Jest to urząd, którego celem jest reprezentowanie wybranych państw Unii Europejskiej. Na chwilę obecną w skład Parlamentu wchodzi 732 reprezentantów z dwudziestu pięciu krajów należących do Unii Europejskiej. W czerwcu roku 1979 przeprowadzono pierwsze bezpośrednie wybory do tego urzędu. Jego władza jest zbliżona do parlamentów narodowych - ustanawia znaczną część praw europejskich, które w bezpośredni sposób wpływają na egzystencję mieszkańców krajów Unii. Jest również równoprawnym partnerem Rady Ministrów. Jego debaty są jawne, a ich treści i uchwały są publikowane w "Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej".

W trakcie oficjalnych spotkań jak również na płaszczyźnie międzynarodowej przedstawicielem Parlamentu jest jego Przewodniczący. Do jego kompetencji należy także przewodniczenie posiedzeniom plenarnym, na zebraniach Prezydium oraz w trakcie Konferencji Przewodniczących.

Prezydium to urząd, który ponosi odpowiedzialność za politykę budżetową Parlamentu jak też za kwestie związane z administracją, organizacją i polityką kadrową. W skład Prezydium poza Przewodniczącym wchodzi także czternastu wice przewodniczących i pięciu Kwestorów. Charakter ich działań jest doradczy, a do ich kompetencji należy zajmowanie się kwestiami administracyjnymi oraz finansowymi, które dotyczą deputowanych oraz ich statutu. Członków Prezydium wybiera się na czas dwóch i pół roku. Konferencja Przewodniczących jest organem wykonawczym Parlamentu. Do jej składu zaliczają się przewodniczący Parlamentu wraz z przewodniczącym grup politycznych.

Komisje

Żeby przygotować porządek obrad posiedzeń plenarnych, deputowani muszą wziąć udział w pracach siedemnastu stałych komisji.

Poza komisjami stałymi Parlamentowi przysługuje prawo do powoływania podkomisji, komisji tymczasowych oraz komisji śledczych, do których należy rozpatrywanie konkretnych kwestii. Wspólne komisje parlamentarne muszą utrzymywać dobre stosunki z parlamentami krajowymi krajów, które związane są z Unią Europejską za pomocą układów stowarzyszeniowych.

Delegacje międzyparlamentarne pełnią zbliżoną funkcję w stosunku do parlamentów sporej ilości reszty krajów oraz organizacji międzynarodowych.

Sekretariat. Do jego składu zalicza się blisko trzy i pół tysiąca osób pracujących w charakterze stałego personelu. Przewodniczy im sekretarz generalny. Z racji tego, że pojawiają się różnice w językach co trzecia pracująca tam osoba przyjmowana jest jako tłumacz. Stan budżetu wynosi 1% budżetu Unii Europejskiej co daje w przeliczeniu około 1,5 euro na każdego obywatela UE.

Obszar władzy parlamentu to władza ustawodawcza, uprawnienia budżetowe, uprawnienia kontroli władzy wykonawczej.

Pierwsza zasada to polega na wspólnym decydowaniu co pozwala stawiać parlament na tym samym poziomie co Rada Europejska. Dzięki wprowadzeniu procedury współdecydowania sporo poprawek, które wnosi Parlament znajduje zastosowanie w prawie wspólnotowym, jednak jakiegokolwiek tekstu nie można przyjąć jeżeli wcześniej oficjalnie nie wyrazi na to zgody Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej. Procedura współdecydowania to na chwilę obecną jedna z najistotniejszych kompetencji Parlamentu. Jest używany w wypadkach spraw, które dotyczą swobody w przepływie siły roboczej, budowania rynku wewnętrznego, badań i rozwijania się technologii, ochrony środowiska, ochrony konsumentów, edukacji, kultury i ochrony zdrowia. Do bardziej istotnych wyczynów Parlamentu można zaliczyć:

