Stawy - osiedle Tysiąclecia

Na terenie osiedla tysiąclecia SA położone dwa stawy. Występują one w jego południowej części, w dolinie płynącej tam rzeki Rawy. Staw o większej powierzchni, nie zarośniętej tafli jest miejscem spotkań, spacerów oraz rekreacji ludzi zamieszkujących to osiedle.

Drugi, mniejszy zbiornik jest częściowo zarośnięty (trzcina) co sprawia, ze nie jest łatwo dostępny.

Pierwszy z wymienionych zbiorników jest miejscem, gdzie gniazdują ptaki wodno-błotne, do których należą: kokoszki wodne i łyski. Zima staw staje się miejscem zimowania wielu ptaków. Przykładem mogą być łabędzie nieme, których liczebność przekracza kilkadziesiąt osobników. Sa one duża atrakcja. Ich przetrwanie, w głównej mierze jest uzależnione od dobroci mieszkańców osiedla, którzy je dokarmiają. W szczególności dzieci, zabierając na wszystkie spacery torebki z resztkami jedzenia sprawiają, ze dokarmianie ptaków jest rytuałem, a co ważniejsze przyczynia się do utrzymania ptaków przy życiu przez okres zimowy.

W pobliżu głównego zbiornika jest położone niewielkich rozmiarów oczko wodne. To szuwarowisko łączy się od jednej strony z rzeka Rawa i jest bardzo gęsto zarośnięte przez pałkę wodna oraz przez trzcinę. Niestety jest w wielkim stopniu zanieczyszczone. Jednak pod wpływem naturalnych filtrów, którymi SA gęste trzciny, w tym zbiorniku występują ryby: plotki, karasie i słonecznie. Znajdziemy tez wiele gatunków skorupiaków, które reprezentują oczliki oraz rozwielitki.

Ważna informacja jest również fakt, ze to nieduże szuwarowisko należy do ostatnich terenów w Katowicach, gdzie żyje kumak nizinny. Jest żaba z rodziny ropuszkowatych i cale swoje życie spędza w bliskich okolicach wody, co stanowi przeciwieństwo dla wielu innych płazów. Jedna z cech tych płazów jest poruszanie się , które charakteryzują niewielkie skoki. Z tego wynika, ze nie sinieje możliwość pokonania przez kumaki dalekich odległości. Staje się, wiec oczywiste, ze równocześnie ze zniszczeniem środowiska, gdzie żyją te płazy, umiera cala populacja. Kumaką nizinnym do przetrwania niezbędne SA niewielkie, ale gęsto zarośnięte zbiorniki. Niestety ilość takich miejsc w ostatnich latach gwałtownie spadla. Do niedawna ten gatunek był bardzo liczny. Obecnie zagraża mu wymarcie pomimo iż jest prawnie chroniony. Jest to skutkiem najczęściej nieprzemyślanych, a nawet niepotrzebnych zniszczeń tych siedlisk.

Innymi płazami, które możemy znaleźć na tych terenach SA, szczególnie w okresie godowym: ropucha zielona i żaba trawa oraz żaba wodna. W dużych ilościach występuje również traszka zwyczajna.

W północnej części (ulica Chrobrego) niedaleko intensywnego ruchu drogowego (komunikacyjnego) przy ulicy Chorzowskiej umiejscowiony jest kolejny niewielki staw. Jest on podobnie gęsto zarośnięty roślinnością i otoczony wierzbami, topolami. Na brzegach rośnie trzcina, kępy powikła błotnego oraz pałka wodna. W zbiorniku występuje wiele gatunków ryb oraz płazy, miedzy innymi: karasie, okonie, plotki, liny i szczupaki. Znajdziemy tez żaby zielone, traszki zwyczajne czy kumaki. Zbiornik ten daje możliwość rozrodu takim płazom jak: ropuch szara czy ropucha zielona. Można tez dostrzec gniazda kokoszko wodnej oraz czasami kaczek krzyżówek. Miedzy drzewami fruwają niepozorne motyle- gatunku: trocinarki czerwice. Ich formy przedlarwalne: duże i czerwone gąsienice jędza wszystko, wliczając zarówno drewno jak i larwy oraz osobniki młode innych motyli.

