionych kosztów
- do upominania się o zaliczkę
- spedytor może wymagać od klienta kooperacji
- dopuszcza się użycie towaru klienta jako zastaw w celu zabezpieczenia roszczeń
- klient jest zobowiązany do zwolnienia od zobowiązań zaciągniętych przez firmę spedycyjną w celu prawidłowego wywiązania się ze zlecenia, o ile ta działa w imieniu własnym.
12. Wymień główne zobowiązania klienta firmy spedycyjnej.
- wypłata należnej gratyfikacji
- pokrycia poniesionych kosztów spedytora
- przejęcie od spedytora zobowiązań zaciągniętych przez niego w imieniu własnym w celu wykonania zlecenia
- współpraca z firmą spedycyjną ( wydanie koniecznej dokumentacji, wydanie towaru w uzgodnionym miejscu i terminie, udostępnienie danych dotyczących transportowanego towaru)
13. Prawa i obowiązki przysługujące spedytorowi działającemu we własnym imieniu.
Obowiązki: w sytuacji uszkodzenia towaru lub zniszczenia firma spedycyjna powinna scedować prawa na zleceniodawcę bądź dochodzić tej szkody
Prawa: - W przypadku trudności z egzekucją wynagrodzenia spedytor może zatrzymać ładunek jako zastaw pod dalsze czynności egzekucyjne o ile ładunek jest przechowywany u spedytora lub podmiotu działającego w jego imieniu albo może zarządzać nim za pomocą odpowiednich dokumentów.
-zwolnienie spedytora przez zleceniodawcę od poniesionych zobowiązań podjętych dla właściwego wypełnienia umowy pod warunkiem działania spedytora w imieniu własnym.
14. Jaki jest status prawny OPWS?
OPWS to zbiór norm ustalających prawa i obowiązki stron umowy spedycji. OPWS mają charakter fakultatywny tzn. mają zastosowanie o ile obie strony tak postanowiły.
15. Co jest obiektem regulacji OPWS?
Obiektem regulacji są prawa i obowiązki spedytora.
OPWS opiera się na zasadzie że spedytor może zlecić realizację poszczególnych działań osobom postronnym, które w sposób profesjonalny wykonują takie zadania. OPWS nie mają zastosowania w stosunku do pieniędzy, papierów wartościowych oraz innych dokumentów
- określają propozycje, zamówienia i dane ( kiedy uznaje się kontrakt za podpisany, co należy zawrzeć w zleceniu spedycyjnym, ustalają kwestie gratyfikacji, wytyczają kompetencje spedytora w sprawie towarów groźnych dla człowieka i środowiska)
- Regulują kwestie odnośnie ubezpieczenia, przechowywania, wynagrodzenia spedytora, reklamacji, praw zastawu, odpowiedzialności spedytora, unieważnienia czy rozstrzygania sporów
- Główne działania firmy spedycyjnej (przydzielenie przepisów dotyczących wysyłek, wystawianie i pozyskiwanie dokumentów niezbędnych w transporcie, precyzuje jak firma spedycyjna ma działać w przypadku braku wskazówek)
16. W których postaciach organizacyjno-prawnych mogą działać firmy spedycyjne?
Działalność spedycyjna może być wykonywana w ramach każdej postaci organizacyjnej, która umożliwia prowadzenie działalności gospodarczej.
17. Jakie są i co to jest zadanie Fiata?
FIATA to Międzynarodowa Federacja Zrzeszeń Spedytorów o globalnym obszarze działania. Zrzesza 93 narodowe organizacje spedytorów z 84 krajów oraz 2800 działaczy indywidualnych. Ma przedstawicielstwa w 149 krajach. Do obowiązków FIATA należy asekurowanie i reprezentowanie interesów zawodowych firm spedycyjnych oraz poręczenie profesjonalnego poziomu usług świadczonych przez jej członków.
18. Które dokumenty zostały opracowane przez FIATA i kto może ich używać?
Dokumentami opracowanymi przez FIATA są: FCR, FBL, FCT, WAYBILL, FWB, FWR, SDT, SIC i FFL. , a używać ich mogą jedynie członkowie organizacji wchodzących w skład FIATA.