  • "Telewizję bez granic" - wprowadzenie zakazu na transmitowanie istotniejszych wydarzeń w sporcie. Można je było tylko w pasmach kodowanych,
  • zaostrzono normy dla materiałów pędnych oraz olejów silnikowych. Miało to na celu ochronę środowiska,
  • zostały zaostrzone przepisy, które dotyczyły pasz przeznaczonych dla zwierząt hodowlanych,
  • na pudełkach od papierosów zaczęto zamieszczać bardziej wymowne ostrzeżenia traktujące o szkodliwości palenia,
  • zostało wprowadzona obowiązkowa ekologiczna utylizacja zezłomowanych aut, a za koszty za nią ponoszą od tej pory właściciele pojazdów,

Budżet

Co roku Parlament zobowiązany jest do uchwalenia budżetu Unii, w którym przyznaje jej najważniejsze środki finansowe. Podstawowy warunek, który musi zostać spełniony żeby budżet został zatwierdzony jest podpisanie go przez Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego. Od roku 1970 budżet finansuje się ze źródeł własnych, które zostały zaakceptowane przez kraje członkowskie po wcześniejszym skonsultowaniu tego z Parlamentem Europejskim. Wysokość budżetu nie powinna wykraczać poza 1,27% produktu narodowego brutto wszystkich krajów należących do UE. Do źródeł własnych w chwili obecnej zaliczają się:

  • składki krajów członkowskich, które oblicza się w oparciu o ich produkt narodowy brutto,
  • określony procent podatku od wartości dodanej (VAT) od dóbr i usług w całej Unii,
  • opłaty celne, które pobiera się na granicach zewnętrznych UE,
  • pozostałe źródła, w tym opłaty, które nakłada się na towary rolne importowane z państw trzecich.

Parlament, czyli kontroler władzy wykonawczej pełni demokratyczną kontrolę nad wszelakimi obszarami funkcjonowania Unii Europejskiej. Takie uprawnienie obejmowało na początku tylko ocenianie działań Komisji, potem poszerzono go o Radę Ministrów, Radę Europejską i urzędy, które są odpowiedzialne za politykę zagraniczną i za kwestie bezpieczeństwa. Parlamentowi Europejskiemu przysługuje prawo do powoływania tymczasowych komisji śledczych, czego zresztą kilkakrotnie się dopuścił, choćby po to żeby zbadać kwestię "choroby szalonych krów" (BSE). Jej skutkiem było utworzenie w Dublinie Europejskiej Agencji Weterynaryjnej. Powołanie Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) to także efekt działań Parlamentu.

Parlament pełni bardzo ważną rolę w procesie tworzenia Komisji. Po przyjęciu nominacji na urząd przewodniczącego Komisji, Parlament musi odbyć rozmowy z komisarzami, którzy otrzymali nominacje. Finałowy etap tworzenia Komisji polega na udzieleniu jej przez Parlament wotum zaufania. Ma on także prawo do odwołania Komisji. Zostaje wówczas złożony wniosek o wotum nieufności, który można przyjąć większością (od 2-3 do połowy głosów).

Ciągle pełni kontrolę nad komisjami. Komisja albo grupa polityczna i grupa posłów ma prawo kierować do Komisji lub też Rady pytania ustne, które z reguły zapoczątkowują obrady parlamentarne, które następnie kończą się przyjęciem uchwały. W porządku zebrań plenarnych została przewidziana tzw. "godzina pytań" w trakcie której posłowie mają czas na zadawanie pytań Komisji i Radzie. Deputowanym do Parlamentu Europejskiego dodatkowo przysługuje prawo przedkładania Komisji oraz Radzie interpelacji pisemnych, na które dostają po upływie określonego czasu odpowiedź na piśmie. Wybrani deputowani oraz grupy polityczne składają w ciągu roku ponad 5000 interpelacji.