Tereny tych trzcinowisk pełnia znaczącą funkcje ekologiczna. Sa miejscem rozrodu oraz bytowania zwierząt. Niedużej wielkości, znajdujący się niedaleko centrum osiedla zbiornik często również jest traktowany jak "pracownia biologiczna" w środowisku naturalnym. Jest idealny, aby przeprowadzać lekcje z biologii podejmując rożne tematy na poziomie szkoły podstawowej oraz średniej, podejmując rożne tematy na poziomie szkoły podstawowej oraz średniej.

" Las Murckowski "

"Las murkowicki" jest rezerwatem przyrody położonym na terenie dzielnicy Murki, w kompleksie lasów murkowicki. Do obszaru chronionego należą oddziały leśne znajdujące się z dwóch stron drogi komunikacyjnej prowadzącej z Katowic do Bielska Białej. Rezerwat powstał w 1953 raku. Jego celem było (jest) zachowanie części lasu mieszanego z cechami naturalnymi znajdującego się w bezpośrednim kontakcie z aglomeracja przemysłowa. Teren chroniony został rozszerzony w 1989 roku. Jego powierzchnia wzrosła od 7,04 ha i teraz obejmuje 102,56 ha.

Rezerwat położony jest w południowej części Wzgórza Wandy, które jest najwyższym miejscem, około 350 m.n.p.m., w tych okolicach Katowic. Na Wzgórzu SA malownicze parowy oraz doliny małych strumyków, których woda jest odprowadzana w kierunku rzeki Mlecznej.

Na zboczach wzgórza rosną 150 do 220 drzewostanów bukowych, które SA pozostałością nieistniejącej już Puszczy Śląskiej. Często spotykane SA wiekowe drzewa: buki czy dęby, które SA uznawane za okazy pomnikowe. Lasy bukowe, występujące na tych terenach, pod względem naukowym SA kwalifikowanego kwaśnych buczyn niżowych. W skład drzewostanu wchodzą głownie buki pospolite, które charakteryzują się stalowoszara i gładka kora. Latem barwa buków zamienia się z wczesnowiosennej soczystej w ciemna zieleń, natomiast na jesień przechodzi w cieple i przyjemne kolory pomarańczy oraz brązu. Oprócz ogromnych buków można tez spotkać dęby w rożnych odmianach: szypułkowy czy bezszypułkowy, a także brzozy brodawkowe. Miejsca o dużej wilgotności SA podłożem dla jesion wyniosłego oraz klonu: pospolity, jawor. Niezbyt często, ale można spotkać grab zwyczajny oraz lipę drobnolistna. Strukturę lasu w rezerwacie zmieniono w niewielkim stopniu poprzez wysadzanie nietypowych dla tego siedliska drzew: sosny zwyczajnej oraz wejmutki.

Podszyt jest słabo rozwinięty. W jego skład wchodzą podrosty drzew, kruszyna pospolita, bez czarny i koralowy oraz jarzębina.

Jeżeli chodzi o runo to dominuje roślinność, która cechuje bory, ponieważ gleba na tych terenach jest znacznie zakwaszona. Do wspomnianych roślin należą: wąskolistna trawa oraz przypominająca trawę kosmatka owłosiona(na brzegach ma owłosione liście)., a także śmiałek pogięty, konwalijka dwulistna, sałatnik leśny, borówka czarna i narecznica krótkoostna. Na tych żyznych glebach rośnie wiele ciekawych gatunków, do których miedzy innymi należą: paprocie, o drobnych rozmiarach, czyli zachyłka trójkątna oraz wietlica samicza. Można również wymienić kostrzewę olbrzymia (wysoka, tego trawę), a także bylinę o żółtych kwiatach, reprezentująca kwiatostany, które SA typu koszyczka.

W rezerwacie odnajdziemy również roślinność, która jest pod ochrona prawna. Przykładami krzewów mogą być: kruszyna pospolita, porzeczka czarna oraz kalina koralowa. Wśród runa znajdziemy: kruszczyk szerokolistny, bluszcz pospolity oraz barwinek pospolity (zdziczały), a także kopytnik pospolity, konwalia majowa i marzanka wonna.