19. Jaką funkcję spełnia FBL w działalności spedytora?
FBL- pozwala spedytorowi na występowanie w roli przewoźnika morskiego w przewozach relacji port-port oraz w roli operatora multimodalnego tzn. proponującego całościową usługę. Oprócz tego spedytor używający FBL FIATA proponuje klientowi ewentualność odebranie ładunku w punkcie zaproponowanym przez klienta, poza portem załadunkowym i transportem ładunku do jakiegokolwiek miejsca przeznaczenia umiejscowionego także poza portem docelowym. Takie działanie umożliwia jeden zbywalny dokument przewozowy oraz wcześniej uzgodniona kwota za transport wg ustalonych warunków.
Poza tym FBL gwarantuje zleceniodawcy zwrot szkód powstałych w transporcie i przeładunków towarów w kwocie i na warunkach ustalonych w klauzulach konosamentowych. Prawa do korzystania z FBL FIATA mają firmy spedycyjne skupione w FIATA.
20. Krótko scharakteryzować dokument FIATA FCR?
FCR jest spedytorskim certyfikatem przekazania ładunku. Certyfikat ten wystawia firma spedycyjna, w którym potwierdza że przejęła opisany w dokumencie konkretny ładunek, z nieodwołalnym zarządzeniem jego doręczenia określonemu w nim odbiorcy lub oddania go do jego dyspozycji.
Unieważnienie FCR jest możliwe tylko w przypadku gdy firmie spedycyjnej zostanie zwrócony oryginalny dokument FCR i pod warunkiem że spedytor ma sposobność unieważnienia ładunku.
FCR ma status dokumentu niezbywalnego co oznacza że nie można przenosić prawa z niego wynikające w drodze indosu. Profitem wynikającym z używania FCR jest przede wszystkim to, że pozwala zbywcy na pobranie płatności za sprzedany towar natychmiast po przekazaniu towaru spedytorowi i uzyskaniu FCR.
Stosowanie FCR ma sens przede wszystkim gdy importer nie chce by eksporter wiedział kto jest końcowym odbiorcą ładunku lub gdy przed następną sprzedażą planuje zmienić opakowanie towaru,
21. Jakie jest przeznaczenie FCT i czy jest dokumentem zbywalnym?
FCT jest dokumentem zbywalnym ponieważ przekazanie towaru może być wykonane tylko po przedstawieniu oryginalnego dokumentu. FCT ma zastosowanie przede wszystkim w obsłudze tzw. drobnicy zbiorowej, gdzie znaczna ilość drobnych przesyłek spedytor kumuluje i nadaje do przewozu przy pomocy jednego listu przewozowego lub innego dokumentu transportowego.
22. Jaką funkcję spełnia dokument FIATA SIC?
SIC spełnia funkcję informacyjną. SIC jest certyfikatem załadowcy odnoszący się do tonażu ładunku w kontenerze. Jest używany przez załadowców wysyłających kontenery do i z USA.
23. Jakie przeznaczenie ma FIATA SDT?
SDT jest oświadczeniem załadowcy stosujące się do transportu materiałów niebezpiecznych, obejmuje precyzyjne dane na temat niebezpiecznych materiałów ( wypełniane przez załadowcę). Podczas transportu tego typu materiałów niezbędna jest wiedza na temat specyfiki przewożonego ładunku, jego stopnia szkodliwości, warunków odnoszących się do opakowań, nomenklatury, przechowywania oraz kryteria podczas transportowania.
24. Omówić budowę i układ Incoterms 2000.
Formuły Incoterms są formułami cen, jako że na wartość produktu ma wpływ jednocześnie zakres wydatków i niebezpieczeństwo związane z transportem, które bierze na siebie eksporter. Incoterms 2000 charakteryzuje 13 formuł. Dzieli się je na 2 grupy tzn. formuły stosowane przy transporcie morskim i śródlądowym a także formuły przeznaczone dla wszystkich rodzajów zaopatrzenia. W obu tych formułach brane są pod uwagę najczęściej spotykane warianty niektórych grup. Formuły Incoterms charakteryzuje bardzo precyzyjnie określone rozbicie kosztów między nabywającym a zbywającym.