Deputowani

Deputowanych do Parlamentu wybiera się w wyborach powszechnych bezpośrednich zgodnie z metodą proporcjonalnej albo też w oparciu o regionalną reprezentację jak ma to miejsce we Włoszech, Wielkiej Brytanii czy Belgii, lub też krajowej jak we Francji, Hiszpanii, Austrii, Danii, Luksemburgu oraz pozostałych państwach, albo na podstawie systemu mieszanego, który występuje w Niemczech. We wszystkich państwach obowiązkowe są prawa demokracji, a najistotniejsze z nich to czynne prawo wyborcze od ukończenia osiemnastu lat, równouprawnienie kobiet i mężczyzn oraz tajność głosowania. Niektóre kraje, takie jak Belgia, Luksemburg oraz Grecja, narzuciły obowiązek na udział w głosowaniu. Liczba deputowanych z wybranych państw została zawarta w traktatach unijnych. Posłowie w Parlamencie siadają według tego do jakiej partii politycznej który należy a nie według narodowych delegacji. Na chwilę obecną Parlament złożony jest z siedmiu grup politycznych i paru posłów niezależnych. Do składu wybranych grup politycznych zalicza się deputowanych z ponad stu narodowych partii politycznych.

Praca Parlamentu przebiega w poniżej przedstawiony sposób:

  • Komisja Europejska przedstawia Parlamentowi swoją propozycję legislacji. Konkretna komisja parlamentarna (powiedzmy Komisja Ochrony Środowiska, Zdrowia i Ochrony Konsumenta jeżeli rozpatruje się ustawy, które dotyczą zanieczyszczeń środowiska naturalnego) ma za zadanie wyznaczyć posła-sprawozdawcę, który zajmuje się opracowaniem projektu raportu na temat propozycji, którą przedstawia Komisja Europejska. Także wybrani posłowie oraz pozostałe komisje parlamentarne mogą być proszone o przedstawienie opinii;
  • Sprawozdawca zobowiązany jest do przedstawienia komisji parlamentarnej projektu raportu do przedyskutowania;
  • Kiedy rozpatrzy się zgłoszone poprawki projekt raportu zostaje poddany pod głosowanie komisji;
  • Grupy polityczne muszą teraz ocenić raport pod kontem własnych interesów;
  • W następnej kolejności raport omawia się na sesji plenarnej Parlamentu, a jeżeli zostaną wprowadzone jeszcze jakieś poprawki, poddaje się go głosowaniu. Zaakceptowany dokument przedstawia stanowisko Parlamentu w konkretnej kwestii.

Inne

Europejski Fundusz Rozwoju Regionów

Fundusz został utworzony w roku 1975 i miał na celu zmniejszenie różnic ekonomicznych jakie utworzyły się między obszarami Europy.

EURATOM

Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EWEA) utworzona w oparciu o Traktat Rzymski z 25 marca 1957 roku.

EUROPEJSKI BANK CENTRALNY

Europejski Bank Centralny odpowiedzialny jest za politykę monetarną strefy euro, która obejmuje jedenaście krajów, które zgodziły na przyjęcie wspólnej waluty.

W skład zarządu Banku wchodzi sześciu członków łącznie z prezesem oraz jego zastępcą. Siedziba mieści się we Frankfurcie nad Menem.

Do Rady Zarządzającej zalicza się prezesa Banku, jego zastępcę i prezesów jedenastu banków centralnych strefy euro.

Do składu Rady Konsultacyjnej Banku zalicza się jego Prezesa, zastępcę prezesa a także prezesa wszystkich piętnastu banków centralnych państw Unii Europejskiej.

EUROPEJSKI KOMITET EKONOMICZNY I SPOŁECZNY

Jest to komitet o charakterze doradczym, który składa się z dwustu dwudziestu dwóch przedstawicieli grup zawodowych oraz społecznych z państw Unii Europejskiej. Jego spotkania odbywają się w Brukseli.

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY

Zajmuje się kontrolowaniem wydatków Wspólnoty a także informowaniem Parlamentu i Rady o odkrytych nieprawidłowościach. W jego skład wchodzi dwudziestu pięciu członków - po jednym przedstawicielu z każdego państwa członkowskiego UE. Siedziba Trybunału mieści się w Luksemburgu.