Grzyby występujące na terenie rezerwatu należą do interesujących gatunków i najczęściej SA pod ochronna prawna. Wymienię: flagowca olbrzymiego. Jest to grzyb, który żyje na drenie lub na podstawie martwych drzew liściastych. Posiada dużej wielkości owocniki, które osiągają nawet 80 cm szerokości i waza prawie 8 kg. Czasami tworzą skupienia, które osiągają wagę równa nawet 60 kg. Na terenie rezerwatu został odnaleziony w okolicach trzech, bardzo starych buków. Innym przykładem jest sromotni bezwstydny, który jest grzybem leśnym, jednak możemy go również spotkać w parkach. Występują zarówno pojedynczo, jak i w grupach, rośnie na glebie. Owocnik tego grzyba cechuje się kulistym kształtem w okresie młodości, a później po dogrzaniu jest złożony z pochwy i długiego trzonu, gdzie znajduje się główka (kapelusz), która jest osłonięta oliwkowym śluzem z masa zarodników. Grzyb ten wydziela zapach przywabiający muchy, które rozsiewają zarodniki. Zapach jest bardzo silny, nieprzyjemny i przypomina padlinę.

Rezerwat przyrody jest bogaty w różnorodna faunę. W dużych ilościach żyją tam sarny oraz populacje dzików. Według leśników można spotkać tez daniele, łososie, losie i jelenie. Występuje tez bogata fauna ptaków, która swa wielkość ujawnia szczególnie podczas okresu wiosennego. Obserwujemy wiele jej przedstawicieli, najczęściej dzięcioły duże, które zajmują dziuple w starych drzewach. Poza tym także kowaliki oraz sikory. Istnieje tez możliwość spotkania zwierząt należących do rodzaju pełzaczy, ale sporadycznie. Nazwa tego rodzaju ma źródło w dość nietypowym sposobie przemieszczania się. Ptaki te "pełzają" po drzewach, a raczej ich pniach, aby zdobyć pokarm.

Jeżeli natomiast chodzi o faunę gadów czy płazów to jest ona stosunkowo uboga. Występuje jaszczurka zwinka, ale tylko na obrzeżach oraz granicach istniejących na terenie rezerwatu szkółek leśnych. W lesie można spotkać ropuchę szara oraz żabę trawa.

Rozpatrując faunę owadów dostrzegamy, ze nie jest ona znacząco zróżnicowana. Jest to cecha charakterystyczna dla lasów, w których drzewostan jest jednolity. Najczęściej można spotkać nadrzewek, który należy do rodziny pasikoników. Jego jaja SA składane w korze drzew, szczególnie buków. Innymi owadami zamieszkującymi te tereny SA: gatunki chrząszczy, które należą do rodziny kołkowatych. Ich larwy żerują na drzewach. Rezerwat ten sąsiaduje z polem, na którym uprawia się topole. Właśnie tam, w okresie maja, czerwca można dostrzec motyle, które należą do rodziny zawijaków, a nazywają się : nastrosz topolowa.

Zagrożenia rezerwatu, w głównej mierze związane SA z lokalizacja. Chodzi tutaj głownie o sąsiedztwo z ruchliwa siecią komunikacyjna. Droga prowadząca z Katowic do Bielska białej jest bariera, która izoluje starsze tereny rezerwatu. Intensywny ruch kołowy jest przyczyna zasilania atmosfery duża ilością takich związków trujących jak: dwutlenek węgla oraz związki ołowiu. Swój negatywny wpływ maja przede wszystkim na te cześć rezerwatu, która jest położona poniżej jezdni. Innym problemem, pochodzącym z tego samego źródła jest hałas, który najgorszym uciążeniem jest przy drodze. Kolejnym negatywnym skutkiem tej drogi jest problem swobodną zmiana miejsca wielu przedstawicieli zwierząt. Również przemysł górniczy i co za tym idzie znaczne zmiany w gospodarce wodne na tym terenie. Skutkiem wydobycia węgla jest obniżenie gruntu oraz zawodnienie części rezerwatu.

Ze względu na zanieczyszczenia powietrza, które zdecydowanie przekraczają dopuszczalne normy oraz wieloletni czas ich trwania, lasy na terenie rezerwatu zostały zakwalifikowane do drugiej strefy uszkodzeń. Szczególnie na starszych terenach widzimy pojedyncze przykłady obumierających buków. Ze strony przyrodniczej wydaje się to zjawiskiem naturalnym, natomiast wiadomo także, ze wpływ zanieczyszczenia znacznie przyśpieszają ten proces.

