W roku 1822 wychodzi bardzo ważny tom poezji litewskiego poety Adama Mickiewicza zatytułowany "Poezje", w których to znajdują się utwory z cyklu zatytułowanego "Ballady i romanse". Ten fakt uznawany jest przez historyków literatury za początek romantyzmu w polskiej literaturze i kulturze. W nich to poeta zawarł swoją koncepcje poezji i wyłożył prawidła literatury romantycznej. Dało to początek całkiem nowej literaturze i sztuce, która od tej chwili stała się dominującą w kulturze polskiej.
Za największy i najważniejszy manifest twórczości Adama Mickiewicza uznaje się jego balladę "Romantyczność". Ballada była gatunkiem, który z zamiłowaniem uprawiali już dawniej poeci Prowansji. Uważana był on za gatunek pieśni tanecznej, później wykorzystywano ją również średniowieczu, kiedy to wykorzystywano jej formę do tworzenia utworów religijnych, ponieważ był gatunkiem o stałym, ustabilizowanym metrum nadającym się do przekazu treści religijnych. Była rytmiczna i stroficzna, co również ułatwiało jej odbiór i zapamiętywanie.
Do tej formy bardzo mocno nawiązuje ballada romantyczne, ale trzeba pamiętać, że nie jest to już klasyczna ballada, ale zmieniona zgodnie z romantycznym przeświadczeniem o potrzebie eksperymentowania z zastanymi formami wiersza i tworzeniu z nich nowych form literackiego wyrazu.
Do jej najważniejszych cech zaliczyć możemy z pewnością specyficzną fabułę, w której główne miejsce zajmuje jeden, centralny wątek. Również fabuła utworu jest skoncentrowana wokół niego. Za swoją tematykę ballada romantyczna obiera sobie przeważnie wydarzenia fantastyczne, które wywodzą się z wierzeń ludowych lub podań i mitów. Bohaterami ballady jest zawsze niewielka liczba postaci, które są zarysowane w utworze wyraźnie i jednoznacznie. Mają schematyczne cechy, które pozwalają zakwalifikować jej od razu do danej grupy. Fabuła w tym utworze nie ma wielkiego znaczenia. jest ona tylko pretekstem do wydobycia i ukazania przesłania, refleksji jaką chciał w ten sposób wyrazić poeta. Ważną rolę odgrywa w niej narrator, czy podmiot liryczny, który jest zaangażowany w sytuację, którą przedstawia ballada. Wydaje tam różne sądy i przemyślenia. Jest on przeważnie alter ego poety, i wypowiada jego poglądy. Wszystko to jest ukazane za pomocą odpowiednich środków stylistycznych i retorycznych, które mają budować napięcie i wzmagać pointę.
"Romantyczność" Adama Mickiewicza jest z pewnością utworem uznawany za manifest poezji romantycznej. Mamy tu historię Karusi, która ogląda ciało swego zmarłego kochanka Jasieńka. Nikt inny poza nią go nie widzi. Zebrany lud wierzy jednak dziewczynie, tylko jeden starzec twierdzi, ze dziewczyna majaczy, ze jest chora psychicznie. Również narrator ujawnia swe poparcie dla biednej dziewczyny. Starzec jednak wciąż twierdzi, że dziewczyna nie może nic widzieć, gdyż duchy nie istnieją. Wtedy ponownie ujawnia się narrator i w raz z ludem stwierdza, że dziewczyna nie widzi, ale czuje, a to jest ważniejsze od wzroku. Emocje i uczucia przemawiają mocniej niżeli empiryczne dowody. Cała ballada kończy się najbardziej chyba znanym wersem z poezji romantycznej: "Miej serce i patrzaj w serce", który mówi o tym, że powinniśmy równie mocno "spoglądać" zmysłami, jak i "sercem i uczuciami". Ja mówi narrator: "Czucie i wiara silniej mówi do mnie, Niż mędrca szkiełko i oko". Według romantyków świat zbudowany jest zarówno z takich elementów, które postrzegamy zmysłami, ale i również z takich, których nie zobaczymy, jeśli nie będziemy umieli doznawać uczuć. Tylko w taki sposób możemy zobaczyć świat i w całej okazałości.
Widzimy więc, że jest to bez wątpienia słusznie uznany utwór, który wyniesiony został do miana manifestu epoki. Z pewnością w tym okresie kiedy powstawał wywołał nie małe oburzenie ze strony poetów starszych, hołdujących poezji klasycznej i ideałom oświeceniowym. Moc tej poezji była jednak tak wielka, że nic nie mogło stanąć na przeszkodzie w rozprzestrzenianiu się jej popularności i uznania. "Romantyczność" to najważniejszy utwór wczesnej poezji romantycznej i beż niego zapewne nasz romantyzm nie był, by taki, jaki jawi się nam dzisiaj.