25. Opisać różnicę pomiędzy formułami handlowymi grup C i D Incoterms 2000.
Przy używaniu formuł C i D strona sprzedająca zawiera umowę przewozu i finansuje koszty transportu do portu lub miejsca docelowego z tą różnicą, że:
- w formule C obowiązek strony sprzedającej ogranicza się tylko do dostarczenia ładunku na statek w porcie załadunku lub wydanie przewoźnikom kraju załadunku
- w formule D strona sprzedająca jest odpowiedzialna za doręczenie ładunku do portu lub miejsca docelowego
Formuły C są formułami "na załadunek" sprzedający może wziąć na siebie obowiązek dostarczenia ładunku na czas do miejsca, w którym towar ma być załadowany na statek czy wydany.
Formuły D są formułami "na przybycie" i odnoszą się do daty przybycia ładunku do miejsca docelowego.
Formuły grupy C są 2 stopniowe tj. rozdzielenie ryzyka pośród sprzedającego a nabywcę występuje w innym miejscu niż podział wydatków.
W grupach C możliwość uszkodzenia towaru bierze na siebie strona kupująca a obowiązek ubezpieczenia towaru przypada na sprzedającego.
26. Jakie są obostrzenia w używaniu poszczególnych formuł Incoterms 2000?
1- formuły Fas, Fob, Cfr, Cif, Des, Deo można używać wyłącznie wtedy gdy transport realizowany jest drogą morską lub wodną śródlądową.
2- Formuły Exw, Fca, Cpt, Cip, Daf, Ddu, Ddp można zastosować niezależnie od sposobu realizacji transportu.
27. Czy formuły Incoterms 2000 mogą ulec modyfikacjom i czy te formuły można uznać za formuły ceny?
Formuły Incoterms mogą ulec modyfikacjom po to, żeby ładunek łatwiej doręczyć a przepisy były bardziej jednobrzmiące. Do wartości ładunku dodaje się wówczas koszty transportu czy uzyskanych pozwoleń.
28. Które z formuł odnoszą się wyłącznie do transportu morskiego i jaka jest pomiędzy nimi różnica?
Formułami które wiążą się wyłącznie z transportem morskim to formuły grup C tj. CFR i CIF. Wspólne cechy tych formuł to m.in.: strona sprzedająca bierze na siebie opłaty za dowiezienie towaru na statek w porcie załadunku, zorganizowania konkretnych zezwoleń i wykonanie czynności celnych w kraju wywozu i kosztu transportu statkiem do umówionego miejsca. Nabywca opłaca uzyskanie zezwoleń i załatwienia formalności celnych w państwie tranzytu i importu. Ryzyko przechodzi ze sprzedającego na kupującego w chwili dostarczenia towarów na statek w porcie załadunku. Różnica sprowadza się do tego, że w CIF jest wymagana umowa ubezpieczenia i pokrycia jego opłat.
29. Objaśnić znaczenie gestii transportowej.
Gestia transportowa - to prawo i obowiązek przygotowania transportu ładunku i pokrycia wydatków mających związek z tym przewozem. Określona w kontrakcie formuła handlowa wskazuje jednoznacznie , która strona umowy i na jakim odcinku posiada gestię transportową. GT może być realizowana na różnym obszarze:
- eksporter może być zobowiązany do przygotowania transportu do punktu przeznaczenia lub innego określonego punktu.
30. Wymień plusy i minusy własnej gestii transportowej.
O własnej gestii transportowej należy mówić w przypadku kiedy eksporter bądź importer jest zobowiązany do zorganizowania transportu i zapłacenia jego kosztów na głównej części trasy dostawy. Strona posiadająca gestię transportu ma możliwość wskazania rodzaju transportu, sposobu, drogi przewozu, przewoźnika, spedytora i daty odebrania lub dostarczenia.
Plusy:
- bezpośrednie oddziaływanie na odbywającą się transakcję oraz przebieg procesu transportowego (podejmowanie decyzji o sposobie oraz na jakich warunkach będzie odbywał się przewóz a przez to wpływ na redukcję wydatków)
- możliwość uzyskania ekstra zysku przez eksportera w wyniku przeprowadzenia przewozu po niższej cenie od tych, które zostały wkalkulowane w cenę transportu.