"Las Murkowicki" pomimo umiejscowienia oraz tak bliskich i znaczących oddziaływań Przemyślu jest bardzo ładnym miejscem, które może zachwycić krajobrazem. Katowice oraz pobliskie miejscowości doceniają wartość tego rezerwatu. Lasy rosnące na tym terenie należą do wymierających naturalnych buczyn, które występują w okolicach aglomeracji katowickiej. Buczyny mogą mieć również wpływ na zdrowie człowieka, ponieważ ich bioklimat jest stymulujący oraz odkażający. Cechują się tez dużymi możliwościami absorpcyjnymi płynów oraz ma tali ciężkich ( filtracja-detoksykacja).

"Ochojec"

"Ochojec" to rezerwat florystyczny. Znajduje się na terenie dzielnicy Katowic, która jest Ochojec. W pobliżu leża lasy murkowickie ( ich północno-zachodnia część) i dolina Ślepotki.

Rezerwat został stworzony w 1982 roku. Jego celem jest ochrona roślin górskich, które SA niezwykle cennymi koloniami na Górnym Śląsku. Przykładami SA: starzec kędzierzawy, ciemieżnica zielona, kokoryczka okółkowa oraz liczydło górskie, które jako bardzo rzadko spotykany okaz jest pod szczególna opieką.

Roślina ta przedstawia rodzinę liliowatych i rośliny wieloletnie. Liczydło górskie cechuje zygzakowata łodyga, na której opierają się skrętoległe, jajowate liście. Roślina ta, na wysokość wyrasta nawet do 1 m. Jej okres kwitnienia przypada na maj/czerwiec. Kwiaty SA białe i dzwonkowate, które można dostrzec pod liściem. Owoce tej rośliny dojrzewają późnym latem i przybierają kształt jagód o czerwonej barwie. Na terenie rezerwatu liczydło górskie najczęściej znajdziemy w okolicach olch.

W rezerwacie "Ochojec" odnajdziemy również gatunki roślin, które SA pod częściowa ochrona prawna. Niektóre z tych roślin maja właściwości lecznicze. Należą do nich: kruszyna pospolita (krzew, który ma czarne owoce), a także konwalia majowa (bylina jajowatych, ma małe, drobne kwiatki), kalina koralowa (ma czerwone owoce).

Następnie ciemiężnica zielona (ma dużej wielkości, jajowate liście oraz wiechowaty kwiatostan), kokoryczka okółkowa (ma wąskie liście i małe, białe kwiatki) oraz rośliny żyjące na miejscach podbagnionych (np. bobrek trójlistkowy).

Biorąc pod uwagę faunę tego rezerwatu to jest on bardzo ciekawym miejscem. Znajdziemy tam sojki, dzięcioły duże, mysikróliki, rudziki, drozdy, kosy i wiele innych ptaków.

Można również spotkać największa w Polsce ropuchę, która jest ropucha szara. Jest to oczywiście gatunek chroniony (podobnie do prawie wszystkich płazów w Polsce). W pewnych częściach rezerwatu występuje jaszczurka żyworodna, która najczęściej wybiera wilgotne miejsca. Jest to mała jaszczurka o szarym zabarwieniu i nie składająca jaj (rodzi młode). Podlega ochronie prawnej (podobnie do wszystkich gadów na terenie Polski).

Kłonica

Rzeka ta może wydawać się bardzo mocno zanieczyszczona. Płynie przez południowe Katowice i w okolicach lasów murkowickich. Źródła Klodnicy SA bardzo trudne do określenia, ponieważ zmienne warunki klimatyczne SA przyczyna zmian poziomu wody w górnej części rzeki.

Klodnicy jest zanieczyszczona prawie w każdym miejscu, oprócz niewielkiej wielkości odcinka początkowego. Na tym obszarze odnajdziemy czysta wodę, która jest miejscem życia wielu organizmów żywych. W tym miejscu rośnie las łęgowy, gdzie wiek najstarszych drzew dochodzi do 120.

Runo charakteryzuje się bujano rosnącym czosnkiem niedźwiedzim (bardzo rzadko spotykana) oraz ciemiężnica zielona (tworzy ogromne skupienia). Do innych roślin będących pod ochrona należą: kopytnik pospolity, wawrzynem wilcze łyko czy kalina koralowa. Można również spotkać zimowita jesiennego ( ma liliowo-żołte kwiaty), gajowiec żółty, kokoryczkę wielokwiatową oraz prosownicę rozpierzchłą. W okresie letnim najczęściej można spotkać skrzyp leśny oraz gęste paprocie.