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI

Europejski Trybunał Sprawiedliwości, którego siedziba mieści się w Luksemburgu zajmuje się rozstrzyganiem sporów prawnych, które dotyczą interpretowania oraz implementacji traktatów. Do jego składu zalicza się dwudziestu pięciu sędziów mianowanych przez kraje członkowskie i ośmiu rzeczników generalnych. Nie wolno go pod żadnym pozorem mylić z Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości w Hadze, który jest urzędem Organizacji Narodów Zjednoczonych. Nie można go także mylić z Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w Strasburgu, który funkcjonuje pod sztandarem Rady Europy.

EWG

Europejska Wspólnota Gospodarcza została powołana w oparciu o Traktat Rzymski z 25 marca 1957 roku.

Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS)

Była to pierwsza Wspólnota Europejska powołana w Luksemburgu w roku 1952.

KOMISJA EUROPEJSKA

Komisja Europejska zajmuje się rozpoczynaniem procesów legislacyjnych, realizowaniem wspólnych polityk europejskich oraz ustawy budżetowej Unii, a także pilnuje aby przestrzegano przepisów unijnych. Do jej składu zalicza się dwudziestu pięciu komisarzy, których mianuje się na okres pięciu lat.

Komisję musi zaakceptować Parlament, który później ją rozlicza. W chwili obecnej przewodniczącym Komisji jest José Manuel Durão Barroso.

KOMITET REGIONÓW

Komitet o charakterze doradczym utworzony w oparciu o Traktat z Maastricht. Do jego składu zalicza się 222 mianowanych reprezentantów regionalnych oraz komunalnych władz z krajów należących do Unii. Spotkania Komitetu odbywają się w Brukseli.

PROCEDURA WSPÓŁDECYDOWANIA

Procedurę legislacyjną wprowadził Traktat z Maastricht natomiast poszerzył ją Traktat Amsterdamski. Zrównuje ona uprawnienia Parlamentu oraz Rady w obszarze ustanawiania prawa.

RADA EUROPEJSKA

Do składu Rady Europejskiej zalicza się głowy krajów oraz szefów rządu państw należących do Unii Europejskiej a także przewodniczącego Komisji Europejskiej. Zebrania Rady mają miejsce dwa razy w trakcie roku i odbywają się w tym kraju, który w danym momencie przewodniczy Radzie Ministrów. Jest ona wyznacznikiem podstawowych kierunków rozwijania się polityki wewnętrznej Unii. Debatuje także nad podstawowymi kwestiami polityki międzynarodowej.

RADA EUROPY

Radę Europy powołano do życia w Strasburgu w roku 1949. Rada Europy nie jest urzędem Unii Europejskiej dlatego nie można jej w żadnym razie mylić z Radą Europejską, o której pisałem już wyżej. Do Rady Europejskiej przynależy czterdzieści jeden europejskich krajów (łącznie z Rosją i Turcją). Do kompetencji tej międzynarodowej organizacji należy organizowanie międzynarodowych konwencji, które dotyczą np. edukacji, praw obywatelskich czy kultury. Z racji tego, że obszar kompetencji jest bardzo zbliżony do zakresu UE dlatego obie te instytucje ściśle ze sobą współpracują.

RADA UNII EUROPEJSKIEJ

(Dawniejsza Rada Ministrów)

Skład Rady Unii Europejskiej tworzy dwudziestu pięciu reprezentantów w stopniu ministra z każdego kraju członkowskiego. Każdy z nich musi otrzymać upoważnienie od własnego rządu do podejmowania decyzji w jego imieniu. Decyzje Rady podejmowane są w różnych składach. Radę ds. Ogólnych i Stosunków Zagranicznych tworzona jest przez ministrów spraw zagranicznych, Rada wyspecjalizowana utworzona została przez ministrów resortowych. Zebrania mają miejsce co miesiąc (oprócz sierpnia) i odbywają się w Brukseli albo w Luksemburgu. Rada razem z Parlamentem bierze udział w procesie legislacyjnym. Zmian przewodniczącego dokonuje się co sześć miesięcy na zasadzie zmienności prezydencji. Nad organizacją obrad Rady czuwa COREPER czyli Komitet Stałych Przedstawicieli.